Obowiązkowy split payment - na czym polega i jakich towarów dotyczy?

Na jakie towary i usługi będzie obowiązkowy split payment?

Zgodnie z uchwaloną w sierpniu 2019 r. ustawą obowiązkowy split payment odnosi się do 150 grup towarów i usług, które zostały wymienione w załączniku nr 15 do ustawy o VAT, są to m.in.:

• surowce wtórne, odpady, złom,
• wyroby ze stali, metale szlachetne i metale kolorowe,
• elektronika: laptopy, konsole, smartfony, dyski twarde, procesory itp.,
• paliwa do samochodów, olej opałowy, olej smarowy,
• usługi budowlane,
• części zamiennie i akcesoria do aut i motocykli,
• prawa do emisji gazów cieplarnianych.

Jakie transakcje obejmują nowe przepisy VAT? 

Obligatoryjny MPP ma zastosowanie jedynie w transakcjach powyżej 15 tys. zł brutto pomiędzy firmami. Z przepisów wynika, że podzielona płatność musi być stosowana tylko w przypadku sprzedaży pomiędzy płatnikami VAT. Nie dotyczy osób fizycznych.

Wszystkie transakcje poniżej kwoty 15 tys. zł na towary i usługi wyszczególnione w załączniku nr 15 do ustawy VAT podlegają rozliczeniu VAT na ogólnych zasadach. W zakresie tych transakcji przedsiębiorcy mogą, ale nie muszą stosować mechanizm podzielonej płatności. Obowiązuje w tej kwestii dobrowolność.

Płatność tylko przelewem

Przepisy, które weszły w życie od 1 listopada 2019 r., praktycznie uniemożliwiają płacenie kartą płatniczą powyżej 15 tys. zł za towary i usługi objęte obowiązkowym mechanizmem podzielonej płatności. Ministerstwo Finansów planuje wprowadzić MPP w transakcjach realizowanych za pomocą kart. Do tego czasu skorzystanie z plastikowego pieniądza przy płaceniu za towary z załącznika nr 15 jest ryzykowne i może być równoznaczne z działaniem niezgodnym z nowelizacją ustawy o VAT.

Systemy bankowe idą klientom na rękę. Nie trzeba wykonywać dwóch przelewów – oddzielnie kwoty netto i podatku VAT. W bankowości internetowej wystarczy wprowadzić kwotę przelewu brutto i zaznaczyć jaką część z tego stanowi podatek VAT – system sam prześle pieniądze na dwa osobne konta.

Sankcje za pominięcie MPP

Jeśli przedsiębiorca nie będzie przestrzegał przepisów i nie dokona przelewu za pomocą MPP, to urząd skarbowy będzie mógł naliczyć sankcję w wysokości 30 proc. kwoty VAT przypadającej na nabyte towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15. Dodatkowo od stycznia 2020 r. przedsiębiorcy uchylający się od stosowania MPP nie będą mogli uwzględnić towarów i usług z faktury jako kosztu uzyskania przychodu. Sankcja będzie stosowana jedynie w przypadku, w którym faktura była prawidłowo oznaczona (czyli zawierała opis „mechanizm podzielonej płatności”), a przedsiębiorca uchylił się od płatności w tym trybie.

Odpowiedzialność solidarna a podzielona płatność

Art. 108a ust. 5 ustawy o VAT reguluje sytuacje, w której podzielona płatność zostanie dokonana na rzecz innego podatnika niż dostawca wskazany na fakturze. W takich przypadkach podatnik otrzymujący płatność VAT, która nie dotyczy wystawionej przez niego faktury, odpowiada solidarnie za rozliczenie podatku VAT wynikającego z takiej faktury wraz z jej wystawcą. Przepisy umożliwiają mu jednak uwolnienie się od tej odpowiedzialności w przypadku gdy:

• zwróci otrzymaną kwotą na rachunek VAT podatnika, od którego ją dostał – dotyczy nienależnego otrzymania płatności (możliwość zwrotu z rachunku VAT przewiduje art. 62b ust. 2 pkt 5 Prawa bankowego) lub,
• przeleje otrzymaną kwotę na rachunek VAT dostawcy wskazanego na fakturze - możliwość takiego przelewu z rachunku VAT przewiduje art. 62b ust. 2 pkt 4 Prawa bankowego).

Tylko część towarów na fakturze z mechanizmem podzielonej płatności

Kryteriami oznaczenia faktury „mechanizmem podzielonej płatności” są wartość brutto powyżej 15 tys. zł oraz sprzedaż towarów lub usług, które są objęte obowiązkowym split paymentem. Nawet jeśli jest to sprzedaż częściowa. Oznacza to, że jeżeli przedsiębiorca kupuje wiele towarów, a na fakturze znajdzie się tylko jeden z listy z załącznika nr 15, to faktura zostanie opisana do opłacenia z mechanizmem podzielonej płatności.

Obowiązek przelewu zgodnie z zasadami MPP dotyczy jednak jedynie zapłaty za towar lub usługi z załącznika nr 15 do ustawy o VAT. Przedsiębiorca może dokonać oddzielnych przelewów za towary i usługi podlegające pod obligatoryjny split payment oraz wszystkie pozostałe.

Co z pieniędzmi na koncie VAT?

Razem z wejściem nowych przepisów o obowiązkowym mechanizmie podzielonej płatności weszły także w życiu nowe zasady korzystania z konta VAT. Dotychczas można było opłacać z niego jedynie podatek VAT.

Obecnie przedsiębiorcy mają większe możliwości korzystania ze środków zgromadzonych na koncie vatowskim. Mogą zapłacić nimi nie tylko za podatek VAT oraz wykorzystywać w płatnościach typu split payment, ale także opłacić VAT z importu, akcyzę, cło, podatek dochodowy oraz składki ZUS.