Przeczytasz w 8 min.
Według danych z sierpnia 2020 roku w Polsce było blisko 2,47 mln aktywnych działalności gospodarczych. Średnia emerytura z ZUS to niecałe 2200 zł brutto, natomiast średnia emerytura przedsiębiorcy jest mniejsza i wynosi ok. 1800 zł brutto. Jak ją zwiększyć? Czy można prowadzić działalność gospodarcza na emeryturze?
Działalność gospodarcza a emerytura - wysokość składek
Każdy przedsiębiorca musi płacić składki. Przez pierwsze 2 lata prowadzenia działalności przedsiębiorca może płacić dużo niższe składki, które obecnie wynoszą 647,59 zł, z czego:
- 163,97 zł jest przeznaczane na ubezpieczenie emerytalne,
- 20,58 zł na ubezpieczenie chorobowe,
- 67,20 zł na ubezpieczenia rentowe,
- 14,03 składki na ubezpieczenie wypadkowe oraz
- 381,81 składki na ubezpieczenie zdrowotne
Początkujący przedsiębiorca przez 2 lata omija całkowicie składki na Fundusz Pracy.
Zgodnie z ustawą, z obniżonych składek ZUS mogą skorzystać przedsiębiorcy, którzy w ciągu ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed rozpoczęciem działalności gospodarczej nie prowadzili pozarolniczej działalności gospodarczej. Jest też dodatkowy warunek dla świeżo upieczonych przedsiębiorców - nie mogą oni wykonywać działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy, u którego w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym wykonywali czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej. Innymi słowy, przejście z umowy o pracę na samozatrudnienie u tego samego pracodawcy eliminuje z możliwości płacenia niższych składek.
Po dwóch latach ulgi na start sytuacja się zmienia. Pełny zestaw składek to 1457,49 zł miesięcznie, z czego:
- 615,93 zł stanowi składka na ubezpieczenie emerytalne,
- 77,31 zł na ubezpieczenie chorobowe,
- 252,43 zł na ubezpieczenie rentowe,
- 52,70 zł na ubezpieczenie wypadkowe,
- 77,31 zł na Fundusz Pracy oraz
- 381,81 zł na ubezpieczenie zdrowotne.
Wysokość składek rośnie z roku na rok o kilka procent. Jednak co ważne, składki przedsiębiorców nie zależą od tego, ile uda im się zarobić w danym miesiącu. Według przepisów, przedsiębiorcy opłacają składki od zadeklarowanej kwoty, która nie może być jednak niższa od 60 proc. przeciętnego średniego wynagrodzenia brutto, które w 2021 roku wynosi 5259 zł. To właśnie dlatego rośnie co roku wysokość składek – ponieważ rośnie wysokość prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia.
Warto pamiętać, że przedsiębiorcy w każdym momencie mogą płacić wyższe składki, ale większość deklaruje kwotę minimalną, żeby jak najbardziej zminimalizować bieżące obciążenia. W praktyce wyższe składki płaci zaledwie 2 proc. przedsiębiorców. Między innymi dlatego średnia emerytura przedsiębiorcy jest niższa niż osoby zatrudnionej przez lata na etacie.
Emerytura a działalność gospodarcza 2021 - co zrobić żeby ją zwiększyć?
Większość właścicieli firm zakłada, że opłaca się płacić jak najniższe składki, żeby zmniejszyć koszty, a gdy biznes okaże się sukcesem, wtedy brak środków na emeryturę przestanie być problemem. Ta zależność sprawia, że maksimum środków przeznacza się na firmę, a minimum na osobę, która taką działalność prowadzi. Jak zatem sprawić, aby emerytura dla przedsiębiorcy była wyższa?
Finanse firmowe i osobiste
Żeby zabrać się za odkładanie na emeryturę, każdy przedsiębiorca powinien dokonać najważniejszego podziału swoich finansów: na firmowe i osobiste. Niestety bardzo często brakuje tego podziału i w rzeczywistości wszystkie środki są lokowane na jednym rachunku.
Osoba prowadząca małą działalność gospodarczą nie musi zakładać rachunku firmowego w banku, może wszystkie płatności realizować z konta osobistego. Takie rozwiązanie z pewnością jest wygodne, ale tak naprawdę utrudnia zarządzanie finansami. Wyraźne oddzielenie finansów firmowych od osobistych pozwala na lepszą kontrolę finansów w firmie oraz gospodarowanie pieniędzmi prywatnymi, z których powinniśmy wydzielić odrębne oszczędności emerytalne.
Jak to zrobić? Najłatwiejszym sposobem jest płacenie „pensji” sobie samemu, czyli przelew raz w miesiącu z konta firmowego na konto prywatne i prowadzenie całkowicie odrębnego budżetu domowego oraz firmowego.
Najłatwiejsze IKE lub IKZE
IKE oraz IKZE to specjalne formy oszczędzania na emeryturę, wchodzące w skład tzw. trzeciego filaru emerytalnego. IKE (Indywidualne Konta Emerytalne) oraz IKZE (Indywidualne Konta Zabezpieczenia Emerytalnego) to nic innego jak standardowe produkty finansowe służące do oszczędzania bądź inwestowania „ubrane” w mechanizm podatkowy i limity ustawowe obydwu rozwiązań. Dostępne są „emerytalne” modyfikacje kont oszczędnościowych, polis z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym, rachunków maklerskich czy też funduszy inwestycyjnych TFI. Nie ma specjalnych wersji produktów dla przedsiębiorców – wszystkie IKE i IKZE są dla klientów indywidualnych.
Z perspektywy przedsiębiorców, przekonująca może być ulga podatkowa. Każdy właściciel firmy wie, że optymalizacja podatkowa to istotny czynnik w zarządzaniu firmą, więc być może docenią również korzyści płynące z oszczędzania w trzecim filarze.
W przypadku IKE przedsiębiorca może być całkowicie zwolniony z 19% podatku od zysków kapitałowych, o ile nie wypłaci pieniędzy z konta aż do osiągnięcia wieku emerytalnego. Z kolei pieniądze wpłacane na IKZE są zwolnione z opodatkowania podatkiem od dochodów osób fizycznych, co daje przedsiębiorcy możliwość odliczenia środków wpłaconych w danym roku na konto IKZE w rocznym zeznaniu podatkowym.
PPK nie dla przedsiębiorców
Reforma emerytalna związana z wprowadzeniem Pracowniczych Planów Kapitałowych, tak naprawdę omija przedsiębiorców. Ustawodawca podszedł do rozwiązania z perspektywy potrzeb pracodawców i pracowników, nie przewidując dedykowanego rozwiązania dla samozatrudnionych.
Ustawa ma jednak zwiększać limit wpłat na IKZE, co jest bardzo istotnym „prezentem” dla każdego, kto z tego rozwiązania korzysta. W 2021 roku roczny limit wpłat na IKZE wynosi 6310,80 zł. Jednak zgodnie ze zmianami, limit wpłat jest podniesiony z 1,2-krotności przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego do 1,8 dla przedsiębiorców. W praktyce oznacza to podniesienie limitu IKZE do 9 466,20 zł rocznie.
Emerytura z działalności gospodarczej 2021
Wbrew pozorom, produkt oszczędnościowy, jakiego użyje prowadzący firmę do gromadzenia środków, ma mniejsze znaczenie niż dyscyplina i systematyczność przedsiębiorcy w odkładaniu pieniędzy. Większość właścicieli firm odkłada myślenie o emeryturze na później, bo najważniejsze są interesy przedsiębiorstwa tu i teraz. Bardzo często wykorzystują również wszystkie środki na zachowanie płynności w firmie.
Dobrą metodą na początek wydaje się ustalenie konkretnej procentowej wartości dochodów, jaka będzie regularnie odkładana. W ten sposób potencjalna emerytura przedsiębiorcy urośnie wprost proporcjonalnie do wzrostu jego firmy. Gdy firma zarabia więcej, jej właściciel odkłada również więcej. W momencie, gdy w firmie są przejściowe trudności, proporcjonalnie spada też kwota, która przesyłana jest na rachunek z oszczędnościami emerytalnymi.
Działalność gospodarcza a emerytura - jak na nią przejść?
Przedsiębiorca przechodzący na emeryturę jest w doskonałej sytuacji – po złożeniu odpowiednich dokumentów w ZUS zacznie otrzymywać przysługującą mu emeryturę, jednak nie musi zaprzestać prowadzenia działalności gospodarczej. Obowiązek przerwania aktywności zawodowej w trakcie pobierania tego świadczenia dotyczy tylko pracowników zatrudnionych na umowy o pracę. Nie ma również żadnych limitów przychodów, jakie można osiągać, aby emerytura nie była pomniejszona czy też zawieszona.
Przedsiębiorca, żeby przejść na emeryturę z działalności gospodarczej po osiągnięciu ustawowego wieku emerytalnego musi jedynie złożyć wniosek o przyznanie emerytury. Później, gdy emerytura jest już przyznana, zmienia się kwestia składek przedsiębiorcy. Emeryt prowadzący działalność gospodarczą, z tego tytułu będzie opłacał jedynie składkę zdrowotną. W przypadku niskich zarobków wspomniana składka zdrowotna może nie być opłacana. Jeśli wysokość emerytury nie przekracza miesięcznie kwoty minimalnego wynagrodzenia, w przypadku, gdy emerytowany przedsiębiorca opłaca podatek dochodowy w formie karty podatkowej lub gdy uzyskuje on dodatkowe przychody z tytułu działalności w wysokości, która nie przekracza miesięcznie 50% kwoty najniższej emerytury.
