Przeczytasz w 4 min.
Wspólnota majątkowa nie zawsze oznacza współwłasność
Co do zasady od chwili zawarcia małżeństwa obowiązuje wspólnota majątkowa, która obejmuje wszystko to, czego małżonkowie dorobili się lub nabyli po ślubie. Natomiast to, co mąż czy żona już mieli, zanim się pobrali, po ślubie nie staje się współwłasnością. Pozostaje częścią tzw. majątku odrębnego drugiego małżonka (dotyczy to np. mieszkania, samochodu, jachtu czy biżuterii). Nie trzeba wiec podpisywać żadnej umowy, aby zachować swój przedmałżeński dorobek. Także darowizny otrzymane np. od rodziców, dziadków czy innych krewnych są majątkiem odrębnym obdarowanego - zarówno otrzymane podczas małżeństwa, jak i przed jego zawarciem. Podobnie jest z majątkiem dziedziczonym.
Intercyza - po co ją zawierać?
Najczęściej umowa majątkowa małżeńska wprowadza rozdzielność majątkową i zawiera się ją przed ślubem. Takie postanowienia mogą jednak też rozszerzać wspólnotę ustawową lub ją ograniczać, czyli wyłączać pewne dobra należące do majątku wspólnego i zaliczać je do majątku osobistego każdego z małżonków. Dopuszczalna jest też rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków. Chodzi o sytuację, kiedy ustaje rozdzielność majątkowa pary, a ten małżonek, którego wpływy finansowe czy dorobek są mniejsze od dorobku drugiej osoby, może żądać od niej wyrównania za pomocą zapłaty lub przeniesienia prawa.
Co zapewnia rozdzielność majątkowa?
Umowa polegająca na rozdzieleniu majątku zapewnia małżonkom większą niezależność finansową i pozwala samodzielnie zarządzać swoimi zasobami, co jest szczególnie ważne przy prowadzeniu działalności gospodarczej. Nie trzeba wtedy mieć zgody drugiej osoby w związku na np. zwiększenie zobowiązań. Taka intercyza pozbawia jednak możliwości zaciągnięcia wspólnego kredytu np. na działalność gospodarczą czy łącznego opodatkowania małżonków. Do tego ostatniego konieczne jest pozostawanie we wspólności majątkowej przez cały rok podatkowy, którego dotyczy rozliczenie PIT. Przy niepowodzeniu w biznesie, intercyza pozwala ochronić majątek przed wierzycielami współmałżonka - dłużnika. Jest jednak warunek – intercyza w tym przypadku powinna być zawarta przed powstaniem zobowiązań, a wierzyciele muszą wiedzieć o rozdziale majątkowym, zanim podpisali kontrakty z małżonkiem - dłużnikiem. Najlepiej, gdy taką wiedzę potwierdzą na piśmie – to na wypadek, gdyby miało dojść do egzekucji z majątku.
Nawet jeśli para małżeńska ma oddzielne konta i zasoby, nie znika obowiązek wzajemnego dbania o siebie, rodzinę czy dzieci. Przy prowadzeniu wspólnego gospodarstwa domowego nie uniknie się opłacania czynszu, finansowania wychowania i edukacji potomstwa czy leczenia. Nawet gdy jedna osoba w związku traci pracę, druga musi ją utrzymywać i umowa majątkowa w związku nic tu nie zmienia.
Co zrobić, aby intercyza była ważna?
Aby intercyza była ważna, narzeczeni lub małżonkowie muszą podpisać akt notarialny. Na warunki wybranej umowy zmieniającej stosunki majątkowe dobrowolnie godzą się obie strony, dlatego u notariusza stawiają się osobiście. Jakakolwiek inna forma podziału, ustaleń czy umowa podpisana bez udziału rejenta nie wywoła żadnych skutków prawnych.
Co jest potrzebne do podpisania intercyzy?
Do podpisania intercyzy potrzebne są tylko dowody osobiste narzeczonych, a dla małżonków dodatkowo – akt małżeństwa. W umowie strony wskazują, co jest jej sednem i od kiedy obowiązuje. Jeśli dotyczy narzeczonych, a do małżeństwa nie dojdzie, przedślubne ustalenia nie zadziałają.
Ile kosztuje ustanowienie rozdzielności majątkowej?
Zgodnie z rozporządzeniem ministra sprawiedliwości z 28 czerwca 2004 r. maksymalna taksa za sporządzenie aktu notarialnego dokumentującego umowę majątkową małżeńską wynosi 400 zł. Do tego należy doliczyć 23 proc. podatku VAT, co daje blisko 500 zł, oraz niewielkie opłaty za odpisy tego dokumentu. Kwota ta znacząco rośnie, gdy na spisanie intercyzy dotyczącej wspólnych zasobów majątkowych decydują się małżonkowie w kilka lat po ślubie. Wówczas taksa u notariusza zależy od wartości dzielonych dóbr i może sięgać nawet kilku tysięcy złotych.
