Ustawa Ordynacja podatkowa - pojęcie i podstawowe informacje

Pokaż więcej

Choć od lat mówi się o gruntownej zmianie ordynacji podatkowej i uchwaleniu nowej ustawy dedykowanej tematowi podatków w Polsce, przepisy z drugiej połowy lat 90-tych nadal obowiązują, jednak z licznymi nowelizacjami. Ostatnie zmiany do Ordynacji podatkowej wprowadzono ustawą z dnia 16 sierpnia 2023 roku o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej oraz niektórych innych ustaw.

Ustawa Ordynacja podatkowa często opisywana jest jako ustawa o ordynacji podatkowej, dlatego w tym artykule określenia te będziemy stosować zamiennie. 

Co reguluje ustawa Ordynacja podatkowa?

Zgodnie z art. 1 dokumentu Ordynacja podatkowa normuje:

zobowiązania podatkowe, informacje podatkowe, postępowanie podatkowe, kontrolę podatkową i czynności sprawdzające oraz tajemnicę skarbową.

Ustawa określa też instytucje, które funkcjonują w tym obszarze i nadzorują system podatkowy w Polsce. Wskazuje zatem organy podatkowe i ich właściwość. Ustanawia także zasady wydawania przez te organy pisemnych interpretacji na wniosek podatników, płatników, jak również reguły odpowiedzialności za podatki podatników, ich następców prawnych i osób trzecich. Normuje także zasady kontroli podatkowej, a także przepisy karne, jeśli naruszy się te regulacje.

Przepisy Ordynacji podatkowej stosuje się do:

• podatków, innych opłat i należności budżetu państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego, które nie są opodatkowane,
• opłat skarbowych,
• opłat, które określą przepisy o podatkach i opłatach lokalnych,
• innych spraw, które wchodzą w zakres możliwości i obowiązków organów podatkowych.

Ustawa nie odnosi się jednak do świadczeń pieniężnych, które wynikają ze stosunków cywilnoprawnych, np. z umów cywilnoprawnych.

Ustawa Ordynacja podatkowa - spis treści i zakres tematów

Ustawa o ordynacji podatkowej liczy 344 artykuły zgromadzone w działach określonych tematycznie. Jest ich dziewięć, choć niektóre mają rozbudowaną, dodatkową numerację. Większość działów ustawy składa się z rozdziałów. Przygotowaliśmy zestawienie tematów, które są objęte ustawą Ordynacja podatkowa wraz z zakresem artykułów, by ułatwić wyszukiwanie konkretnych przepisów.

• DZIAŁ I: Przepisy ogólne (art. 1-12) DZIAŁ II: Organy podatkowe i ich właściwość (art. 13-20)
• DZIAŁ II A - uchylony
• DZIAŁ II B: Współdziałanie (art. 20s-20zr)
• DZIAŁ II C: Porozumienie inwestycyjne (art. 20zs-20zze) DZIAŁ III: Zobowiązania podatkowe (art. 21-119) DZIAŁ III A: Przeciwdziałanie unikaniu opodatkowania (art. 119a-119zfo) Dział III B: Przeciwdziałanie wykorzystywaniu sektora finansowego do wyłudzeń skarbowych (art. 119zg-119zzk) DZIAŁ III C: Przeciwdziałanie nadużyciom w zakresie operacji transgranicznych (art. 119zzl-119zzs)
• DZIAŁ IV: Postępowanie podatkowe (art. 120-271) DZIAŁ V: Czynności sprawdzające (art. 272 – 280) DZIAŁ VI: Kontrola podatkowa (art. 281 - 292) DZIAŁ VII: Tajemnica skarbowa (art. 293 - 305)
• DZIAŁ VII A - uchylony DZIAŁ VIII: Przepisy karne (art. 305p - 306) DZIAŁ VIIIA: Zaświadczenia (art. 306a – 306n) DZIAŁ IX: Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy przejściowe i końcowe (art. 307-344)

Ustawa o ordynacji podatkowej – gdzie szukać informacji?

Warto przypomnieć, że dostęp do wszystkich publikowanych ustaw jest bezpłatny. Treść dokumentów jest obowiązkowo publikowana w Internetowym Systemie Aktów Prawnych (ISAP) prowadzonym przez Kancelarię Sejmu. To na stronach ISAP-u można znaleźć zarówno pełną treść ustawy o ordynacji podatkowej, jak też wszystkie odnośniki do innych aktów, które na przestrzeni lat zmieniały treść ustawy zasadniczej. Ustawa Ordynacja podatkowa jest dokumentem bazowym. Podatnicy mogą być zainteresowani dostępem do objaśnień podatkowych czy komunikatów Ministra Finansów - te można z kolei wyszukać w Biuletynie Informacji Publicznej MF. Przydatnym źródłem wiedzy może być też zbiór dokumentów EUREKA, gdzie są publikowane interpretacje ogólne i indywidualne oraz orzeczenia sądów i trybunałów w zakresie ordynacji podatkowej.

Ustawa o Ordynacji podatkowej – podstawa prawna

Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. 1997 Nr 137 poz. 926) - link