Jak ograniczyć ojcu kontakt z dzieckiem bez orzeczenia sądu?

W pierwszej kolejności należy odnieść się do możliwości ustalenia kontaktów z dzieckiem. Zgodnie z art. 113 ustawy z dnia 25 lutego 1964 roku Kodeks rodzinny i opiekuńczy (dalej “k.r.i.o.”) - niezależnie od władzy rodzicielskiej rodzice oraz ich dziecko mają prawo i obowiązek utrzymywania ze sobą kontaktów. Kontakty z dzieckiem obejmują w szczególności przebywanie z dzieckiem (odwiedziny, spotkania, zabieranie dziecka poza miejsce jego stałego pobytu), bezpośrednie porozumiewanie się, utrzymywanie korespondencji, korzystanie z innych środków porozumiewania się na odległość, w tym ze środków komunikacji elektronicznej. Forma kontaktu w dużej mierze zależy od wieku dziecka. W przypadku braku porozumienia rodziców co do sposobu wykonywania tychże kontaktów, w sytuacji, w której dziecko przebywa stale u jednego z nich, o sposobie kontaktów z dzieckiem rozstrzyga sąd opiekuńczy.

Ograniczenie kontaktów z dzieckiem

Jeżeli wymaga tego dobro dziecka, sąd opiekuńczy ogranicza kontakty z dzieckiem. Sąd opiekuńczy może w szczególności: 

• zakazać spotykania się z dzieckiem,
• zakazać zabierania dziecka poza miejsce jego stałego pobytu,
• zezwolić na spotykanie się z dzieckiem tylko w obecności drugiego z rodziców albo opiekuna, kuratora sądowego lub innej osoby wskazanej przez sąd,
• ograniczyć kontakty do określonych sposobów porozumiewania się na odległość, czy
• zakazać porozumiewania się na odległość.

W sytuacji, w której kontakty rodzica z dzieckiem zagrażają dobru dziecka, sąd całkowicie zakaże kontaktu z dzieckiem.

Wniosek o ustanie kontaktów dziecka z rodzicem

W sytuacji opisanej w zadanym pytaniu istnieją podstawy do złożenia wniosku o ustalenie kontaktów dziecka z ojcem, polegające na znacznym ograniczeniu, a nawet zakazaniu kontaktów z dzieckiem.

Wniosek w powyższym zakresie należy złożyć do sądu opiekuńczego, tj. sądu rejonowego wydziału rodzinnego, właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dziecka.

Nieodpłatne porady prawne

Mając na uwadze podane informacje odnoszące się do Pani aktualnej sytuacji materialnej, wskazuję na możliwości skorzystania z nieodpłatnej pomocy prawnej. Na terenie całego kraju funkcjonują punkty, w których udzielana jest nieodpłatna pomoc prawna. Odbywa się ona podczas osobistej wizyty we właściwym punkcie. Aktualne dane kontaktowe oraz informacje o lokalizacji punktów w poszczególnych miastach oraz zasad zapisów na wizyty są udostępniane na stronie internetowej urzędu każdego starostwa powiatowego.

Ponadto, jeżeli zdecyduje się Pani na skierowanie powyższej sprawy na drogą sądową, wraz z pismem do sądu istnieje możliwość jednoczesnego złożenia wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych w całości lub w części, a także o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego z urzędu - z uwagi na złą sytuację materialną, uniemożliwiającą poniesienie kosztów postępowania oraz kosztów profesjonalnego pełnomocnika. W takiej sytuacji należy do sądu złożyć oświadczenie o stanie rodzinnym i majątku, którego formularz może pobrać Pani w każdym sądzie lub ściągnąć ze strony internetowej sądu. W przypadku zwolnienia z obowiązku ponoszenia kosztów sądowych uniknie Pani kosztów postępowania, wśród których znalazłaby się chociażby opłata od wniosku w kwocie 40 zł. Wszelkie dokumenty, zapisy rozmów, czy wiadomości tekstowe, o których mowa w zadanym pytaniu, z pewnością posłużą jako materiał dowodowy przemawiający za koniecznością ograniczenia kontaktów ojca z dzieckiem.

Orzeczenie sądu regulujące kontakt z dzieckiem

Uzyskanie orzeczenia sądu regulującego kontakty ojca z dzieckiem spowoduje, że ojciec będzie mógł kontaktować się z dzieckiem wyłącznie w sposób określony przez sąd. W razie zaistnienia sytuacji, w której ojciec będzie naruszał postanowienia sądu w tym zakresie, tj. będzie chciał spotkać się z dzieckiem pomimo zakazu, odwiedzić dziecko w dniach innych niż wyznaczone postanowieniem sądu, czy też zabrać je z domu, będzie Pani mogła tego zakazać, a w razie potrzeby zawiadomić Policję.

W przypadku wydania przez sąd opiekuńczy postanowienia zakazującego ojcu kontaktowania się z dzieckiem, jeżeli ojciec nie będzie stosował się do obowiązków wynikających z orzeczenia sądu, na Pani wniosek - zgodnie z art. 59815 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 roku Kodeks postepowania cywilnego - sąd opiekuńczy zagrozi nakazaniem zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej na rzecz osoby, pod której pieczą dziecko pozostaje. W takiej sytuacji, jeżeli ojciec dziecka nadal nie będzie wypełniał nałożonych na niego obowiązków, sąd opiekuńczy wyda nakaz zapłaty należnej sumy w odniesieniu do każdego z naruszeń. Wydany przez sąd nakaz zapłaty jest tytułem wykonawczym, zatem w razie nieuiszczenia nakazanej sumy, na jego podstawie będzie możliwość prowadzenia przeciwko ojcu dziecka egzekucji komorniczej.

Czy można ograniczać kontakt z dzieckiem bez orzeczenia sądu?

Podkreślenia wymaga, że w razie braku stosownego orzeczenia sądu w zakresie kontaktów z dzieckiem, oboje rodziców dysponują pełnią praw rodzicielskich i mają przywilej utrzymywania kontaktów z dzieckiem. Mając na uwadze powyższe, ojciec dziecka, jakkolwiek jego postawa byłaby naganna, bez orzeczenia sądu zakazującego czy ograniczającego kontakty z dzieckiem, w świetle obowiązujących przepisów, ma prawo do kontaktów z dzieckiem. Nie dotyczy to jednak sytuacji, w której ojciec dziecka pozostaje pod wpływem jakichkolwiek środków odurzających, czy też zachowuje się agresywnie. Wówczas brak zezwolenia na spotkanie z dzieckiem, jak również zawiadomienie Policji, jest w pełni uzasadnione, mając na względzie dobro dziecka. Jednak mimo powyższego, w razie zakazania kontaktu z dzieckiem bez orzeczenia sądu opiekuńczego, ojciec dziecka również ma prawo zwrócić się do sądu o ustalenie sposobu wykonywania kontaktów, a w razie dalszego uniemożliwiania ich, o zagrożenie, a następnie nakazanie zapłaty określonej sumy pieniężnej. W powyższych względów podjęcie przez Panią właściwych kroków celem ograniczenia kontaktów, zdaje się być najwłaściwszym rozwiązaniem dla dobra dziecka.

Wniosek o pozbawienie władzy rodzicielskiej

Ponadto, niezależnie od regulacji kontaktów ojca z dzieckiem, możliwe jest złożenie wniosku o pozbawienie ojca władzy rodzicielskiej. Zgodnie z art. 95 k.r.i.o. władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka z poszanowaniem jego godności i praw. Władza rodzicielska powinna być wykonywana tak, jak tego wymaga dobro dziecka i interes społeczny. Jeżeli rodzic w sposób rażący zaniedbuje swoje obowiązki względem dziecka, sąd opiekuńczy pozbawi go władzy rodzicielskiej. Przyjmuje się, że nadużywanie alkoholu czy innych środków odurzających może być kwalifikowane jako rażące naruszenie obowiązków.

Wniosek o pozbawienie władzy rodzicielskiej należy złożyć w sądzie rejonowym, wydziale rodzinnym, właściwym dla miejsca zamieszkania dziecka. Zamieszczone powyżej informacje dotyczące możliwości zwolnienia od kosztów sądowych, jak również ustanowienia pełnomocnika z urzędu także pozostają aktualne.

Wniosek o zabezpieczenie kontaktów z dzieckiem na czas trwania postępowania

Wraz z wnioskiem, czy to o ustalenie kontaktów z dzieckiem, czy o pozbawienie władzy rodzicielskiej, może Pani złożyć wniosek o zabezpieczenie kontaktów ojca z dzieckiem na czas trwania postępowania. W takiej sytuacji sąd zanim wyda końcowe orzeczenie w sprawie, ustali w jaki sposób będą odbywały się kontakty ojca z dzieckiem na czas trwania postępowania sądowego. Wówczas sąd wedle własnej oceny opartej na przedstawionym materiale dowodowym, mając na względzie dobro dziecka, może przykładowo ustalić, że kontakty ojca z dzieckiem będą odbywały się w określone dni w podanych przedziałach czasowych lub będą odbywały się w obecności kuratora sądowego, jak również może całkowicie zakazać ich na czas trwania postępowania. Po wydaniu przez sąd orzeczenia kończącego właściwe postępowanie, udzielone zabezpieczenie upada, zaś od chwili w której postanowienie stanie się prawomocne, kontakty odbywać się będą zgodnie z zasadami ustalonymi w ostatecznym orzeczeniu.

Groźby karalne

W dalszej kolejności należy odnieść się do sygnalizowanych w pytaniu epizodów gróźb ze strony byłego partnera. Zgodnie z art. 190 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 roku Kodeks karny, kto grozi innej osobie popełnieniem przestępstwa na jej szkodę lub szkodę osoby najbliższej, jeżeli groźba wzbudza w zagrożonym uzasadnioną obawę, że będzie spełniona, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Groźba jest przestępstwem prywatnoskargowym, zatem ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego. Jak wynika z treści zadanego pytania, podjęła Pani odpowiednie kroki w postaci złożenia zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa na Policji. W związku z powyższym należy uzyskać informacje, na jakim etapie jest postępowanie w przedmiotowej sprawie.