Przeczytasz w 4 min.
Instytucja Rzecznika Praw Dziecka (RPD) została powołana do życia ustawą z dnia 6 stycznia 2000 r. o Rzeczniku Praw Dziecka. Zgodnie z tym aktem prawnym, Rzecznik stoi na straży praw dziecka określonych w Konstytucji, Konwencji o prawach dziecka i innych przepisach prawa, z poszanowaniem odpowiedzialności, praw i obowiązków rodziców.
Zadania Rzecznika Praw Dziecka
Zadaniem Rzecznika jest ochrona dziecka przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem, demoralizacją, zaniedbaniem oraz innym złym traktowaniem. Przy wykonywaniu swoich obowiązków Rzecznik powinien kierować się dobrem dziecka oraz brać pod uwagę, że naturalnym środowiskiem jego rozwoju jest rodzina. Ustawa nadała Rzecznikowi uprawnienia o charakterze ostrzegawczym, sygnalizacyjnym oraz inicjatywnym.
Art. 3 ustawy o RPD stanowi, że Rzecznik działa na rzecz ochrony praw dziecka, w szczególności:
- prawa do życia i ochrony zdrowia,
- prawa do wychowania w rodzinie,
- prawa do godziwych warunków socjalnych,
- prawa do nauki.
Kto powołuje Rzecznika Praw Dziecka?
Rzecznika Praw Dziecka powołuje Sejm, za zgodą Senatu, na wniosek Marszałka Sejmu, Marszałka Senatu, grupy co najmniej 35 posłów lub co najmniej 15 senatorów. Kadencja Rzecznika trwa 5 lat, a ta sama osoba nie może być rzecznikiem dłużej niż przez dwie kadencje. Obecnie funkcję tę piastuje Mikołaj Pawlak.
W praktyce do Rzecznika Praw Dziecka może zgłosić się każdy obywatel. Gwarantuje to art. 72 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej. Rzecznik nie zastępuje jednak wyspecjalizowanych służb i instytucji zajmujących się ochroną dziecka. Interweniuje jedynie w sytuacji, kiedy dotychczasowe procedury okazały się nieskuteczne lub ich zaniechano. Do Rzecznika kierowane są sprawy dotyczące problemów rodzinnych dzieci, w tym okołorozwodowe, sprawy dotyczące nieprawidłowego traktowania dzieci, przemocy, cyberprzemocy, hejtu i złego traktowania. Ale nie tylko - katalog spraw jest znacznie szerszy.
Rzecznik Praw Dziecka - z jakimi problemami można się zgłosić?
Jak podaje biuro Rzecznika Praw Dziecka, do RPD kierowane są m.in. sprawy związane z pomocą finansową. Dotyczą one trudności w uzyskaniu świadczeń od pomocy społecznej, rent, alimentów, mieszkania lub lokalu socjalnego. Do Rzecznika napływają także skargi dotyczące likwidacji szkół, placówek oświatowych, dowozu dzieci do szkół, a nawet dwuzmianowości zajęć lekcyjnych. Polacy skarżą się także na niewłaściwe traktowanie uczniów przez nauczycieli i przemoc wśród rówieśników. Do Rzecznika można także zgłosić się w kwestiach naruszenia prawa do ochrony zdrowia, na przykład w sprawie finansowania kosztów leczenia czy zwolnienia rodziców z opłat za pobyt w szpitalu przy chorym dziecku. Rzecznik pomaga także w sprawach związanych z orzecznictwem sądowym i egzekwowaniem wyroków, np. w przypadku utrudniania kontaktów z dzieckiem.
Biuro Rzecznika Praw Dziecka
Siedziba Rzecznika Praw Dziecka mieści się w Warszawie przy ulicy Przemysłowej 30/32 (00-450 Warszawa). Biuro jest czynne od poniedziałku do piątku w godzinach 08.15 – 16.15. Telefon zaufania Rzecznika Praw Dziecka działa pod numerami (22) 583 66 00, 800 12 12 12. Z Rzecznikiem można się także skontaktować elektronicznie przez formularz zamieszczony na stronie https://brpd.gov.pl/kontakt/. Konsultacje prowadzone są bezpłatnie.
Rzecznik Praw Dziecka w 2017 r. (najnowsze dostępne dane), działając na prawach przysługujących prokuratorowi, brał udział w 363 postępowaniach sądowych. W tym samym roku do Rzecznika Praw Dziecka zgłoszono:
- 4271 spraw związanych z prawem dziecka do życia i ochrony zdrowia,
- 12324 spraw związanych z prawem dziecka do wychowania w rodzinie,
- 2435 spraw związanych z prawem dziecka do godziwych warunków socjalnych,
- 5978 spraw związanych z prawem dziecka do nauki,
- 3206 sprawy związane z ochroną dziecka przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem, demoralizacją, zaniedbaniem oraz innym złym traktowaniem.
