Przeczytasz w 6 min.
W poważne problemy finansowe można wpaść z wielu powodów. Wystarczy kilka fatalnych zdarzeń takich jak utrata pracy czy choroba, żeby stanąć przed koniecznością zmierzenia się z kłopotami finansowymi. W takiej sytuacji może pojawić się problem niespłaconych w terminie zobowiązań i wreszcie pętli zadłużenia.
Nic dziwnego w tym, że jeśli problem zadłużenia dotyka bliską Ci osobę, to chcesz jej pomóc. Podstawowe pytanie w tym momencie brzmi tylko jak zrobić to mądrze.
Nie zawsze będziesz w stanie pomóc dłużnikowi. Czego unikać chcąc pomóc osobie zadłużonej?
Załóżmy, że bliska Ci osoba ma problemy finansowe - bank domaga się od niej spłaty zaległej pożyczki, grozi jej windykacja i wizyta komornika. Pomożesz?
Zanim zdecydujesz się na ten krok, pamiętaj, że podstawową zasadą dobrej i konstruktywnej pomocy jest trzeźwa ocena sytuacji i uczciwe podejście do problemu. Oznacza to, że dłużnik musi wykazywać dobrą wolę, chęć wyjścia z kłopotów, a przede wszystkim chęć rozmowy z Tobą o problemie. Nie uda Ci się pomóc osobie, która unika tematu i nie jest szczera. Dlaczego? Dlatego, że sama gotówka, którą być może pożyczysz na spłatę długu, wcale nie rozwiąże jej kłopotów.
Kiedy grozi Ci problem współzadłużenia?
Jeżeli chcesz pomóc osobie zadłużonej, musisz bardzo uważać na emocje. To jasne, że kierujesz się empatią. Niestety, to uczucie w przypadku problemu zadłużenia może stać się groźne.
Problem tkwi w tym, że zagłębiając się w cudze kłopoty, możesz przejąć też punkt widzenia i ocenę sytuacji danej osoby - w tym przypadku dłużnika. Możesz stracić dystans i możliwość racjonalnej oceny problemu, a z zadłużeniem najlepiej radzić sobie na „chłodno” i systematycznie.
Czy spłacanie długów bliskich to dobre rozwiązanie?
Jeśli bliska osoba powie Ci, że na spłatę raty kredytu brakuje jej 500 złotych, to chcąc jej pomóc prawdopodobnie zaproponujesz pożyczkę. Jeżeli nie masz pieniędzy, to być może sam będziesz skłonny wziąć pożyczkę w banku, by spłacić pilniejsze zobowiązanie dłużnika.
Problem w tym, że to nic nie da. Nie dość, że dłużnik pozostanie z dodatkowym długiem wobec Ciebie, to jeszcze Ty będziesz miał dług wobec banku. Innymi słowy, kłopoty dłużnika nie znikną, a pojawią się nowe - Twoje. Tak właśnie wygląda najprostsza droga do czegoś, co nazywamy współzadłużeniem.
Współzadłużenie to sytuacja, w której cudze długi zaczynają dotykać także Ciebie. Najczęściej dochodzi do niej właśnie poprzez zaciągnięcie zobowiązań po to, aby pomóc osobie zadłużonej. Efekt może być taki, że sam wpadniesz w tarapaty.
Aby sprawdzić, czy może grozić Ci współzadłużenie, powinieneś pozbyć się emocji. To trudne, ale spróbuj zapomnieć o współczuciu, lęku o innych i spójrz na bliską Ci osobę jak na obcą. Dopiero w ten sposób będziesz mógł szukać racjonalnego wyjścia z sytuacji. Warto w takim przypadku odpowiedzieć sobie także na kilka bardzo podstawowych pytań:
- Co Twoim zdaniem doprowadziło Twojego bliskiego do trudnej sytuacji? (jego cechy charakteru, zaniedbania, czy raczej splot trudnych okoliczności?)
- Czy dłużnik jest zdeterminowany do tego, by faktycznie naprawić sytuację, czy chce tylko chwilowego rozwiązania i spłaty najpilniejszych zobowiązań
- Czy dłużnik to osoba godna zaufania - jakie doświadczenia pod tym względem masz z przeszłości?
- Czy widzisz sposób rozwiązanie problemów bliskiej Ci osoby?
- Jaka jest Twoja sytuacja finansowa - czy w bezpieczny dla siebie i Twoich najbliższych sposób jesteś w stanie udzielić finansowego wsparcia?
Jeżeli uczciwie odpowiesz sobie na te pytania, dowiesz się, czy w ogóle powinieneś finansowo angażować się w dany temat, czy Twoja pomoc powinna raczej skupić się wsparciu merytorycznym, czy też po prostu próbie zmobilizowania dłużnika do samodzielnego rozwiązania problemu. Pamiętaj, że odmowa przekazania pieniędzy nie musi oznaczać odmowy pomocy.
Jak pomóc dłużnikowi?
Podtrzymanie dłużnika na duchu jest czasem tak samo ważne, jak znalezienie potrzebnych mu pieniędzy.
1. Pomóż dłużnikowi stawić czoła rzeczywistości
Często zdarza się, że osoby zadłużone nie widzą przyczyn swoich problemów. Mogą np. nie zauważać, że żyją ponad stan, bo po prostu do tego przywykły. Jeśli dłużnik poprosi Cię o pomoc, najpierw wspólnie przyjrzyjcie się jego sytuacji i poszukajcie przyczyn kłopotów.
2. Pomóż w opracowaniu planu zmiany
Plan naprawczy powinien być możliwie najbardziej konkretny.
3. Bądź asertywny
Czasami lepiej odmówić osobie zadłużonej pieniędzy w formie pożyczki lub darowizny po to, by zmotywować ją do działania. Zaoferuj w zamian inną pomoc (np. w poszukiwaniu konsultacji prawnej, albo w rozmowach z wierzycielami).
4. Pomóż w konsekwentnej realizacji planu
Zmiany muszą dotyczyć wielu obszarów funkcjonowania dłużnika. Zaczyna się najczęściej od systematycznego i rzetelnego planowania wydatków, zmiany priorytetów, poszukiwania nowych źródeł dochodów, czy też sprzedaży części majątku.
5. Pamiętaj, że zadłużenie to sytuacja bardzo stresująca
Staraj się dodatkowo nie obciążać psychicznie dłużnika. Ciągłe wypominanie mu złej sytuacji finansowej może doprowadzić do pogorszenia waszych relacji.
