Przeczytasz w 25 min.
Analiza SWOT - co to?
Analiza SWOT jest jedną z podstawowych metod, które wykorzystuje się w procesie budowania strategii biznesowej. SWOT służy do porządkowania i analizy informacji związanych z pomysłem na działanie firmy.
Co oznacza skrótowiec SWOT?
SWOT to skrótowiec od angielskich wyrazów: Strengths (S) – mocne strony, Weaknesses (W) – słabe strony, Opportunities (O) – szanse, okazje i Threats (T) – zagrożenia. Analiza SWOT pozwala więc określić mocne i słabe strony projektu oraz ocenić szanse i zagrożenia. Dzięki niej można wzmocnić przygotowanie strategii działania firmy biorąc pod uwagę szereg czynników pozytywnych, jak i negatywnych, wewnętrznych i zewnętrznych.
Przykład analizy SWOT – restauracja
Spójrzmy na przykład analizy SWOT dla fikcyjnej spółki, która chce otworzyć drugi punkt restauracyjny w innym mieście. Przeprowadzenie analizy wskaże, na które czynniki trzeba zwrócić szczególną uwagę, bo mogą zagrozić biznesowi oraz na to, które czynniki mogą ułatwić sukces nowej filii.
Słowem wprowadzenia należy wyjaśnić, że w analizie SWOT przyjmuje się, że mocne i słabe strony to czynniki wewnętrzne, natomiast szanse i zagrożenia należą do czynników zewnętrznych. Jednocześnie mocne strony i szanse stanowią grupę danych pozytywnych, natomiast słabe strony i zagrożenia zaliczane są do czynników negatywnych. Niektórzy przyjmują inny podział. Mocne i słabe strony zaliczają do czynników obecnych, natomiast szanse i zagrożenia do czynników przyszłych. Można też spotkać się z podziałem, który mówi, że mocne i słabe strony zależą bezpośrednio od danego przedsiębiorstwa, natomiast szanse i zagrożenia są czynnikami obiektywnymi, na które firma nie ma wpływu.
|
|
Pozytywne |
Negatywne |
|
Wewnętrzne |
S (mocne strony) |
W (słabe strony) |
|
Zewnętrzne |
O (szanse) |
T (zagrożenia) |
Mocne strony
Mocne strony, czyli Strengths, to czynniki klasyfikowane jako wewnętrzne oraz pozytywne. Innymi słowy to wszystkie działania już prowadzone w organizacji, które w pozytywny sposób wyróżniają ją w otoczeniu rynkowym. Mocne strony mogą być działaniami prowadzonymi zarówno wewnątrz (np. względem pracowników), jak też na zewnątrz (np. względem klientów) organizacji. Gdy analiza skupia się na mocnych stronach firmy dotyczy m.in. obszarów zasobów ludzkich, produkcji czy badań i rozwoju. Mocną stroną może być sprawnie zarządzany proces sprzedaży oraz obsługi klienta.
Szanse
Z kolei Szanse, czyli Opportunities, stanowią wszystkie istniejące lub potencjalne zjawiska zachodzące w otoczeniu organizacji, które odpowiednio wykorzystane mogą stać się czynnikiem mającym wpływ na realizację strategii biznesowej. Są to zatem zjawiska o charakterze zewnętrznym oraz pozytywnym. Mówi się, że mogą ona osłabić wpływ ewentualnych pojawiających się zagrożeń.
Rodzajów szans jest wiele i są zależne od otoczenia będącego ich źródłem. W trakcie analizy SWOT zazwyczaj zwraca się uwagę na czynniki ekonomiczne, polityczne, prawne, społeczno-kulturowe, technologiczne oraz te związane ze środowiskiem.
Słabe strony
Słabe strony, czyli Weaknesses, należą do podgrupy czynników określanych jako negatywne. To zjawiska mające miejsce w organizacji (wewnętrzne), które ograniczają sprawność działania firmy, w tym reagowania na zmieniające się wymagania klientów i działania konkurencji. Słabe strony mogą dotykać każdego z obszarów, które są opisane w akapicie Mocne strony.
Zagrożenia
Ostatnia grupa czynników to Zagrożenia, czyli Threats. Są określane jako zewnętrzne o charakterze negatywnym. Zalicza się do nich wszystkie zjawiska zachodzące w otoczeniu organizacji, które stanowią lub mogą stanowić barierę w jej rozwoju.
Strategie rozwoju firmy na podstawie analizy SWOT
W zależności od projektu, dany czynnik analizy SWOT może być zaliczany do mocnej strony lub do słabej strony. Przykładem może być marka naszej restauracji. Przedsiębiorstwa o ugruntowanym wizerunku zaliczą ją do mocnych stron, natomiast debiutujące firmy mogą uznać, że jest to ich słaba strona (marka jest słabo rozpoznawalna). Wyniki analizy SWOT dla konkretnego przypadku pozwalają przyjąć jedną z czterech strategii, które literatura dzieli na:
- strategię agresywną (maxi-maxi)
- strategię konserwatywną (maxi-mini)
- strategię defensywną (mini-mini)
- strategię konkurencyjną (mini-maxi)
|
|
Szanse |
Zagrożenia |
|
Siły |
Strategia agresywna(maxi-maxi) |
Strategia Konserwatywna(maxi-mini) |
|
Słabości |
Strategia konkurencyjna(mini-maxi) |
Strategia defensywna(mini-mini) |
Strategia agresywna
W firmie przewagę mają mocne strony, a otoczenie zewnętrzne sprzyja szansom. Strategia ta nastawia się na silną ekspansję i rozwój w oparciu o te dwa czynniki.
Strategia konserwatywna
Firma posiada przewagę mocnych stron, ale w jej otoczeniu przeważają negatywne czynniki zewnętrzne. Firma nie jest w stanie agresywnie się rozwijać, ale może przezwyciężać pojawiające się zagrożenia.
Strategia defensywna
Słabe strony idą w parze z negatywnym otoczeniem rynkowym. W tej strategii firma powinna nastawić się na przetrwanie w niesprzyjającym otoczeniu. Może pojawić się ryzyko upadłości firmy.
Strategia konkurencyjna
Firma posiada przewagę cech negatywnych, ale działa w przyjaznym otoczeniu. Strategia opiera się na eliminowaniu wewnętrznych słabości firmy.
Strategię z powyższej listy przyjmuje się w zależności od wyników analizy SWOT.
Podsumujmy - by dokonać analizy należy wypisać mocne i słabe strony, oraz szanse i zagrożenia. Wyniki można przedstawić na macierzy przyznając każdej z cech liczbę punktów. W zależności od wyników analizy przyjmuje się odpowiednią strategię, która pomoże firmie rozwijać się na konkurencyjnym rynku.
Warto wiedzieć, że niekiedy przy analizie SWOT stosuje się też technikę TOWS, która odwraca kolejność analizowanych czynników (zamiast metody „od wewnątrz do zewnątrz” analizuje się czynniki „od zewnątrz do wewnątrz”). Analiza zakłada badanie szans i zagrożeń na zewnątrz organizacji oraz dostosowanie firmy do tych uwarunkowań. Pora na przykład analizy SWOT dla fikcyjnej restauracji.
Przykładowa analiza SWOT restauracji
Przykładowa analiza SWOT fikcyjnej spółki, która chce otworzyć drugi punkt restauracyjny w innym mieście. Im więcej czynników pojawi się w każdej z kategorii, tym większa szansa na dokładniejsze sprofilowanie strategii firmy.
|
Mocne strony |
Słabe strony |
|
dobre wyniki restauracji pozwalające na rozwój kolejnego punktu dobrze znana lokalnie marka lojalność klientów pozytywne oceny restauracji w Internecie lokalne dania, których nie ma w ofercie konkurencja wzrost liczby klientów w ostatnim roku wykwalifikowany personel program lojalnościowy dobra jakość produktu |
słabo rozpoznawalna marka poza rynkiem lokalnym nieznajomość rynku poza miejscem siedziby firmy brak personelu w drugim mieście brak dowozu jedzenia na telefon konieczność znalezienia dobrego miejsca na lokal brak pomysłu na kampanię reklamową |
|
Szanse |
Zagrożenia |
|
rosnąca liczba klientów stołujących się poza domem, rozwijający się rynek spadek bezrobocia wzrost siły nabywczej klientów spadek cen najmu nieruchomości pozytywne sygnały płynące z gospodarki
|
duże nasycenie docelowego rynku innymi restauracjami wzrost kosztów utrzymania gospodarstwa domowego silna konkurencja ze strony zagranicznych sieci rosnąca popularność jedzenia typu fast food sezonowość dań susza, która spowoduje wzrost cen podstawowych produktów |
Na podstawie powyższych czynników możemy dokonać analizy SWOT otwarcia drugiego punktu restauracyjnego w sąsiednim mieście. Wiemy, że firma osiąga stabilne dochody, których część została przeznaczona na dalsze inwestycje. Pozycja firmy na lokalnym rynku jest ugruntowana – restauracja cieszy się pozytywnymi opiniami klientów, co potwierdzają nie tylko wyniki finansowe spółki, ale także oceny wystawiane przez klientów w Internecie. Do mocnych stron zalicza się lokalne menu oraz wykwalifikowany personel. Klienci mogą korzystać z programu lojalnościowego, który pozwala im obniżyć cenę posiłku przy regularnym stołowaniu się w restauracji (klienci zbierają pieczątki). Program cieszy się powodzeniem, co potwierdzają kolejni klienci korzystający ze zniżek.
Firma działa lokalnie, co jest jej słabością. Nie zna zewnętrznych rynków poza miejscem swojej siedziby. Z otworzeniem restauracji będzie wiązała się konieczność zatrudnienia personelu, który zna specyfikę potraw przygotowywanych w macierzystej filii. W dużym mieście popularnością cieszą się usługi na telefon, których spółka nie świadczy na swoim rynku. Będzie się to wiązało z zatrudnieniem dodatkowych osób zajmujących się obsługą zdalnych zleceń (będzie potrzebne dodatkowe auto lub pracownik z samochodem). Na tę chwilę brak odpowiedniego miejsca na otwarcie lokalu i pomysłu na kampanię marketingową (dodatkowe koszty związane z promocją nowego miejsca).
Firma działa w pozytywnym otoczeniu rynkowym. Prognozy gospodarcze są dobre, co potwierdza rosnące PKB i wzrost zamożności klientów. Ceny nieruchomości są stabilne z niewielkim odchyleniem wskazującym na spadek cen transakcyjnych. Analiza rynku pokazuje, że rośnie liczba klientów stołujących się poza domem – panuje moda na lokalne potrawy i zdrowy tryb życia.
Wśród negatywnych czynników zewnętrznych należy upatrywać duże nasycenie rynku restauracjami działającymi w podobnej branży oraz liczne punkty z jedzeniem typu fast-food. Dane rynkowe pokazują, że od kilku miesięcy wraz z poprawą statusu klientów rosną jednak koszty utrzymania gospodarstw domowych, które mogą mieć wpływ na stołowanie się poza domem. Ostatnie podwyżki stóp procentowych doprowadziły do wzrostu kosztów kredytów i spłacanych rat.
Powyższe informacje pozwalają na przyjęcie strategii agresywnej, która zakłada uruchomienie punktu w nowej lokalizacji. Czynniki pozytywne przeważają nad negatywnymi, co pozwala zakładać, ze firma działając w dobrym otoczeniu rynkowym odniesie sukces.
Analiza SWOT - przykłady dla ucznia
Opisany powyżej przykład analizy SWOT dla fikcyjnej restauracji mającej w planach otwarcie nowego lokalu można z powodzeniem potraktować jako przykład analizy dla ucznia – do wykorzystania w trakcie dyskusji w szkole.
Mówiąc o analizie SWOT warto pamiętać, że w efekcie jej przeprowadzenia otrzymuje się cztery niezależne listy czynników dotyczących firmy. Chodzi o Mocne strony - które należy wzmacniać, Słabe strony - które trzeba niwelować, Szanse - które należy wykorzystywać oraz Zagrożenia - tych trzeba unikać.
