Przeczytasz w 10 min.
Co to jest mObywatel?
mObywatel aplikacja to bezpłatny system pozwalający na logowanie do pakietu usług oraz umożliwiający legitymowanie się z wykorzystaniem własnego smartfona. Został uruchomiony w październiku 2017 roku – jako aplikacja na urządzenia z systemem operacyjnym Android. Wersja na smartfony z iOS została wydana w styczniu 2018 roku. Prace rozwojowe nad aplikacją prowadzi Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa (NASK). Od 14 lipca 2023 roku dostępna jest nowa, rozszerzona wersja mObywatela. Z datą wydania nowej wersji aplikacji zbiega się wejście w życie Ustawy z dnia 26 maja 2023 r. o aplikacji mObywatel. To aktualna podstawa prawna dla zasad związanych z wejściem w życie, rozbudową i korzystaniem z tego narzędzia.
Warto dodać, że mObywatel to nie tylko aplikacja mobilna, ale też serwis internetowy dostępny pod tym adresem
mObywatel – jak założyć aplikację
Zmagającym się z pytaniem jak zainstalować mObywatel śpieszymy z wyjaśnieniem, że instalacja aplikacji przebiega podobnie, jak pobieranie innych popularnych narzędzi na smartfony. Zależnie od systemu operacyjnego, z którego korzystasz potrzebujesz pobrać aplikację mObywatel z Google Play (smartfony z Androidem) lub App Store (smartfony z iOS). Upewnij się, że aplikacja wstawiona do sklepu została wydana przez Ministerstwo Cyfryzacji. Po pobraniu narzędzia musisz zapoznać się i zaakceptować regulamin oraz ustawić hasło dostępu. Następnie możesz przejść do pierwszego uruchomienia mObywatela.
Jak założyć mObywatel – dalsze kroki
Mając na uwadze względy bezpieczeństwa - aplikacja mObywatel może bowiem działać jako nasz dowód osobisty i daje dostęp do wielu danych wrażliwych - po wykonaniu czynności opisanych w poprzednim akapicie musisz dodać dokument i potwierdzić swoją tożsamość. Możesz to zrobić wykorzystując swój profil zaufany, e-Dowód lub korzystając z bankowości elektronicznej.
mObywatel dla dziecka – jak założyć aplikację
Ustawa o aplikacji mObywatel dopuszcza możliwość posiadania tego narzędzia przez osoby małoletnie. Istnieją dwie drogi, jak założyć aplikację. Z systemu mogą skorzystać dzieci, które ukończyły 13 lat i mają dowód osobisty oraz środek identyfikacji elektronicznej, taki jak profil zaufany. Z kolei mObywatel dla dziecka młodszego jest dostępny o ile posiada ono mLegitymację szkolną. W przypadku wątpliwości czy taka forma identyfikatora jest dostępna dla twojego dziecka możesz dopytać w szkole, do której uczęszcza.
Jak odinstalować mObywatel
Korzystanie z aplikacji mObywatel jest sługą dobrowolną co oznacza, że możesz odinstalować ją w dowolnej chwili. Usunięcie aplikacji w większości przypadków sprowadza się do naciśnięcia ikony mObywatel widocznej na ekranie smartfona i przytrzymaniu jej przez dłuższą chwilę. W efekcie zobacz zapytanie systemowe, czy odinstalować mObywatel. Potwierdzenie z twojej strony rozpocznie krótki proces odinstalowania aplikacji.
Funkcje aplikacji mObywatel
Aplikacja mObywatel to cyfrowe narzędzie, które pozwala na identyfikację z wykorzystaniem smartfona i bez potrzeby okazywania fizycznej wersji dokumentów. Jednocześnie udostępniono w niej szereg funkcji, które pozwalają na załatwienie sprawy bez wizyty w urzędzie.
mObywatel a mDowód
Upubliczniona w połowie lipca 2023 roku wersja mObywatel 2.0 została wzbogacona o funkcję mDowód. Osoby, które posiadają aktualną wersję aplikacji w sekcji Dokumenty - mDowód mogą zobaczyć dwa odnośniki. Pierwszy - opisany jako Dowód osobisty - prowadzi do danych identycznych, jak na fizycznym dowodzie osobistym – można je zobaczyć w aplikacji, ale nie są wystarczające do potwierdzenia tożsamości bez plastikowej formy dokumentu. Drugi – oznaczony jako mDowód - to nowa funkcja, dzięki której można potwierdzić tożsamość tylko za pomocą smartfona. Będzie użyteczny w urzędzie, sądzie, przychodni, na poczcie, czy u notariusza.
Ustawodawca wprowadził wyjątki, w korzystaniu z elektronicznego dowodu. MDowód nie może być wykorzystany, gdy składasz wniosek o nowy dowód, gdy wyjeżdżasz za granicę albo gdy korzystasz z usług bankowych. W ostatnim przypadku funkcje jest niedostępna do 31 sierpnia 2023 roku.
mObywatel a profil zaufany
Profil zaufany to darmowa metoda potwierdzania tożsamości w elektronicznych systemach państwowych. Został wprowadzony na rynek w roku 2011, a podstawą jego funkcjonowania jest Ustawa z 17 lutego 2005 roku o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne W kontekście aplikacji mObywatel profil zaufany jest jedną z metod rejestracji konta. Alternatywnie można zrobić to korzystając z bankowości elektronicznej. Warto pamiętać, że profil zaufany jest wydawany na trzy lata, a jego odnowienia można dokonać w systemie ePUAP.
Już na dalszym etapie używania aplikacja mObywatel i profil zaufany mają ze sobą wspólny mianownik. To właśnie za pomocą aplikacji można dokonać potwierdzenia tożsamości, gdy chcesz zalogować się do urzędu z wykorzystaniem profilu. To stosunkowo nowa metoda, która dzięki powiadomieniom push wyświetlanym na ekranie smartfona pozwala zastępować potwierdzenie logowania poprzez SMS lub bankowość elektroniczną. Jej uruchomienie wymaga uprzedniej zmiany ustawień bezpośrednio na stronie twojego profilu.
mObywatel dla kierowców
Obok dwóch wersji dowodów osobistych opisanych wcześniej w tym artykule aplikacja mObywatel daje dostęp do jeszcze jednego dokumentu. Chodzi o mPrawo jazdy, czyli cyfrową wersję uprawnień do prowadzenia pojazdów. W tym przypadku użytkownik aplikacji zobaczy tylko jedną wersją, identyczną z wydanym wcześniej egzemplarzem plastikowym. mPrawo jazdy pozwala podejrzeć datę ważności dokumentu oraz potwierdzić kategorię, czyli uprawnienia względem konkretnych rodzajów pojazdów. Z prawa jazdy wyświetlanego w mObywatelu można skorzystać w trakcie kontroli drogowej, przy zakupie ubezpieczenia, w przypadku kolizji - aby potwierdzić swoje uprawnienia innemu kierowcy bez wzywania policji, albo by wypożyczyć samochód.
Od sierpnia 2023 roku mObywatel to wsparcie dla świeżo upieczonych kierowców. Mogą oni dodać do aplikacji tzw. tymczasowe prawo jazdy i wylegitymować się nim w przypadkach opisanych powyżej. To dokument ważny przez 30 dni, do momentu wydania właściwego prawa jazdy.
mObywatel dla kierowców pozwala podejrzeć również aktualny rejestr punktów karnych przypisanych do użytkownika aplikacji. Warto pamiętać, że widoczne dla kierowców dane obejmują tylko przypadki naruszeń już wprowadzone do ewidencji.
Pakiet udogodnień jakie mObywatel dostarcza dla kierowców obejmuje zestaw informacji o pojazdach należących do użytkownika aplikacji. Są one pobierane z Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców (CEPIK) i pozwalają sprawdzić m.in. czy kierowca musi martwić się o nieopłacone OC lub zbliżający się termin badania technicznego. Można tam również sprawdzić dane pobierane z dowodu rejestracyjnego, takie jak nr rejestracyjny lub numer VIN pojazdu.
mObywatel dla dziecka, czyli mLegitymacje szkolne i studenckie
Aplikacji mObywatel może być wykorzystana jako narzędzie do potwierdzania tożsamości osób uczących się. mLegitymacja szkolna i mLegitymacja studencka mogą być dodane po uprzednim potwierdzeniu czy szkoła lub uczelnia posiada te dokumenty elektroniczne dla dziecka i studenta. Dodawanie mLegitymacji odbywa się z poziomu Dokumenty – Wybierz dokument. Aby włączyć funkcję aplikacji mObywatel dla dziecka lub studenta trzeba wygenerować kod QR i przygotować hasło do aktywacji. Cały proces jest krok po kroku opisany w aplikacji.
e-Recepta
eRecepta to integralna część Internetowego Konta Pacjenta (IKP), która jest dostępna od 2020 roku. Mogą korzystać z niej także użytkownicy aplikacji mObywatel. Usługa pozwala pobrać, przeglądać, a przede wszystkim realizować recepty wystawione na nazwisko twoje, twoich dzieci lub osób, które wskazały cię jako pełnomocnika. Wykorzystanie aplikacji mObywatel w aptece umożliwia realizację eRecepty bez podawania numeru PESEL. Po otwarciu aplikacji mObywatel w smartfonie należy wybrać zakładkę e-Recepta, następnie kliknąć w konkretną receptę, wówczas aplikacja wyświetli jej szczegółowe dane, m.in. status i informacje o lekach.
mObywatel – jakie inne usługi
Ciesząca się rosnącą popularnością aplikacja mObywatel podlega ciągłemu rozwijaniu o nowe funkcje i usługi. Aktualnie jej użytkownicy mogą korzystać m. in. z
- mObywatel - mKDR, czyli Karty Dużej Rodziny – systemu zniżek i uprawnień dla rodzin z przynajmniej trojgiem dzieci,
- mObywatel - Polak za granicą - czyli zbiór informacji przed podróżą poza Polskę. Można potwierdzić zasady wjazdowe i pobytowe, w tym czy potrzebna jest wiza, zagadnienia celne i zdrowotne. Bezpieczny autobus – czyli system potwierdzania czy dany pojazd posiada ważne badanie techniczne i aktualną polisę OC,
- mObywatel - Naruszenie środowiskowe - system zgłaszania naruszeń takich jak porzucanie odpadów czy zanieczyszczanie substancjami.
Czy aplikacja mObywatel jest bezpieczna?
Twórcy aplikacji mObywatel wskazują, że dane gromadzone i wyświetlane w tym narzędziu są zabezpieczone poprzez szyfrowanie, certyfikaty bezpieczeństwa, biometrię i dwuetapową weryfikację tożsamości. Jednocześnie bardzo istotnym zaleceniem pozostaje zachowanie czujności przez samego użytkownika. Aplikacja powinna być pobierana ze źródeł rekomendowanych przez Ministerstwo Cyfryzacji, która odpowiada za mObywatela, hasło logowania powinno posiadać odpowiedni stopień trudności. Warto mieć świadomość, że we współczesnym świecie ochrona przed cyberprzestępstwami opiera się na nieustannym rozwijaniu dostarczanych zabezpieczeń oraz zwiększaniu świadomości użytkowników narzędzi takich, jak aplikacja mObywatel. Wzmożona ostrożność może uchronić przed potencjalnymi kłopotami. W kwietniu 2023 roku NASK (twórca mObywatela) zwracał uwagę użytkowników na wyłudzających dane logowania do aplikacji mObywatel. Przestępcy mieli podszywać się pod stronę rządową, która umożliwia zweryfikowanie uprawnień kierowcy.
mObywatel – podsumowanie
Odpowiedź na pytanie czy warto korzystać z aplikacji mObywatel wydaje się twierdząca. Bezpłatne narzędzie zostało pobrane ponad 5 milionów razy przez użytkowników urządzeń z Androidem (dane z Google Play). Będzie zapewne rozwijane w kolejnych latach o wiele wygodnych funkcji. W czasie, gdy smartfony zastępują nam przysłowiowy portfel i krok po kroku stają się podstawowym dokumentem tożsamości trudno wyobrazić sobie funkcjonowanie bez użycia różnego rodzaju aplikacji. W ogromie dostępnych narzędzi na prowadzenie wysuną się te najbardziej rozbudowane. Czas pokaże, czy taką będzie aplikacja mObywatel.
