Ustawa o ordynacji podatkowej - pojęcie i podstawowe informacje

Pokaż więcej

To ustawa, którą Sejm uchwalił 29 sierpnia 1997 r. i wiele razy już ją nowelizował (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 900). Choć od kilku lat mówi się o gruntownej zmianie ordynacji podatkowej i uchwaleniu nowej konstytucji dla podatków w Polsce, to przepisy z 1997 r. nadal obowiązują, ale z licznymi nowelizacjami. Ostatnie zmiany do ordynacji wprowadziła ustawa z 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (Dz.U. z 2020 r., poz. 695).

Co reguluje ustawa o ordynacji podatkowej?

Zgodnie z art. 1 tej ustawy ordynacja podatkowa normuje:

• zobowiązania podatkowe,
• informacje podatkowe,
• postępowanie podatkowe, kontrolę podatkową i czynności sprawdzające,
• tajemnicę skarbową.

Określa też instytucje, które funkcjonują w tym obszarze i nadzorują system podatkowy w Polsce. Wskazuje zatem organy podatkowe i ich właściwość. Ustanawia także zasady wydawania przez te organy pisemnych interpretacji na wniosek podatników, płatników, jak również reguły odpowiedzialności za podatki podatników, ich następców prawnych i osób trzecich. Normuje także zasady kontroli podatkowej, a także przepisy karne, jeśli naruszy się te regulacje.

Przepisy ordynacji podatkowej stosuje się do:

• podatków, innych opłat i należności budżetu państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego, które nie są opodatkowane,
• opłat skarbowych,
• opłat, które określą przepisy o podatkach i opłatach lokalnych,
• innych spraw, które wchodzą w zakres możliwości i obowiązków organów podatkowych.

Ustawa nie odnosi się jednak do świadczeń pieniężnych, które wynikają ze stosunków cywilnoprawnych, np. z umów cywilnoprawnych.

Ordynacja podatkowa - spis treści

Ustawa liczy 344 artykuły zgromadzone w działach (określonych tematycznie). Jest ich dziewięć, choć 4 mają jeszcze dodatkową numerację (dział II i IIA - uchylony, dział III, IIIA, IIIB, dział VII i VIIA – uchylony, dział VIII i VIIIA).

Większość działów składa się z rozdziałów. Najbardziej rozbudowany jest dział IV o postępowaniu podatkowym, który liczy 25 rozdziałów (w tym te dodatkowo oznaczone literą a).

A oto spis treści obowiązujących przepisów ustawy według nazw działów:

DZIAŁ I - Przepisy ogólne (art. 1 – 12)
DZIAŁ II - Organy podatkowe i ich właściwość (3 rozdziały)
DZIAŁ III - Zobowiązania podatkowe (19 rozdziałów, kilka ma dodatkowy podział z oznaczeniem a)
DZIAŁ IIIA - Przeciwdziałanie unikaniu opodatkowania (5 rozdziałów)
Dział IIIB - Przeciwdziałanie wykorzystywaniu sektora finansowego do wyłudzeń skarbowych (5 rozdziałów)
DZIAŁ IV - Postępowanie podatkowe (25 rozdziałów, 2 mają dodatkowy podział z oznaczeniem a)
DZIAŁ V - Czynności sprawdzające (art. 272 – 280)
DZIAŁ VI - Kontrola podatkowa (art. 281 - 292)
DZIAŁ VII - Tajemnica skarbowa (art. 293 - 305)
DZIAŁ VIII - Przepisy karne (art. 305p - 306)
DZIAŁ VIIIA - Zaświadczenia (art. 306a – 306 n)
DZIAŁ IX - Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy przejściowe i końcowe (3 rozdziały)