Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych został utworzony w 1994 roku i początkowo posiadał osobowość prawną. W roku 2012 utracił osobowość prawną i stał się państwowym funduszem celowym. Podstawę prawną działania FGŚP stanowi ustawa z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy. Składki na FGŚP odprowadzane są do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Którzy pracownicy są objęci ochroną FGŚP?
Obowiązek odprowadzania składek na fundusz świadczeń gwarantowanych mają przedsiębiorcy, którzy zatrudniają (także na umowę-zlecenie) minimum jedną osobę w związku z prowadzoną w Polsce działalnością. Zaliczamy do tego grona:
- przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą wyłącznie na terytorium Polski,
- przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą również na terytorium innych państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym oraz Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, w odniesieniu do działalności prowadzonej na terytorium Polski,
- oddziały banków zagranicznych, oddziały instytucji kredytowych, oddziały zagranicznych zakładów ubezpieczeń,
- oddziały lub przedstawicielstwa przedsiębiorców zagranicznych, którzy zatrudniają minimum jedną osobę w związku z prowadzoną w Polsce działalnością.
Kto nie jest objęty ochroną FŚGP?
- Przez 36 miesięcy pracownicy powracający z urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego lub urlopu wychowawczego.
- Przez 12 miesięcy pracownicy, którzy ukończyli 50. rok życia i w okresie 30 dni przed zatrudnieniem pozostawali w ewidencji bezrobotnych urzędu pracy.
- Pracownicy, którzy osiągnęli wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn.
- Pracownicy, którzy nie ukończyli 30. roku życia i zostali skierowani do pracy przez urząd.
Pracodawca oblicza składkę na fundusz od kwoty, od której oblicza składki na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Aktualnie stawka ta wynosi 0,1 proc. podstawy wymiaru na ubezpieczenie emerytalne i rentowe.
Jakie roszczenia podlegają pod fundusz świadczeń gwarantowanych?
Środki z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych uruchamiane są wówczas, gdy dojdzie do niewypłacalności pracodawcy. Zgodnie z ustawą fundusz wypłaca środki z tytułu:
- wynagrodzenia za pracę,
- wynagrodzenia za czas niezawinionego przez pracownika przestoju, za czas niewykonywania pracy (zwolnienia od pracy) i za czas innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy,
- wynagrodzenia za czas niezdolności pracownika do pracy wskutek choroby,
- wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego,
- odprawy pieniężnej przysługującej na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
- ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy,
- odszkodowania,
- dodatku wyrównawczego,
- składek na ubezpieczenia społeczne.
Wysokość wypłat z funduszu gwarantowanych świadczeń pracowniczych
Roszczenia z tytułu wynagrodzeń podlegają zaspokojeniu za okres maksymalnie 3 miesięcy. Z kolei w przypadku odpraw pieniężnych, odszkodowań i ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypłaty dokonywane są jeśli ustanie stosunku pracy nastąpiło w okresie nie dłuższym niż 12 miesięcy poprzedzających datę wystąpienia niewypłacalności pracodawcy lub w okresie nie dłuższym niż 4 miesiące następujące po tym dniu. Wysokość wypłat świadczenia ograniczona jest do kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia obwiązującego z poprzedniego kwartału (aktualnie 5 164 zł brutto).
Jeżeli przedsiębiorca przestanie prowadzić działalność, a pracownik nadal będzie pozostawał w stosunku pracy, może wystąpić do marszałka województwa o wypłatę zaliczki na poczet niewypłaconego wynagrodzenia. Musi wówczas załączyć oświadczenie, w którym znajdą się informacje o rodzaju niezaspokojonych roszczeń. Ustawa zaleca także, by do wniosku dołączyć informacje lub dokumenty uprawdopodobniające fakt zaprzestania działalności przez pracodawcę. W przypadku zaliczki wypłata jest równa minimalnemu wynagrodzeniu za pracę (2250 zł brutto).
Ile się czeka na wypłatę z FGŚP?
Po ogłoszeniu niewypłacalności, pracodawca lub syndyk, ma miesiąc na dostarczenie do marszałka województwa wykazu roszczeń pracowników. Wskazuje w nim osoby uprawnione do pobrania świadczenia oraz wysokość wnioskowanych do zaspokojenia środków z Funduszu.