Co to jest PKB? Produkt krajowy brutto w Polsce

Kto miał choć niewielką styczność z ekonomią z pewnością spotkał się ze skrótem PKB. Bardzo często pada ono także w dyskusjach politycznych. Czy ten wskaźnik rzeczywiście można traktować jako miernik rozwoju gospodarki? O czym dokładnie nas informuje i jakie są rodzaje PKB?

Co to jest produkt krajowy brutto?

Skrót PKB oznacza „produkt krajowy brutto” i jest to miernik rozwoju gospodarki uznawany przez ekonomistów. PKB to łączna wyrażona w pieniądzu wartość wszystkich dóbr i usług wytworzonych w danym kraju, mierzona zazwyczaj w czasie roku lub kwartału. Obowiązuje tu kryterium geograficzne, więc mierzona jest wartość dóbr i usług finalnych wytworzonych przez narodowe i zagraniczne czynniki produkcji – narodowość kapitału nie ma tu znaczenia, ważniejsze jest miejsce wytworzenia.

Co można wywnioskować z poziomu PKB? Z perspektywy konsumenta, istotna jest dynamika zmian, czyli czy nasze PKB rośnie każdego roku, czy też nie. W ten uproszczony sposób wiemy, że gospodarka się rozwija bądź kurczy.

PKB na osobę

Jak to bywa w ekonomii, jest kilka metod mierzenia PKB, a sam wskaźnik nie odzwierciedla idealnie zamożności społeczeństwa, ponieważ nie uwzględnia liczby ludności. Z tego też względu bardzo często stosuje się PKB per capita. O czym mówi ten wskaźnik? Jest to PKB w przeliczeniu na jednego mieszkańca.

PKB nominalny i realny

Wskaźnik PKB można przestawić dwojako, czyli w wyrażeniu nominalnym i realnym. PKB nominalny to produkt krajowy brutto, który jest wyrażony w cenach obowiązujących w danych chwili na rynku. PKB realny wyrażony jest zaś przy pomocy realnej wartości pieniądza. W praktyce PKB realny uznaje się za bardziej miarodajny, gdyż pozwala wskazać, ile rzeczywiście dobór wyprodukowano (w przybliżeniu).

Produkt krajowy brutto w Polsce

Prognozy dotyczące PKB w Polsce nie wydają się optymistyczne. W 2019 roku nastąpił jego wzrost o 4% (5,1 proc. w 2018 r.), podczas gdy zakładany miał wynieść przynajmniej 4,2%. W 2020 roku sytuacja jest jeszcze bardziej skomplikowana, co widać po bardzo różnych prognozach. Zgodne z obecnymi szacunkami Międzynarodowego Funduszu Walutowego PKB ma ulec obniżce o 4,6%. Nieco mniej pesymistyczni są ekonomiści Credit Agricole, którzy szacują obniżkę o -3,8%. Nie ulega wątpliwości, że PKB spadnie w nadchodzącym roku, podobnie jak w większości krajów dotkniętych epidemią, jednak trudno precyzyjnie oszacować skalę tego spadku.

PKB na świecie - ranking

Od 1971 roku na czele rankingu PKB plasuje się USA. Pod koniec 2019 roku poziom PKB w Stanach wynosił 21,44 bln USD. Na drugim miejscu z wynikiem niższym o niemal 30% znajdują się Chiny. W czołówce jest również Japonia. W pierwszej dziesiątce największych gospodarek świata nie brakuje także krajów europejskich. Na 4. miejscu znajdują się bowiem Niemcy, a na 6. i 7. odpowiednio Wielka Brytania i Francja.

PKB - nowy sposób liczenia?

Dnia 7 maja 2020 roku sejm uchwalił ustawę o zmianie sposobu obliczania PKB. Ma ona zostać dostosowana do unijnej metodologii statystycznego podziału kraju, czyli zgodnie z tzw. NUTS-ami (regionami). GUS będzie odtąd obliczał wartość PKB na jednego mieszkańca dla obszarów terytorialnych na różnych poziomach tj. makroregionów, regionów i podregionów.