Przeczytasz w 8 min.
Co kupimy na święta 2021?
Na świąteczny koszyk zakupowy konsumentów znad Wisły złożą się przede wszystkim wydatki na pożywienie (944 zł) oraz na prezenty (546 zł).
Z jednej strony ponad 20 procent Polaków deklaruje, że na tegoroczne zakupy z okazji Świąt Bożego Narodzenia może przeznaczyć więcej, gdyż lepiej zaplanowała domowy budżet - pomocą w tym procesie może być kalkulator wydatków domowych przygotowany przez ekspertów Kapitalni.org. Z drugiej strony, średnio dwóch na trzech Polaków planuje wybrać się do sklepu dopiero w grudniu. Nie bez znaczenia są tu zapewne okolicznościowe obniżki, promocje i wyprzedaże. Dla wielu jest to więc bardzo intensywny czas w roku.
Zakupy świąteczne - o czym warto pamiętać?
Z wyjątkowego aspektu grudnia korzystają także sprzedawcy. Przyciągają nas promocjami i obniżkami, jednocześnie ustawiając ceny tak, by mogli skorzystać na zakupowej gorączce. Z tego powodu warto zapytać: jak wydać mniej i uniknąć potencjalnych strat? Oto zestaw porad od Michała Herde, eksperta Kapitalni.org, prezesa warszawskiego Oddziału Federacji Konsumentów.
1. Zaplanuj zakupy. Idąc do sklepu zabierz ze sobą listę towarów, które są rzeczywiście niezbędne na święta. Dotyczy ona zarówno rodzaju kupowanego produktu, jak też jego ilości. Pozwól sobie na lekkie odstępstwa, ale pamiętaj, że każdy producent będzie próbował, aby dotyczyły one właśnie jego wyrobów. Kupowanie większej ilości towaru tylko po to, aby uzyskać niższą cenę (np. kup 4, zapłacisz za 3), nie jest dobrym pomysłem, gdy nie ma pewności jego zużycia przed upływem daty ważności.Tutaj lepszym wyborem może okazać się towar od innego producenta, dostępny w niższej cenie za sztukę.
2. Porównuj ceny. Każdy sklep ma obowiązek odpowiedniego prezentowania cen. Gdy przedmiotem sprzedaży są rzeczy sypkie lub płynne, informacja powinna zawierać cenę za 100g, 1kg, 100 ml lub 1 l. To dobry sposób na porównanie kosztu zakupu rzeczy w mniejszym i większym opakowaniu, a także kosztu wyrobów różnych producentów. W taki sam sposób porównamy rzeczy, które można zmierzyć – np. folię aluminiową. Przy opakowaniach tabletek do zmywarki powinna być umieszczona cena za 1 tabletkę. Jeżeli nie ma takich oznaczeń, sprzedawcy grozi kara ze strony Inspekcji Handlowej.
3. Uważaj na promocje - przynęty. Za przykład niech posłuży tu sprzedaż karpia w wyjątkowo atrakcyjnej cenie. Właściciele sklepów organizujących tego rodzaju okazje mogą liczyć, że kupisz w nich inne artykuły - również te, których cena będzie odpowiednio wyższa, tak by zrównoważyć przynęty.
4. Uważaj na promocje i wyprzedaże. Ostatni black friday okazał się mniej korzystny dla konsumentów niż by wynikało z zapowiedzi reklamowych. Ze wspomnianego wyżej raportu Zakupy świąteczne 2021 wynika, że faktyczna obniżka to średnio ledwie 3,6%, a znakomita większość produktów kosztowała więcej niż w roku 2020.
5. Kupując produkt na prezent, sprawdź warunki zwrotu. W sklepie tradycyjnym zwrot jest możliwy, o ile sprzedawca wyraża na to zgodę. Może to być ustalenie indywidualne lub polityka przyjmowania zwrotów stosowana przez sprzedawcę. Zwrot może być obwarowany dodatkowymi postanowieniami, a pieniądze mogą wrócić w postaci karty podarunkowej. Niekiedy możliwa będzie tylko wymiana (np. często tak robią sklepy z biżuterią). Koniecznie zachowaj paragon!
Rzecz kupioną w internecie zazwyczaj będzie można zwrócić. Na odstąpienie od umowy masz 14 dni od dostawy. Są wyjątki – np. rzeczy używane do higieny osobistej lub nagrania audio, video i programy komputerowe (po zdjęciu oryginalnego opakowania).
6. Ostrożnie dobieraj kontrahenta w internecie. Sprawdzaj historię sklepu, jego adres, rejestrację przedsiębiorcy. Nie kupuj w sklepach o krótkiej historii z zaskakująco niskimi cenami.
7. Sprawdzaj dokładnie opis rzeczy. Każdy przedsiębiorca musi rzetelnie, w sposób niewprowadzający w błąd, poinformować konsumenta o właściwościach rzeczy, udostępnić instrukcję obsługi i warunki gwarancji, jeżeli taka dodatkowa ochrona została udzielona.
8. Dostawa na czas! Upewnij się, że prezent kupiony w sieci zdąży do Ciebie dotrzeć. Przed Świętami dostawy bywają opóźnione. Zwróć uwagę na używane przez sprzedawcę zwroty – „wysyłamy w ciągu 3 dni”, „realizacja zamówienia w 24 godziny” – takie zapewnienia nie oznaczają, że towar dojdzie przed Świętami. Zgodnie z przepisami (kodeks cywilny) umowa powinna być wykonana w terminie 30 dni, jeżeli indywidualnie nie uzgodniono inaczej.
9. Policz kilka razy, zanim weźmiesz pożyczkę lub kredyt na przygotowanie świąt. Weź pod uwagę, jakie są faktyczne potrzeby Twojej rodziny. Bywa, że nawet trzykrotnie więcej żywności zakupionej w tym czasie marnuje się – w skali miesiąca przeciętna polska rodzina traci w ten sposób nawet 200 zł. Policz, ile możesz wydać bez dodatkowego zadłużania się. Być może w kolejnym roku lepiej będzie, jeżeli ekstra wydatki na święta zaczniesz planować z wyprzedzeniem, oszczędzając co miesiąc pewną kwotę. To dobre postanowienie noworoczne.
10. Jeśli musisz się zadłużyć, sprawdź ile będzie trzeba oddać w wyrażonej sumie pieniężnej. Ważne jest RRSO, czyli Rzeczywista Roczna Stopa Oprocentowania, ale też prowizje i inne opłaty. Porównaj kwotę do zwrotu w firmie pożyczkowej i w banku. Przeczytaj dokładnie umowę – niekiedy brak oprocentowania jest uzależniony od spłaty pożyczki w terminie; w innym wypadku możesz naprawdę dużo zapłacić.
11. Masz prawo do reklamacji. Każdą kupioną rzecz można reklamować, także rzeczy kupione na przecenach i promocjach. Reklamacji podlegają także choinki i bombki. Jeśli to możliwe, kup produkt wcześniej, sprawdź czy działa.
12. Reklamacji podlega zwłaszcza żywność. Konsumenci nie reklamują zbyt często żywności, a to błąd. Nieświeża wędlina, przeterminowana śmietana, zgniłe ogórki w dostawie – to wszystko są powody do reklamacji (z tytułu rękojmi). Wymaganie odpowiedniej jakości podnosi poziom obsługi kupujących. Składając reklamację działasz we własnym, dobrze pojętym interesie.
13. Zachowaj dowód zakupu produktu. To na wypadek konieczności reklamowania. Nie musi to być paragon, ale jego posiadanie będzie zwykle najwygodniejsze. Dowodem zakupu będzie także faktura, wypełniona gwarancja, dowód zapłaty kartą czy nawet zeznanie świadka. Nie rezygnuj z reklamacji tylko dlatego, że nie masz pisemnego dowodu zakupu.
14. Reklamację składaj z tytułu rękojmi. Jest to najdalej idąca odpowiedzialność sprzedawcy za wady sprzedanej rzeczy. Reklamację można złożyć w przypadku stwierdzenia wady przed upływem 2 lat. Od sprzedawcy można żądać przede wszystkim usunięcia wady lub wymiany. Można także odstąpić od umowy lub obniżyć cenę. Warto wiedzieć, że w sytuacji, gdy usunięcie wady lub wymiana naraża konsumenta na znaczne niedogodności, można od razu – bezwarunkowo – żądać zwrotu pieniędzy. Jest to zwłaszcza sytuacja, gdzie nabyty towar był przeznaczony na prezent, a okazał się wadliwy przy sprawdzaniu. Można wówczas od razu odstąpić od umowy, aby wykluczyć oczekiwanie na naprawę lub wymianę, a zwłaszcza uniknąć sytuacji wręczenia naprawianego prezentu.
15. Kupując zabawki upewnij się, że mają znak CE i ewentualne ograniczenia wiekowe. To sprawa bezpieczeństwa dziecka, które otrzyma prezent. Sprzęt elektroniczny również powinien posiadać oznaczenie CE.
16. Reklamacji podlegają także usługi. Jeśli zamawiasz Mikołaja, sprawdź dokładnie jakie są warunki świadczenia usługi (terminy, cena, zakres).
Przestrzeganie powyższych zasad nie uchroni konsumenta w każdych okolicznościach, ale z pewnością pozwoli ograniczyć naturalne ryzyko ekonomiczne. Zakupy dokonane z wyprzedzeniem pozwolą na zbilansowanie domowego budżetu, spokojne dokonanie wyboru i załatwienie ewentualnych reklamacji lub zwrotów.
