Przeczytasz w 7 min.
Kiedy stałe i zmienne oprocentowanie lokaty może okazać się pułapką?
Banki oferują lokaty o oprocentowaniu stałym lub zmiennym. Oprocentowanie stałe – jak sama nazwa wskazuje – nie zmienia się przez cały okres umowy. W przypadku oprocentowania zmiennego, bank może podwyższać lub obniżać stawkę oprocentowania naszych oszczędności. Zarówno oprocentowanie stałe, jak i zmienne może okazać się pułapką dla Twoich pieniędzy.
Oprocentowanie lokat na rynku bankowym zależy od stopy podstawowej Narodowego Banku Polskiego (aktualną stawkę zajdziesz na stronie www.nbp.pl). Jeśli stopy NBP spadają, banki obniżają oprocentowanie depozytów. I odwrotnie – jeśli Rada Polityki Pieniężnej (RPP) podniesie stopę podstawową, lokaty zaczynają przynosić wyższy zysk.
Zanim założysz depozyt – zwłaszcza na dłuższy termin – zorientuj się jakie prognozy względem przyszłych ruchów RPP mają ekonomiści. Jeśli prognozują cykl obniżek stóp procentowych, wybierz lokatę o oprocentowaniu stałym. Stawka nie zmieni się przez cały okres trwania umowy, nawet jeśli bank obniży oprocentowanie pozostałych lokat. Jeśli wybierzesz oprocentowanie zmienne, bank obniży Ci stawkę zaraz po tym, jak RPP zetnie stopy NBP.
Jeśli jednak ekonomiści prognozują cykl podwyżek, lepszym wyborem jest lokata o oprocentowaniu zmiennym. Po podwyżce stóp procentowych NBP, bank podniesie stawki na lokatach o oprocentowaniu zmiennym – w tym na Twojej lokacie. Jeśli będziesz miał wtedy lokatę o niezmiennej stawce, zamrozisz pieniądze na niskim procencie.
Zerwiesz umowę, nie dostaniesz odsetek
Lokatę możesz zerwać w każdej chwili i nie zapłacisz żadnych opłat karnych. Będziesz jednak musiał ponieść konsekwencje niedotrzymania umowy. Z reguły banki nie wypłacają żadnych odsetek, gdy klient decyduje się wycofać pieniądze przed zadeklarowanym w umowie terminem. Czasami zdarzają się jednak odstępstwa od tej reguły. Bank może na przykład wypłacić Ci odsetki obniżone o połowę za okres, przez który trzymał pieniądze.
Innym spotykanym mechanizmem, zwłaszcza w przypadku lokat o dłuższych terminach, jest wypłacanie odsetek za każdy pełny kwartał. O tym jak bank postąpi w przypadku, gdy zerwiesz umowę przed czasem, dowiesz się z umowy lub folderu informacyjnego. Zanim zerwiesz depozyt, sprawdź dokładnie warunki.
Inflacja i deflacja, a zysk z lokaty
Wpływ na Twoje oszczędności mają także deflacja i inflacja. O ile deflacja jest Twoim sprzymierzeńcem, to inflacja nadgryza oszczędności. Co się kryje pod tymi terminami? Inflacja oznacza spadek siły nabywczej pieniądza. Przykładowo, jeśli dziś za 10 zł możesz kupić 4 bochenki chleba, to za rok przy wysokiej inflacji 10 zł wystarczy Ci już tylko na 3 bochenki. Deflacja jest zjawiskiem odwrotnym – wzmacnia siłę nabywczą. Deflacja występuje znacznie rzadziej od inflacji. Dlatego zakładając lokatę należy wybierać zawsze możliwie najwyżej oprocentowaną ofertę, bo oprocentowanie powinno chronić Twoje oszczędności przed inflacją. Jeśli wpłacisz pieniądze na niskooprocentowany depozyt, to za rok lub dwa za te oszczędności będziesz mógł kupić znacznie mniej niż dziś. Oprocentowanie lokaty powinno być co najmniej o 2 punkty procentowe wyższe niż bieżący wskaźnik inflacji. Jeśli nie wiesz, czy aktualnie mamy do czynienia z inflacją czy z deflacją, to informację na ten temat znajdziesz na stronie internetowej Głównego Urzędu Statystycznego (GUS).
Dobra lokata, ale pod warunkiem
Jeśli znajdziesz dobrze oprocentowaną lokatę, sprawdź czy nie kryje się za tym haczyk. Bardzo często banki proponują wysokie oprocentowanie depozytu, jeśli dodatkowo założysz konto osobiste. Taki rachunek kosztuje kilka złotych miesięcznie, więc jeśli nie będziesz go używał, opłaty za prowadzenie konta „zjedzą” zysk z lokaty.
Innym pomysłem banków jest sprzedaż wysokooprocentowanych depozytów w pakiecie z funduszem inwestycyjnym. Twoje środki idą wtedy w połowie na lokatę, a druga połowa wpłacana jest do funduszu inwestycyjnego. W przypadku lokaty kapitał i zysk są zawsze gwarantowane, ale żaden bank nie jest w stanie zagwarantować konkretnego zysku z części zainwestowanej w fundusze. Inwestując, musisz mieć świadomość, że wiąże się to z ryzykiem. Przy czym ryzyko może się wiązać nie tylko z marnym zyskiem z inwestycji, ale także z utratą części kapitału.
Oprocentowanie podawane jest w skali roku
Pamiętaj, że oprocentowanie depozytów podawane jest w skali roku. Jeśli bank oferuje lokatę na 5%, ale tylko na miesiąc, to dostaniesz jedną z dwunastu części tej stawki. Dodatkowo od zysku z lokat – podobnie jak z innych inwestycji – pobierany jest tzw. podatek Belki (19%). Banki podają stawkę lokaty w wersji brutto, czyli jeszcze przed odjęciem podatku. Tobie wypłacą zysk netto, czyli kwotę niższą o około jedną piątą.
Polisa lokacyjna to ubezpieczenie
Kiedy będziesz chciał ulokować pieniądze w banku, możesz spotkać się z produktem, który nazywa się polisolokata lub polisa lokacyjna. I choć w nazwie znajduje się wyraz „lokata”, to w rzeczywistości ze zwykłym depozytem polisolokata ma niewiele wspólnego. Jest to polisa, czyli ubezpieczenie. Taki produkt rządzi się innymi prawami. Bank może na przykład pobierać opłatę za wcześniejsze zerwanie umowy. Wobec ubezpieczeń stosowane są też inne przepisy w przypadku niewypłacalności banku. Środki zdeponowane na lokatach i kontach do łącznej sumy 100 000 Euro na jedną osobę gwarantuje Bankowy Fundusz Gwarancyjny. W przypadku polisolokaty gwarancje świadczy Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny i w tym przypadku suma gwarantowana obejmuje tylko polisolokaty do 50 000 Euro.
Lokata strukturyzowana jest inwestycją
Innym produktem z lokatą w nazwie jest lokata strukturyzowana, potocznie nazywana strukturą. Ten produkt również ma niewiele wspólnego z klasycznym depozytem. Jest to inwestycja, która nie zawsze chroni ulokowane pieniądze. Struktury kuszą wyższym zyskiem, ale pamiętaj, że zysk ten nie jest gwarantowany. Zdarzały się już przypadki, gdy struktury wygasały nie przynosząc żadnego zysku.
W kontach oszczędnościowych też są pułapki
Konto oszczędnościowe jest produktem łączącym zwykły rachunek osobisty i lokatę. Można tam dopłacać środki w dowolnej chwili i w dowolnej chwili je wycofać bez utraty odsetek. Zazwyczaj konta prowadzone są bezpłatnie, ale niektóre banki pobierają za ich obsługę drobne prowizje. Te opłaty w praktyce obniżają zysk z depozytu.
Pieniądze z konta można wycofać w każdej chwili, ale tylko pierwsza wypłata w miesiącu jest bezpłatna. Za drugą i każdą kolejną bank pobiera prowizję, która sięga od kilku złotych do nawet 10 zł. Jeśli będziesz wypłacał środki za często, nie tylko nic nie zarobisz, ale prowizja za wypłatę nadgryzie zdeponowany na koncie kapitał.
Banki prześcigają się w pomysłach na nowe produkty oszczędnościowe. Niestety w niektórych z nich kryją się pułapki, które mogą negatywnie wpłynąć na stan Twoich oszczędności. Jeśli dostaniesz propozycję ulokowania pieniędzy w produkcie, którego zasady działania do końca nie rozumiesz, nie podejmuj pochopnej decyzji. Przed podpisaniem umowy zawsze dokładnie zapoznaj się w warunkami i aktualnym cennikiem.
