Przeczytasz w 7 min.
W przeciągu lat ideę SMS-a rozwijano. Wymyślono SMS powiększony o funkcje multimedialne, emotki a z samego SMS-a uczyniono narzędzie płatności. Wydaje się nośnikiem idealnym, ze względu na swoją prostotę, ale jak każde narzędzie może być też wykorzystywane w nieuczciwy sposób, zwłaszcza gdy jest SMS-em Premium.
Co to jest SMS Premium?
Przepisy nazywają takie wiadomości usługami o podwyższonej płatności. Może to być np. SMS o określonej treści, wysyłany na specjalny numer. Może to być także MMS, czyli wiadomość z multimediami. Zaznaczmy tutaj, że SMS-y premium mogą być zarówno wychodzące jak i przychodzące. W przypadku usług wychodzących opłata pobierana jest za każdą wysłaną wiadomość. Możesz w ten sposób załatwiać mikropłatności, płacić za VOD (np. zakodowany mecz piłki nożnej) lub gry on-line.
Przychodzące SMS-y Premium to zwykle subskrypcje (zamówione SMS-y lub MMS-y takie jak np. subskrypcja najnowszych wiadomości krajowych), gdzie opłata pobierana jest za każdą otrzymaną wiadomość. Opłatę, w obu przypadkach, pobiera dostawca usługi, czyli operator telekomunikacyjny. Jednakże świadczącym usługę lub beneficjentem części opłaty (gdy płacisz SMS-em np. za dostęp do usług w internecie) jest nierzadko inny podmiot. To on faktycznie stoi za treścią świadczonych subskrypcji lub namawia do wysłania SMS-a w zamian za swoje świadczenie.
Problemy z SMS-ami Premium
Prosty w obsłudze mechanizm zapłaty miał być ułatwieniem dla konsumentów, a niestety w wielu przypadkach stał się ich utrapieniem. W pewnym momencie rynek został dosłownie zalany ofertami subskrypcji usług erotycznych, wróżenia, prognozy pogody czy śmiesznych historyjek. Nieuczciwi przedsiębiorcy proponowali usługi płatne SMS-ami, które nie były wykonywane lub ich jakość nie odpowiadała ofercie. Sam proces oferowania można było w przeważającej części nazwać missellingiem, czyli sprzedażą (tu: usług) wprowadzającą w błąd. Konsument często nie wiedział, że wysyła SMS o podwyższonej płatności lub zamawia subskrypcję – wiedza ta przychodziła wraz z rachunkiem.
Korzystanie z SMS premium jako środka płatności zapewniał duży stopień anonimowości takim przedsiębiorcom, a operatorzy telekomunikacyjni zajmowali się tylko badaniem, czy SMS został wysłany lub dostarczony. Jeżeli tak, pobierano opłatę. Co z tego, że jej część trafiała do nieuczciwych usługodawców.
Właśnie ta bierność spowodowała oczekiwaną, choć mocno spóźnioną reakcję ustawodawcy.
Nowe zasady SMS Premium
12 grudnia 2018 r. weszła w życie nowelizacja ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (tekst jednolity Dz. U. 2018 r. poz. 1954 z późn. zm.).
Dotychczasowe przepisy wymagały od dostawców usług podania szeregu informacji o zasadach korzystania z SMS Premium. Nowe dodają kilka obowiązków. Po nowelizacji zasady wyglądają następująco:
1. Dostawca usługi podaje dokładną cenę (brutto) za usługę. To samo robi każdy podmiot, informujący o takiej usłudze.
2. Podaje się nazwę podmiotu wykonującego dodatkowe świadczenie. Jest to bardzo ważne – dzięki tej informacji możemy zidentyfikować faktycznego beneficjenta SMS premium. Niekiedy są to egzotyczne spółki – należy wówczas szczególnie badać ich wiarygodność.
3. Tło informacji nie może utrudniać lub uniemożliwiać zapoznania się z ceną.
4. Rozmiar czcionki ceny nie może być mniejszy niż 60% rozmiaru czcionki numeru tej usługi
5. Cena musi być podawana zawsze, gdy na informacji pojawia się numer SMS premium. Jest to informacja nierozłączna.
6. Informacja o zasadzie korzystania z usługi musi być przekazana w sposób przejrzysty i czytelny dla abonenta.
7. Dostawca musi uzyskać zgodę abonenta na świadczenie usługi o podwyższonej opłacie bezpośrednio przed rozpoczęciem jej świadczenia. To nowy obowiązek – jest to dodatkowy bezpiecznik zapewniający, że konsument zamawia usługę świadomie.
8. Dostawca musi umożliwić abonentowi dokonanie skutecznej i natychmiastowej rezygnacji z usługi w każdym czasie, w sposób prosty i wolny od opłat (np. wysłanie bezpłatnej wiadomości).
Ustawowy limit SMS-ów Premium
Kolejnym bezpiecznikiem – teraz zmodyfikowanym – jest możliwość ustawienia progu kwotowego. Jego przekroczenie spowoduje natychmiastowe poinformowanie abonenta i zablokowanie możliwości wykonywania połączeń na numery usług o podwyższonej opłacie i odbierania połączeń z takich numerów, chyba że nie będą powodowały obowiązku zapłaty po stronie abonenta.
Operator musi oferować co najmniej cztery progi kwotowe: 0, 35, 100 i 200 zł. Domyślny jest limit 35 zł, co jest – jak się zdaje – wynikiem kompromisu ustawowego pomiędzy interesem konsumentów i operatorów. Należy pamiętać jednak, że – próg „0” jest najbezpieczniejszy.
Próg kwotowy obowiązuje dla każdego okresu rozliczeniowego, a gdy takiego nie ma, dla każdego miesiąca kalendarzowego.
Jeżeli abonent będzie chciał nadal korzystać z SMSów Premium po osiągnięciu progu kwotowego, będzie musiał samodzielnie go podnieść. Limity można bezpłatnie zmieniać. Operatorzy podają numery, na które można wysłać bezpłatny SMS modyfikujący wysokość limitu. Można to też zrobić osobiście, w punkcie obsługi abonenta lub przez internet, po zalogowaniu się do swojego konta.
Blokowanie SMS-ów Premium
Dodatkowo dostawca musi na żądanie abonenta bezpłatnie zablokować połączenia wychodzące i przychodzące SMS Premium. Żądanie może dotyczyć tylko numerów poszczególnych rodzajów usług o podwyższonej opłacie lub połączeń przychodzących z takich numerów.
Reklamacje usług SMS Premium
Uchybienie powyższym obowiązkom powoduje, że dostawca nie może żądać zapłaty za tę usługę SMS Premium. W każdym wypadku, gdy na rachunku znajdziesz połączenie na numer SMS Premium, który nie był zamawiany lub został wykonany w efekcie nieuczciwej praktyki, należy jak najszybciej złożyć reklamację operatorowi.
Łatwo poznać taki numer – przy SMS-ach to cztero-, pięcio-, sześciocyfrowa numeracja, zaczynająca się od cyfr 6, 7, 8 i 9. SMS premium jest taryfikowany w sposób szczególny, inaczej niż standardowo przewiduje to Twój plan taryfowy.
Jeżeli Twoja reklamacja nie zostanie uznana, można zwrócić się o pomoc do Urzędu Komunikacji Elektronicznej (https://cik.uke.gov.pl) lub Rzecznika Konsumentów w miejscu zamieszkania.
Gdzie zgłosić nieuczciwe praktyki
Jeżeli dostajesz wiadomości, które podstępnie próbują przekonać do wysłania SMS-a lub na stronie internetowej spotykasz się z próbami wprowadzenia w błąd co do płatności SMS-em, warto zawiadomić Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Prezes może wszcząć postępowanie w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, wydać decyzję nakazującą zaprzestanie praktyk i nałożyć wysoką karę finansową.
Jak się zabezpieczyć przed niechcianymi usługami premium?
Przede wszystkim należy zachować daleko idącą ostrożność przy wysyłaniu wiadomości na krótkie numery oraz na każde, których nie znasz i z których nie korzystasz standardowo. Warto też ustawić niskie lub zerowe limity – nie tylko na numery o podwyższonej płatności, ale też na połączenia międzynarodowe. Ta porada dotyczy nie tylko osobistego numeru, ale także (może przede wszystkim) numeru niepełnoletnich dzieci (jeśli masz takie pod opieką). W ich przypadku brak doświadczenia i wystarczającej asertywności pozwala nieuczciwym podmiotom na wyłudzanie połączeń, za które czasem trzeba będzie mimo wszystko zapłacić.
