Przeczytasz w 10 min.
Upoważnienie lub pełnomocnictwo – czym się różnią?
W znaczeniu prawnym pełnomocnictwo nie jest tym samym co upoważnienie. Pełnomocnictwo to jednostronne oświadczenie mocodawcy, czyli osoby, która upoważnia pełnomocnika, aby przeprowadził zlecone działania. Pozwala, aby w jego imieniu i na jego rzecz wykonać określone czynności, np. kupić samochód, sprzedać mieszkanie, wynająć meble.
Osoba, której udzielono pełnomocnictwa, może więc wyrazić wolę w takim zakresie, w jakim dopuścił to mocodawca. Przykładowo może zawrze umowę sprzedaży mieszkania, ale według ustalonych przez zlecającego warunków o położeniu nieruchomości, jej cenie, terminach transakcji. Jeśli się więc coś z tymi wytycznymi nie zgadza się, musi odstąpić od umowy.
Upoważnienie natomiast zezwala wykonać tylko ściśle określone czynności i nie ma tu elementu kreującego u pełnomocnika. Jest on wręcz niemym wykonawcą woli zlecającego. Dzięki temu osoba, która występuje w imieniu mocodawcy, złoży za niego w urzędzie lub na poczcie określone dokumenty lub odbierze je stamtąd.
Upoważnienie to zatem mniej doskonały sposób prostego umocowania kogoś do określonego działania. Nie wymaga szczególnej formy ani trybu jego udzielenia. Musi jednak zawierać niezbędne elementy, aby odbiorca pisma wiedział, z kim ma do czynienia i co mu zostało zlecone. To, w jaki sposób należy kogoś umocować do występowania w czyimś imieniu, regulują art. 98-109 kodeksu cywilnego. Na tym można się wzorować, aby prawidłowo udzielić i sporządzić upoważnienie do wielu przydatnych czynności w życiu codziennym, które ktoś wykonuje za mocodawcę.
Treść upoważnienia
Nawet najprostsze upoważnienie musi zawierać elementy takie jak każde inne pismo, które kieruje się do urzędu. W prawym górnym rogu podaje się miejscowość i datę, po lewej stronie w górnym rogu poniżej daty umieszcza się adres do korespondencji. Pismo można zatytułować jako upoważnienie, ale to nie jest konieczne.
Potem następuje treść, która z reguły rozpoczyna się od sformułowania: <
Potem jest zasadnicza część tego pisma, czyli oświadczenie woli mocodawcy, i określenie celu, dla którego wystawia to upoważnienie np. „upoważniam do odbioru dokumentów księgowych”.
Na końcu pisma osoba upoważniająca czytelnie podpisuje się pod jego treścią. Jeśli upoważnienie wystawia firma, na dokumencie powinna znaleźć się również jej pieczątka.
Rodzaje i forma pełnomocnictwa
W kodeksie cywilnym wyróżniamy pełnomocnictwo ogólne, rodzajowe i szczególne. Jeśli przepisy nie wymagają nadzwyczajnej formy dla pełnomocnictwa, można go udzielić ustnie, a nawet w sposób dorozumiany. Dla bezpieczeństwa mocodawcy i pełnomocnika korzystniej jest jednak gdy pełnomocnictwo ma formę dokumentu.
Z przepisów może też wynikać, że w pewnych przypadkach pełnomocnictwo trzeba sporządzić w szczególnej formie, np. aktu notarialnego (tak będzie, gdy do ważności pewnej czynności prawnej niezbędna jest forma szczególna - wtedy pełnomocnictwo do jej dokonania też udziela się w tej samej formie).
Pełnomocnictwo ogólne
Najprostsze pełnomocnictwo nie musi mieć specjalnej postaci - wystarczy odręcznie sporządzone upoważnienie na kartce papieru, które podpisała osobę umocowująca.
W pełnomocnictwie mocodawca powinien podać swoje dane personalne i numer PESEL oraz szczegółowe dane umocowanego - jego numer PESEL i numer dowodu osobistego.
Pełnomocnictwo ogólne nie musi precyzować zadań lub czynności, do których ma być użyte. Obejmuje zakres umocowania do tzw. zwykłego zarządu. Zgodnie z art. 99 k.c. powinno być udzielone na piśmie pod rygorem nieważności. Nie ma znaczenia, czy pismo będzie sporządzone odręcznie, czy komputerowo, ale mocodawca musi je własnoręcznie podpisać.
Pełnomocnictwo ogólne w zwykłej formie pisemnej najczęściej wystawiają osoby fizyczne, aby reprezentować je przed instytucjami, osobami fizycznymi i prawnymi, organami administracji rządowej i samorządowej, urzędami, ZUS czy w placówce służby zdrowia.
Pełnomocnictwo rodzajowe
Art. 98 kodeksu cywilnego wskazuje, że do czynności, które przekraczają zakres zwykłego zarządu, potrzebne jest pełnomocnictwo określające ich rodzaj, chyba że ustawa wymaga pełnomocnictwa do poszczególnej czynności.
Oznacza to, że dla pewnych powtarzalnych co miesiąc działań, np. odbioru emerytury z poczty czy pobierania czynszu za najem mieszkania czy złożenia dokumentów podatkowych, np. w urzędzie skarbowym, mocodawca powinien udzielić umocowanemu pełnomocnictwa rodzajowego. Do tego rodzaju zadań przyda się pełnomocnictwo z podpisem notarialnie (urzędowo) poświadczonym. Ważne jest, aby określić w nim precyzyjnie, do czego to upoważnienie ma służyć.
Pełnomocnictwo szczególne (np. notarialne)
Jeśli mocodawca upoważnia wykonawcę tylko do jednej, określonej czynności, np. zbycia/nabycia nieruchomości, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, prawa użytkowania wieczystego, do zniesienia współwłasności, działu spadku, w skład którego wchodzi nieruchomość, niezbędne jest pełnomocnictwo szczególne.
Koszt ustanowienia pełnomocnictwa notarialnego
Opłata notarialna za sporządzenie pełnomocnictwa na dokonanie jednej czynności wynosi 30 zł plus 23 proc. VAT. Przy czynnościach, które dotyczą umocowania do więcej niż jednej czynności, opłata w kancelarii notarialnej rośnie do 100 zł plus 23 proc. VAT.
Oprócz tego notariusz pobierze 6 zł (+ 23 proc. VAT) za jedną (każdą) stronę pełnomocnictwa w formie aktu notarialnego.
Upoważnienie do reprezentowania osoby
W codziennych sprawach każda osoba, która ma przynajmniej ograniczoną zdolność do czynności prawnych, może zostać pełnomocnikiem. Pełnomocnikiem mogą zatem zostać małoletni, którzy ukończyli 13 lat, osoby ubezwłasnowolnione częściowo lub takie, dla których ustanowiono doradcę tymczasowego.
Ograniczenie zdolności do czynności prawnych pełnomocnika nie wpływa na ważność czynności dokonanej przez niego w imieniu mocodawcy (art. 100 k.c.) - ważniejsza jest bowiem osoba mocodawcy i jej zdolność prawna.
Gdyby jednak pełnomocnik działał bez umocowania lub przekroczył jego zakres przy zawarciu umowy, to jej ważność będzie zależała od tego, czy potwierdzi ją osoba, w której imieniu umowa została zawarta (art. 103 k.c.).
Ważność upoważnienia
Mocodawca może w każdym czasie odwołać upoważnienie lub pełnomocnictwo, chyba że zgodnie z art. 101 kodeksu cywilnego zrzekł się tego z przyczyn, które uzasadnia treść stosunku prawnego będącego podstawą pełnomocnictwa. Odwołanie upoważnienia lub pełnomocnictwa nie wymaga ani szczególnej formy, ani udziału notariusza. Lepiej jednak – dla celów dowodowych – sporządzić je na piśmie.
Umocowanie wygasa także z chwilą, gdy umiera mocodawca lub pełnomocnik. Upoważniający może jednak zastrzec w treści pełnomocnictwa, że będzie ono ważne także po jego śmierci, np. gdy pełnomocnik ma prowadzić sprawy w interesie spadkobierców.
Gdy umocowanie wygaśnie, pełnomocnik zwraca mocodawcy dokument pełnomocnictwa. Może jednak domagać się, aby upoważniający poświadczył odbiór tego dokumentu. Na odpisie zaznacza się wówczas, że umocowanie wygasło (art. 102 k.c.).
Wzór pełnomocnictwa ogólnego
Warszawa, 1 czerwca 2020 r.
Katarzyna Zalewska
ul. Walecznych 49 m. 51
Warszawa
PESEL 52121206789
nr dow. osob. CBA 987654
PEŁNOMOCNICTWO OGÓLNE
Ja, niżej podpisana Katarzyna Zalewska, 1 czerwca 2020 r. udzielam pełnomocnictwa ogólnego mojemu wnukowi Maksymilianowi Zalewskiemu, zamieszkałemu w Warszawie przy ul. Żelaznej 49 m. 51, legitymującemu się dowodem osobistym seria AAB numer 123456 wydanym przez prezydenta m. stoł. Warszawy, do występowania w moim imieniu przed: władzami państwowymi, urzędami, organami administracji publicznej, sądami, podmiotami gospodarczymi, osobami fizycznymi, a także do składania oświadczeń oraz wniosków procesowych w kontaktach z wymienionymi podmiotami.
Pełnomocnictwo mogę odwołać w każdym czasie bez podania przyczyny.
Katarzyna Zalewska
(własnoręczny podpis)
Wzór upoważnienia do odbioru dokumentów i emerytury (pełnomocnictwo rodzajowe)
Warszawa, 1 czerwca 2020 r.
Katarzyna Zalewska
ul. Walecznych 49 m. 51
Warszawa
PESEL 52121206789
nr dow. osob. BBA 987654
UPOWAŻNIENIE
Ja, niżej podpisana Katarzyna Zalewska, 1 czerwca 2020 r. upoważniam mojego wnuka Maksymiliana Zalewskiego, zamieszkałego w Warszawie przy ul. Żelaznej 49 m. 51, legitymującego się dowodem osobistym seria AAB numer 123456 wydanym przez prezydenta m. stoł. Warszawy, aby w moim imieniu odbierał z placówek pocztowych:
- comiesięczną emeryturę (nr świadczenia ZUS EW 456483),
- emeryturę dodatkową (tzw. trzynastą),
- korespondencję i dokumenty związane z moim mieszkaniem, np. zaświadczenia, informacje o wysokości czynszu,
- poleconą korespondencję pocztową, która przychodzi na adres mojego zamieszkania.
Upoważnienie to mogę odwołać w każdym czasie bez podania przyczyny.
Katarzyna Zalewska
(własnoręczny podpis)
Wzór pełnomocnictwa notarialnego
Żelazna Wola, 1 czerwca 2020 r.
PEŁNOMOCNICTWO PROCESOWE
My, niżej podpisani Agata Kowalska i Jacek Kowalski, działając jako wspólnicy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością Kowalski’s w Żabiej Woli, ul. Żelazna 5/5, nr KRS 11111111, REGON 555555555, NIP 444555666, niniejszym udzielamy pełnomocnictwa radcy prawnemu Marzenie Krzysztofik, prowadzącej Kancelarię Radcy Prawnego TopPrawnik, Grotowa 1/1 00-000 Żabia Wola, wpisanej na listę radców prawnych pod nr Aa 12345, do reprezentowania tej spółki przed sądem rejonowym w Żabiej Woli w sprawie o zapłatę należności między spółką a Krzysztofem Małeckim, prowadzącym działalność handlową pod nazwą Małecki i syn, o sygn. akt Ab 542456/19 zgodnie z zakresem umocowania, o którym mowa w art. 91 kodeksu postępowania cywilnego.
Pełnomocnictwo to upoważnia do udzielenia dalszych pełnomocnictw.
Podpisy, pieczątki
……………………………
