Rezygnacja z wycieczki z powodu koronawirusa a zwrot kosztów

Jest to przede wszystkim:
1. prawo do odstąpienia od umowy bez podawania przyczyn, ale za opłatą oraz
2. prawo do odstąpienia od umowy z powodu wystąpienia nadzwyczajnych okoliczności.

W pierwszym przypadku, zgodnie z przepisem art. 47 ust. 1 ustawy, podróżny może odstąpić od umowy o udział w imprezie turystycznej w każdym czasie przed jej rozpoczęciem.

Podróżny – zgodnie z art. 47 ust. 2 ustawy – może zostać zobowiązany do zapłacenia odpowiedniej i uzasadnionej opłaty za odstąpienie od umowy o udział w imprezie turystycznej na rzecz organizatora turystyki. W przypadku nieokreślenia w umowie o udział w imprezie turystycznej opłat za odstąpienie od umowy o udział w imprezie turystycznej wysokość tej opłaty odpowiada cenie imprezy turystycznej pomniejszonej o zaoszczędzone koszty lub wpływy z tytułu alternatywnego wykorzystania danych usług turystycznych. Na żądanie podróżnego organizator turystyki uzasadnia wysokość opłat za odstąpienie od umowy o udział w imprezie turystycznej.

Z kolei art. 47 ust. 3 przewiduje, że w umowie o udział w imprezie turystycznej może zostać wskazana opłata za odstąpienie od umowy o udział w imprezie turystycznej w wysokości zależnej od tego, w jakim czasie przed rozpoczęciem imprezy turystycznej doszło do odstąpienia od umowy o udział w imprezie turystycznej, od spodziewanych oszczędności kosztów oraz spodziewanego dochodu z tytułu alternatywnego wykorzystania danych usług turystycznych. Opłata podlega potrąceniu z wpłaty dokonanej przez podróżnego.

Skorzystanie z tego prawa nie wymaga więc zgody kontrahenta, nie wymaga też żadnego uzasadnienia. Organizator będzie jednak dokonywał stosownych rozliczeń umowy, chyba że konsument przy zawieraniu umowy wykupił dodatkową opcję, chroniącą go na wypadek konieczności odwołania czy przełożenia wyjazdu.

Klauzula szara

Warto dodać, że zapisy umowy należy odczytywać przez pryzmat przepisów o niedozwolonych postanowieniach umownych z Kodeksu cywilnego (Kc). Postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (art. 3851 Kc). Przepis art. 3853 pkt 17 definiuje tzw. klauzulę szarą – co do zasady, niedozwolone będą postanowienia, które nakładają na konsumenta, który nie wykonał zobowiązania lub odstąpił od umowy, obowiązek zapłaty rażąco wygórowanej kary umownej lub odstępnego.

Prawo do odstąpienia od umowy z powodu nadzwyczajnych okoliczności

Innym powodem do odstąpienia od umowy może być wystąpienie nadzwyczajnych okoliczności w miejscu docelowym. Zgodnie z przepisem art. 47 ust. 4 ustawy, podróżny może odstąpić od umowy o udział w imprezie turystycznej przed rozpoczęciem imprezy turystycznej bez ponoszenia opłaty za odstąpienie w przypadku wystąpienia nieuniknionych i nadzwyczajnych okoliczności występujących w miejscu docelowym lub jego najbliższym sąsiedztwie, które mają znaczący wpływ na realizację imprezy turystycznej lub przewóz podróżnych do miejsca docelowego. Podróżny może żądać wyłącznie zwrotu wpłat dokonanych z tytułu imprezy turystycznej, bez odszkodowania lub zadośćuczynienia w tym zakresie.

W preambule do dyrektywy, której implementację stanowi ustawa, jako okoliczność nadzwyczajną wymieniono m.in. epidemię. Warto tu wskazać, że zagrożenie musi być realne („znaczący wpływ”), a ową realność, jak i też wszystkie okoliczności związane z możliwością odstąpienia od umowy na podstawie omawianego przepisu będą podlegały ocenie stron, a w ostateczności sąd powszechny.

Należy na koniec dodać, że w obecnej sytuacji wiele biur podróży odwołuje wycieczki. W takim wypadku najprawdopodobniej zastosowanie będzie miał przepis art. 47 ust. 5 ustawy. Zgodnie z nim organizator turystyki może rozwiązać umowę o udział w imprezie turystycznej i dokonać pełnego zwrotu podróżnemu wpłat dokonanych z tytułu imprezy turystycznej, bez dodatkowego odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli (…) organizator turystyki nie może zrealizować umowy o udział w imprezie turystycznej z powodu nieuniknionych i nadzwyczajnych okoliczności i powiadomił podróżnego o rozwiązaniu umowy o udział w imprezie turystycznej niezwłocznie przed rozpoczęciem imprezy turystycznej.