Kwestie przyznawania zasiłków mieszkaniowych reguluje ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych. Na wsparcie mogą liczyć osoby, które spełniają jednocześnie kryteria dochodowe oraz powierzchniowe opisane w ustawie. O dodatek mieszkaniowy mogą ubiegać się:
- najemcy oraz podnajemcy lokali mieszkalnych,
- osoby mieszkające w lokalach mieszkalnych, do których przysługuje im spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego,
- osoby mieszkające w lokalach mieszkalnych znajdujących się w budynkach stanowiących ich własność i właścicielom samodzielnych lokali mieszkalnych,
- inne osoby mające tytuł prawny do zajmowanego lokalu mieszkalnego i ponoszące wydatki związane z jego zajmowaniem,
- osoby zajmujące lokal mieszkalny bez tytułu prawnego, oczekując na przysługujący im lokal zamienny albo najem socjalny lokalu.
Dodatek mieszkaniowy – kryteria
1. Kryterium dochodowe
Pierwsze kryterium brane pod uwagę przy wypłacaniu dodatku mieszkaniowego dotyczy dochodów gospodarstwa domowego. Dodatek mieszkaniowy przysługuje, jeżeli średni miesięczny dochód na jednego członka gospodarstwa domowego w okresie 3 miesięcy poprzedzających datę złożenia wniosku o przyznanie dodatku mieszkaniowego nie przekracza 175 proc. kwoty najniższej emerytury w gospodarstwie jednoosobowym i 125 proc. tej kwoty w gospodarstwie wieloosobowym, obowiązującej w dniu złożenia wniosku.
Od marca 2020 r. najniższa emerytura wynosić będzie 1200 zł brutto. Oznacza to, że dochód dla gospodarstw wieloosobowych na jedną osobę nie może przekraczać 1500 zł, a w przypadku gospodarstw jednoosobowych 2100 zł.
Przeczytaj także: Lombardy – na co należy zwracać uwagę, nim skorzystasz z ich usług
Jak obliczyć dochód?
Zgodnie z ustawą, za dochód uważa się wszelkie przychody po odliczeniu kosztów ich uzyskania oraz po odliczeniu składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe, określonych w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych, chyba że zostały już zaliczone do kosztów uzyskania przychodu.
Do dochodu nie wlicza się m.in.:
- świadczeń pomocy materialnej dla uczniów,
- dodatków dla sierot zupełnych,
- jednorazowych zapomóg z tytułu urodzenia się dziecka,
- dodatku z tytułu urodzenia dziecka,
- pomocy w zakresie dożywiania,
- zasiłków pielęgnacyjnych,
- zasiłków okresowych z pomocy społecznej,
- jednorazowych świadczeń pieniężnych i świadczeń w naturze z pomocy społecznej,
- dodatku mieszkaniowego,
- dodatku energetycznego,
- zapomogi pieniężnej, o której mowa w przepisach o zapomodze pieniężnej dla niektórych emerytów, rencistów i osób pobierających świadczenie przedemerytalne albo zasiłek przedemerytalny.
Dochód z prowadzenia gospodarstwa rolnego ustala się na podstawie powierzchni gruntów w hektarach przeliczeniowych i przeciętnego dochodu z 1 hektara przeliczeniowego.
2. Kryterium powierzchniowe
Drugie kryterium dotyczy powierzchni mieszkania. Do jego obliczeń uwzględnia się tzw. „powierzchnię normatywną” podaną w ustawie o dodatkach mieszkaniowych. Powierzchnia normatywna na jednego członka gospodarstwa domowego nie może przekraczać wysokości podanych w poniższej tabeli. Dodatek mieszkaniowy przysługuje, gdy powierzchnia użytkowa lokalu mieszkalnego nie przekracza normatywnej powierzchni o więcej niż:
- 30 proc. albo
- 50 proc. pod warunkiem, że udział powierzchni pokoi i kuchni w powierzchni użytkowej tego lokalu nie przekracza 60 proc.
Liczba osób w lokalu |
Powierzchnia normatywna |
Powierzchnia normatywna zwiększona o 30 proc. |
Powierzchnia normatywna zwiększona o 50 proc. |
1 osoba |
35 m² |
45,5 m² |
52,5 m² |
2 osoby |
40 m² |
52,0 m² |
60,0 m² |
3 osoby |
45 m² |
58,5 m² |
67,5 m² |
4 osoby |
55 m² |
71,5 m² |
82,5 m² |
5 osób |
65 m² |
84,5 m² |
97,5 m² |
6 osób |
70 m² |
91,0 m² |
105,0 m² |
Ile wynosi dodatek mieszkaniowy?
Wysokość dodatku mieszkaniowego ustala urzędnik w gminie. Wysokość dodatku mieszkaniowego stanowi różnicę między wydatkami przypadającymi na normatywną powierzchnię użytkową zajmowanego lokalu mieszkalnego, a kwotą stanowiącą wydatki poniesione przez osobę otrzymującą w wysokości:
- 15 proc. dochodów gospodarstwa domowego – w gospodarstwie jednoosobowym,
- 12 proc. dochodów gospodarstwa domowego – w gospodarstwie 2–4 -osobowym,
- 10 proc. dochodów gospodarstwa domowego – w gospodarstwie 5 -osobowym i większym.
Jeżeli średni miesięczny dochód jest równy od 150 proc. do 175 proc. kwoty najniższej emerytury w gospodarstwie jednoosobowym i od 100 proc. do 125 proc. tej kwoty w gospodarstwie wieloosobowym, wówczas dla celów obliczenia dodatku mieszkaniowego przyjmuje się wydatki mieszkaniowe poniesione przez osobę otrzymującą dodatek w wysokości:
- 20 proc. dochodów gospodarstwa domowego – w gospodarstwie jednoosobowym,
- 15 proc. dochodów gospodarstwa domowego – w gospodarstwie 2–4-osobowym,
- 12 proc. dochodów gospodarstwa domowego – w gospodarstwie 5-osobowym i większym.
Co można zaliczyć do wydatków mieszkaniowych?
Wydatkami w rozumieniu ustawy są: czynsz, opłaty związane z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości w częściach przypadających na lokale mieszkalne w spółdzielni mieszkaniowej, zaliczki na koszty zarządu nieruchomością wspólną, odszkodowanie za zajmowanie lokalu bez tytułu prawnego, opłaty za energię cieplną, wodę, odbiór nieczystości stałych i płynnych, wydatek stanowiący podstawę obliczania ryczałtu na zakup opału.
Nie zalicza się do nich z kolei: ubezpieczeń, podatków od nieruchomości, opłat za wieczyste użytkowanie gruntów, opłat za gaz przewodowy, energię elektryczną, dostarczane do lokalu mieszkalnego.
Wniosek o zasiłek mieszkaniowy
Dodatek mieszkaniowy przyznawany jest na wniosek osoby uprawnionej. Udziela go wójt, burmistrz lub prezydent miasta, w drodze decyzji administracyjnej. Do wniosku należy dołączyć deklarację o dochodach gospodarstwa domowego za okres 3 miesięcy kalendarzowych poprzedzających dzień złożenia wniosku oraz oświadczenie o wielkości powierzchni użytkowej, w tym łącznej powierzchni pokoi i kuchni, oraz o wyposażeniu technicznym domu.
Kontrole z urzędu
Urzędnicy mają prawo przeprowadzić wywiad środowiskowy. Jeżeli ustalą, że występuje rażąca dysproporcja między wskazanymi dochodami, a faktycznym stanem majątkowym wnioskodawcy lub w mieszkaniu zamieszkuje mniej osób niż wskazano we wniosku, mają prawo odmówić przyznania dodatku. Jeżeli urzędnicy ustalą natomiast, że osoba pobierająca dodatek mieszkaniowy złożyła nieprawdziwe dane, zażądają od osoby pobierającej dodatek zwrotu nienależnie pobranych kwot w podwójnej wysokości.
W sytuacji, gdy osoba, której przyznano dodatek mieszkaniowy nie opłaca na bieżąco należności za zajmowany lokal mieszkalny, urzędnicy wstrzymują wypłatę dodatku. Jeżeli właściciel lokalu nie ureguluje zaległości w ciągu 3 miesięcy, dodatek wygasa.
Na jaki okres jest przyzawany dodatek mieszkaniowy?
Dodatek mieszkaniowy wypłaca się, w terminie do dnia 10 każdego miesiąca z góry. Jest przyznawany na okres sześciu miesięcy.