Faktoring - co to takiego?

Faktoring polega na wykupie przez firmę faktoringową nieprzeterminowanych należności od faktoranta. Usługi faktoringowe świadczą wyspecjalizowane firmy oraz banki (faktorzy). Faktorantem jest natomiast przedsiębiorstwo wystawiające fakturę swojemu kontrahentowi. W polskim porządku prawnym umowa faktoringowa jest umową nienazwaną. Można ją zawierać na podstawie zasady swobody umów z art. 353 Kodeksu cywilnego.

Jak działa faktoring?

Firma korzystająca z faktoringu otrzymuje wcześniej należność za fakturę, dzięki czemu ma szybszy dostęp do pieniędzy i nie musi obawiać się o swoją płynność finansową. Jak to działa w praktyce? Przedsiębiorstwo wystawia kontrahentowi fakturę z odroczonym terminem płatności. Dotyczy to przede wszystkim faktur o dłuższych terminach płatności – od 90 do 180 dni. Jednocześnie kopię faktury przekazuje firmie faktoringowej. Faktor od razu wypłaca faktorantowi pierwszą transzę finansowania (tzw. zaliczkę), która wynosi 80-90 proc. wartości faktury. Kiedy kontrahent spłaca należność, do przedsiębiorcy trafia pozostała część środków z faktury. Za taką usługę faktor pobiera prowizję ustaloną z faktorantem w umowie o faktoring oraz odsetki za ilość dni, o które płatność została przyspieszona.

Rodzaje faktoringu

Faktoring możemy podzielić na kilka rodzajów:

• Faktoring pełny.
  W tej formie faktor przejmuje na siebie ryzyko niewypłacalności kontrahenta. Jest to droższa forma faktoringu, ponieważ wiąże się z koniecznością wykupu dodatkowego ubezpieczenia. Faktorant otrzymuje środki z faktury niezależnie od tego, czy odbiorca faktury spłaci należność w terminie.
• Faktoring niepełny.
  Firma faktoringowa nie bierze na siebie ryzyka niewypłacalności kontrahenta. Jeżeli odbiorca faktury nie ureguluje jej w terminie, faktorant jest zobowiązany zwrócić faktorowi wypłacone wcześniej pieniądze.
• Faktoring mieszany.
  Strony dzielą między sobą ryzyko niewypłacalności kontrahenta.
• Faktoring cichy.
  Odbiorca faktury nie jest informowany o tym, że wystawca korzysta z usługi faktoringowej. Faktorant zmienia jedynie numer rachunku bankowego na fakturze na ten, który należy do faktora.
• Faktoring jawny.
  Odbiorca faktury jest informowany o tym, że przedsiębiorca korzysta z usługi faktoringu, a należność ma zostać spłacona faktorowi.

Faktoring – zalety i wady

Faktoring jest dobrym rozwiązaniem dla firm, które nie mają zdolności kredytowej i nie mogą korzystać z kredytów bankowych. Taka firma musi mieć jednak nienaganną sytuację finansową – faktor przed udostępnieniem usługi faktoringu przeprowadza badanie faktoranta i sprawdza jego kondycję finansową. Działa to w podobny sposób, jak analiza zdolności kredytowej przed udzieleniem kredytu osobie indywidualnej przez bank. Dzięki faktoringowi firma zyskuje stały dostęp do kapitału i może wydłużyć terminy płatności swoim kontrahentom (w ten sposób może poprawić relacje handlowe). Do niedawna usługi faktoringowe kierowane były przede wszystkim do dużych korporacji. Dziś mogą z nich korzystać także mniejsze firmy oraz jednoosobowe działalności gospodarcze.

Faktoring nie jest pozbawiony wad. Przede wszystkim wiąże się z dodatkowymi kosztami – za usługę faktoringu pobierana jest prowizja. Jeżeli firma korzysta z faktoringu pełnego dodatkowo pojawia się koszt związany z ubezpieczeniem. Z kolei jeśli firma korzysta z faktoringu niepełnego może pojawić się ryzyko niewypłacalności kontrahenta. Wówczas faktorant musi zwrócić pobraną zaliczkę faktorowi. Faktoringiem nie można finansować sprzedaży detalicznej, gotówkowej i komisowej.

Popularność usług faktoringu stale rośnie. Jak podaje Polski Związek Faktorów, w pierwszym półroczu 2019 r. firmy zrzeszone z PZF odnotowały wzrost obrotów o 21 proc. Faktorzy objęli wierzytelności o wartości 132 mld zł, podczas gdy rok temu kwota ta sięgała 109,1 mld zł. Największy wzrost odnotował faktoring pełny. Z faktoringu w Polsce korzysta obecnie około 16,6 tys. przedsiębiorstw. Z usług firm faktoringowych w ujęciu sektorowym, najczęściej korzystają przedsiębiorstwa produkcyjne i dystrybucyjne.