Przeczytasz w 7 min.
Czynny żal za wykroczenia lub przestępstwa skarbowe regulują zapisy ustawy Kodeks karny skarbowy (dalej: ustawa lub KKS), chociaż w zasadzie nie występuje on pod przyjętą potocznie nazwą. W art. 16 ustawy wskazano, że “Nie podlega karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe sprawca, który po popełnieniu czynu zabronionego zawiadomił o tym organ powołany do ścigania, ujawniając istotne okoliczności tego czynu, w szczególności osoby współdziałające w jego popełnieniu.” Odrębnym zagadnieniem jest tzw. czynny żal uregulowany zapisami kodeksu karnego. W rym artykule skupiamy się na wątku, jakim jest czynny żal do urzędu skarbowego.
Czynny żal - w jakiej sprawie
Katalog obejmujący sprawy, do których można zgłosić tzw. czynny żal obejmuje przewinienia o charakterze skarbowym. Wykorzystasz ten proceder, jeśli
- nie złożyłeś zeznania podatkowego w terminie
- nierzetelnie prowadziłeś księgi rachunkowe
- nierzetelnie wystawiałeś faktury
- nie zapłaciłeś lub zapłaciłeś nieodpowiedni podatek dochodowy (PIT lub CIT) lub podatek VAT
- bezprawnie stosowałeś obniżone stawki VAT
- bezprawnie stosowałeś zwolnienie VAT
- zataiłeś przed organem podatkowym prawdziwe rozmiary prowadzonej działalności gospodarczej
- wyłudziłeś zwrot należności celnej albo
- wyłudziłeś pozwolenie celne.
Czynny żal online
Czynny żal można składać na trzy sposoby: w trakcie osobistej wizyty w urzędzie skarbowym, w którym rozliczasz swoje zeznania podatkowe, drogą pocztową lub elektronicznie. Gdy czynny żal jest składany przez Internet właściwą ścieżką jest wysłać pismo ogólne na skrzynkę e-PUAP urzędu skarbowego, w którym się rozliczasz. Czynny żal można złożyć też przez e-Urząd Skarbowy, sygnując je podpisem kwalifikowanym lub podpisem osobistym.
Czynny żal - warunki obowiązkowe
Aby czynny żal przyniósł pożądany skutek, musisz przyznać się do popełnienia przestępstwa lub wykroczenia skarbowego zanim naczelnik urzędu skarbowego lub urzędu celno-skarbowego samodzielnie je udokumentuje ORAZ zanim organy ścigania rozpoczną czynności zmierzające do wykrycia tego przestępstwa lub wykroczenia. Przykładem może być tutaj przeprowadzana przez skarbówkę kontrola. Przepisy dopuszczają skuteczne przyjęcie czynnego żalu również po wskazanym wyżej czasie, ale tylko jeśli przeprowadzone czynności sprawdzające nie przyniosły rezultatu, czyli nie doprowadziły do wszczęcia postępowania przeciw tobie.
Innymi słowy, jeżeli zostałeś wezwany w związku z popełnionym przestępstwem albo wykroczeniem skarbowym, a organy podatkowe udokumentowały już popełnienie czyny, jesteś w trakcie postępowania kontrolnego, jeśli zorganizowałeś grupę albo związek mający na celu popełnienie przestępstwa skarbowego albo nakłaniałeś inną osobę do popełnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego – w tych wszystkich przypadkach czynny żal nie będzie narzędziem, z którego możesz skutecznie skorzystać.
Zgodnie z art. 17. ustawy „sąd może udzielić zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności, jeżeli wina sprawcy i okoliczności popełnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego nie budzą wątpliwości, a jednocześnie:
uiszczono w całości wymagalną należność publicznoprawną, jeżeli w związku z przestępstwem skarbowym lub wykroczeniem skarbowym nastąpiło uszczuplenie tej należności, sprawca uiścił kwotę odpowiadającą co najmniej najniższej karze grzywny grożącej za dany czyn zabroniony, sprawca wyraził zgodę na przepadek przedmiotów co najmniej w takim zakresie, w jakim ten przepadek jest obowiązkowy, a w razie niemożności złożenia tych przedmiotów – uiścił ich równowartość pieniężną, uiszczono co najmniej zryczałtowaną równowartość kosztów postępowania.”
Czynny żal - jak napisać
Podatnicy, którzy chcą skorzystać z czynnego żalu powinni jak najszybciej, po zaistnieniu czynu zabronionego, złożyć odpowiednio wypełniony wniosek do właściwego urzędu skarbowego, w którym wytłumaczą zaistniałą sytuację, okoliczności czynu zabronionego oraz wskażą osoby (jeśli takie były) współdziałające przy przewinieniu lub przestępstwie skarbowym. Samo pismo musi podpisać wyłącznie sprawca. Ustawa nie przewiduje konkretnych terminów, w których trzeba się zmieścić ze złożeniem takiego oświadczenia. Nie jest również wskazany konkretny czas, gdy czynny żal musi zostać rozpatrzony.
Nie ma jednego, oficjalnego formularza o nazwie czynny żal wniosek. W piśmie do urzędu skarbowego należy powołać się na art. 16 KKS o popełnieniu czynu zabronionego, opisać przyczyny oraz istotne okoliczności jego popełnienia oraz wskazać ewentualne osoby współdziałające. Jeżeli samo przeoczenie terminu miało charakter incydentalny, a podatnik naprawi swój błąd, ten fakt należy również wskazać urzędowi.
Czynny żal a rozliczenie PIT
Chociaż katalog czynności, względem których można składać czynny żal jest spory, często korzystają z niego spóźnialscy podatnicy PIT. Ustawodawca przewidział bowiem odsetki karne za zwłokę w rozliczeniach z fiskusem. Jeśli nie spróbujesz uniknąć kary składając tzw. czynny żal musisz liczyć się z konsekwencjami. Jednocześnie, nie należy łączyć czynnego żalu z korektą zeznania podatkowego. Przepisy nie wskazują potrzeby składania czynnego żalu przy składaniu korekty deklaracji PIT, na przykład, gdy trzeba podać w niej prawidłowe dane personalne. Wystarczy, że korekta będzie prawidłowo dokonana, aby uniknąć ewentualnych konsekwencji.
W przypadku przestępstw skarbowych dotyczących rozliczeń PIT ma bowiem zastosowanie art. 16a. KKS, który stanowi że: „nie podlega karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, kto złożył prawnie skuteczną, w rozumieniu przepisów ustawy – Ordynacja podatkowa albo w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz. U. poz. 1947, z późn. zm.1), korektę deklaracji podatkowej i w całości uiścił, niezwłocznie lub w terminie wyznaczonym przez uprawniony organ, należność publicznoprawną uszczuploną lub narażoną na uszczuplenie” oraz art. 16b stanowiący że: „nie podlega karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe podatnik, który złożył zeznanie, o którym mowa w art. 45ca ust. 6 i 8 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 2032, z późn. zm.2), w przypadku gdy zawiera ono błędy lub oczywiste omyłki powstałe z winy organu podatkowego lub płatnika".
Czynny żal za wykroczenia lub przestępstwa skarbowe - podstawa prawna
- Ustawa z dnia 10 września 1999 roku Kodeks karny skarbowy (Dz.U. 1999 Nr 83 poz. 930) - link
