Ubezpieczenie grupowe dla byłego pracownika - czy może być kontynuowane?

Na polskim rynku ubezpieczeniowym ochrona w ramach ubezpieczeń na życie oferowana jest powszechnie w formie grupowych ubezpieczeń pracowniczych. Umowa pracowniczego ubezpieczenia grupowego zawierana jest między ubezpieczycielem a ubezpieczającym - pracodawcą (ewentualnie organizacją związkową). W ramach tej umowy ochroną ubezpieczeniową są objęci pracownicy danego pracodawcy (ubezpieczeni), którzy złożą oświadczenie o zamiarze objęcia ochroną. Przedmiotem tego ubezpieczenia jest życie i zdrowie pracowników i ewentualnie członków ich rodziny. W ramach jednej umowy ubezpieczenia mogą być wyodrębnione różne warianty ochrony. Składka dla każdego ubezpieczonego w grupowym ubezpieczeniu na życie jest co do zasady ustalona w tej samej wysokości niezależnie od wieku i stażu pracy w danym zakładzie pracy. W przypadku, gdy umowa przewiduje kilka wariantów, różniących się zakresem ochrony składka jest zróżnicowana.

Umowa pracowniczego ubezpieczenia grupowego

Umowa grupowego ubezpieczenia pracowników na życie to tzw. umowa zawierana na cudzy rachunek (regulowanej w art. 808 kc). Zgodnie z tym przepisem odpowiedzialnym za zapłatę składki jest pracodawca. W praktyce składka może być finansowana w całości przez pracodawcę, w całości przez pracownika lub częściowo przez pracodawcę i pracownika. W przypadku finansowania składki ze środków pracownika wyraża on zgodę na potrącenie jej z wynagrodzenia.

Status ubezpieczonego w pracowniczym ubezpieczeniu grupowym

W ubezpieczeniu grupowym pracownicy nie są stroną umowy, oni jedynie przystępują do zawartej przez pracodawcę z ubezpieczycielem umowy ubezpieczenia. Pracownik w okresie zatrudnienia u danego pracodawcy może przystąpić jak i wystąpić z umowy w dowolnym czasie na warunkach określonych w umowie i nie ma to wpływu na zwartą umowę. W przypadku rozwiązania stosunku pracy pracownik, ponieważ traci status pracownika nie może być dalej ubezpieczonym, co oznacza brak ochrony ubezpieczeniowej w ramach tej umowy. Pracownicze grupowe ubezpieczenia na życie są bardzo atrakcyjne dla ubezpieczonych, w szczególności ze względu na szeroki zakres ochrony (kilkanaście rodzajów wypadków ubezpieczeniowych dotyczących nie tylko ubezpieczonego ale również jego najbliższych – współmałżonka i dzieci) oraz relatywnie niską wysokość składki ubezpieczeniowej. W związku z zainteresowaniem kontunuowaniem ochrony na takich samych lub zbliżonych warunkach dla takich osób ubezpieczyciele przygotowali specjalną ofertę tzw. indywidualnej kontynuacji ubezpieczenia.

Indywidualna kontynuacja pracowniczego ubezpieczenia grupowego

Na polskim rynku zakłady ubezpieczeń powszechnie oferują ubezpieczonym w ramach ubezpieczenia grupowego możliwość kontynuowania zawartej umowy ubezpieczenia po ustaniu stosunku prawnego łączącego go z dotychczasowym ubezpieczającym np. stosunku pracy pracownika (ubezpieczonego) z pracodawcą (ubezpieczającym) określaną jako indywidualna kontynuacja ubezpieczenia. Instytucja indywidualnej kontynuacji ubezpieczenia nie jest uregulowana przepisami prawa. Ubezpieczyciele definiują ją w odrębnych ogólnych warunkach ubezpieczenia. W przypadku skorzystania z prawa indywidualnej kontynuacji dotychczasowy ubezpieczony zawiera z zakładem ubezpieczeń nową umowę ubezpieczenia i staje się jej stroną, nie jest już objęty ochroną w ramach umowy grupowej.

Warunki zawarcia umowy indywidualnej kontynuacji ubezpieczenia

Prawo do indywidualnej kontynuacji ubezpieczenia musi być określone w warunkach umowy ubezpieczenia grupowego. Nie każda umowa pracowniczego ubezpieczenia grupowego przewiduje takie uprawnienie. W ogólnych warunkach ubezpieczenia są określone warunki, zawarcia umowy indywidualnej kontynuacji.

Z reguły o zawarcie umowy indywidualnej kontynuację grupowego ubezpieczenia na życie mogą się ubiegać następujące grupy pracowników:

• pracownicy, którzy rezygnują z pracy i przechodzą na emeryturę (ewentualnie odpowiedzialność ubezpieczyciela w ubezpieczeniu grupowym wygasła z powodu osiągnięcia wieku określonego warunkami ubezpieczenia grupowego),
• pracownicy, w przypadku których ustał stosunek pracy lub stosunek zlecenia,
• korzystają z urlopu wychowawczego lub bezpłatnego,
• odbywają służbę wojskową,
• pracownicy pracodawcy, z którym wygasła umowa ubezpieczenia grupowego.

Niektórzy ubezpieczyciele oferują możliwość zawarcia umowy indywidualnej kontynuacji również osobom bliskim ubezpieczonego w umowie grupowej.

Ubezpieczeni muszą spełnić jeszcze dodatkowe warunki. Z reguły zakłady ubezpieczeń przewidują określony termin, w którym ubezpieczony może złożyć wniosek o zawarcie umowy indywidualnej kontynuacji np. w terminie trzech miesięcy od dnia rozwiązania stosunku prawnego łączącego ubezpieczonego z ubezpieczającym. Uprawnienie do zawarcia umowy indywidualnej kontynuacji przysługuje z reguły ubezpieczonym, którzy spełniają wymóg objęcia ochroną ubezpieczeniową w ramach umowy grupowej przez określony okres czasu od 1 miesiąca do 12 kolejnych miesięcy (ten okres nie musi przypadać w okresie objęcia ochroną ubezpieczeniową w ramach umowy zawartej z jednym zakładem ubezpieczeń, ale może być uwzględniony również okres ubezpieczenia w ramach poprzedniej umowy). Umowa może być zawarta na czas nieokreślony jak i na okres 1 roku i automatycznie przedłużana na następne okresy.

Zakres ochrony ubezpieczeniowej w ramach indywidualnej kontynuacji

Zakłady ubezpieczeń mogą zaproponować różny zakres ochrony ubezpieczeniowej w ramach umowy indywidualnej kontynuacji. Mogą zawierać umowę indywidualnej kontynuacji na tych samych warunkach dotyczących wysokości składki jak i zakresu świadczeń ubezpieczeniowych, ale mogą również zaproponować inne warunki umowy. Z reguły zakres ubezpieczenia tzn. katalog ryzyk ubezpieczeniowych objętych ochroną jest mniejszy niż w ubezpieczeniu grupowym przy zachowaniu wysokości dotychczasowej składki lub nawet jej podwyższeniu. Niższa może być również suma ubezpieczenia. Niektórzy ubezpieczyciele różnicują zakres ubezpieczenia zarówno w obszarze rodzajów ryzyk ubezpieczeniowych jak i wysokości sumy ubezpieczenia w zależności od czasu trwania ubezpieczenia i wieku ubezpieczonego. Ubezpieczyciele mogą oferować kilka wariantów indywidulanej kontynuacji.

Korzyści dla ubezpieczonego z zawarcia umowy indywidualnej kontynuacji

Ubezpieczony ma prawo skorzystać z indywidualnej kontynuacji bez obowiązku wypełniania ankiety o stanie zdrowia bądź przeprowadzania badań medycznych, gdy zakres ochrony ubezpieczeniowej nie przekroczy poprzednio przysługującej w ramach umowy ubezpieczenia grupowego.

Prawo ubezpieczonego do indywidualnej kontynuacji ma na celu zapewnienie mu możliwości uzyskania ochrony ubezpieczeniowej na dotychczasowych lub podobnych korzystnych warunkach w porównaniu z ubezpieczeniami indywidualnymi, wynikających zarówno z tego, że jest to kontynuacja umowy ubezpieczenia grupowego jak i z faktu, że wysokość składki nie jest podwyższana ze względu na wiek ubezpieczonego.