Rejestr BDO - podstawowe informacje

BDO (Baza Danych Odpadowych) jest bazą danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami. Została wprowadzona do porządku prawnego na mocy ustawy o odpadach z 2012 roku (art. 82) i zgodnie z jej zapisami prowadzona jest w formie systemu teleinformatycznego. Rejestr BDO został uruchomiony w 2018 roku przez Ministerstwo Środowiska (obecnie jest prowadzony przez Ministerstwo Klimatu) i zawiera listę wszystkich podmiotów, na które ustawa nakłada obowiązek rejestracji. Od 2020 roku został rozbudowany o kolejne moduły umożliwiające prowadzenie ewidencji odpadów i składanie sprawozdań z zakresu produktów i odpadów. Rejestr BDO dostępny jest pod adresem https://bdo.mos.gov.pl/ i jest publicznie dostępny – może z niego korzystać każdy.

Rejestr BDO został uruchomiony po to, by wspierać organy inspekcji ochrony środowiska w walce z nieprawidłowościami w sektorze gospodarowania odpadami, czyli m.in. z tzw. szarą strefą. Od stycznia 2020 r. obowiązek wpisu do BDO rejestru oraz prowadzenie w nim ewidencji i sprawozdawczości mają przedsiębiorcy, którzy:

• wytwarzają odpady i prowadzą ich ewidencję,
• wprowadzają do kraju produkty w opakowaniach, opony, oleje smarowe, pojazdy, baterie, akumulatory, sprzęt elektryczny i elektroniczny,
• produkują lub importują opakowania na terenie Unii.

Wytwórcą odpadów jest w zasadzie każdy przedsiębiorca, którego działalność powoduje powstawanie odpadów oraz każdy, kto przeprowadza wstępną obróbkę tych odpadów. Oznacza to, że obowiązek rejestracji w BDO może dotyczyć także jednoosobowych działalności gospodarczych (np. gabinetów stomatologicznych).

Kto musi zarejestrować się w BDO?

W bazie zarejestrować się muszą wszystkie podmioty wymienione w art. 50 ust. 1 oraz art. 51 ust. 1 ustawy o odpadach. Art. 50 wymienia organy, które muszą zarejestrować się na wniosek, natomiast art. 51 podmioty, które wpisywane są do rejestru z urzędu przez marszałka województwa. Żeby sprawdzić, czy dana firma powinna być obecna w rejestrze, można wypełnić udostępniony przez resort klimatu specjalny formularz ankietowy znajdujący się pod adresem https://bdo.mos.gov.pl/ankieta/

Kto nie musi rejestrować się w BDO?

Zgodnie z ustawą, obowiązkowi wpisu do rejestru BDO nie podlegają:

• osoby fizyczne i jednostki organizacyjne niebędących przedsiębiorcami, które wykorzystują odpady na potrzeby własne,
• wytwórcy odpadów komunalnych,
• wytwórcy odpadów w postaci pojazdów wycofanych z eksploatacji, jeżeli pojazdy te zostały przekazane do przedsiębiorcy prowadzącego stację demontażu lub przedsiębiorcy prowadzącego punkt zbierania pojazdów,
• będących rolnikami gospodarującymi na powierzchni użytków rolnych poniżej 75 ha, o ile nie podlegają obowiązkowemu wpisowi do rejestru (na mocy art. 51 ustawy).

Ministerstwo Klimatu wyjaśnia, że z obowiązku uzyskania wpisu do rejestru BDO zwolnione są osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą lub przedsiębiorcy, którzy w ramach prowadzonej działalności wytwarzają jedynie odpady o składzie i charakterze odpadów komunalnych i objęci są systemem odbioru odpadów komunalnych.

Przy czym zgodnie z ustawą, odpady komunalne są to odpady powstające w gospodarstwach domowych, z wyłączeniem pojazdów wycofanych z eksploatacji, a także odpady niezawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych.

Ponadto w rejestrze nie muszą rejestrować się sklepy i hurtownie, które nie oferują klientom toreb na zakupy wykonanych z tworzywa sztucznego lub oferują wyłącznie tzw. zrywki nie podlegające opłacie recyklingowej. Jeśli jednak sklep wytwarza inne odpady, które są objęte obowiązkiem ewidencjonowania, to musi mieć wpis do BDO w zakresie tych odpadów.

Z obowiązku wpisu zwolnione są także firmy budowlane i remontowe, które podpiszą umowę na świadczenie usług w zakresie budowy, rozbiórki, remontu obiektów, czyszczenia zbiorników lub urządzeń oraz sprzątania, konserwacji i napraw. W ich sytuacji wytwórcą odpadów będzie podmiot, który świadczy usługę.

Oprócz tego z wpisu do rejestru zwolnione są firmy, które wytwarzają niektóre odpady, ale w niewielkiej ilości. Zostały one wymienione w Rozporządzeniu Ministra Klimatu z dnia 23 grudnia 2019 r. w sprawie rodzajów odpadów i ilości odpadów, dla których nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów. Dokument ten wymienia łącznie 46 grup odpadów oraz ich ilości. Po przekroczeniu dostępnych limitów, firma ma obowiązek zarejestrować się w BDO.

Jak zarejestrować się w BDO?

Od stycznia 2020 roku prowadzona jest elektroniczna ewidencja odpadów, która zastąpiła obowiązujące do tej pory papierowe karty. Firmy, które się nie zarejestrowały w BDO nie mogą przekazywać odpadów firmom jej zbierających, ponieważ nie mogą wystawić odpowiednich dokumentów. Firmy, które muszą zarejestrować się w BDO, powinny zrobić to przed rozpoczęciem działalności. Na wpis mają 30 dni. Zarejestrować się można elektronicznie przez stronę https://bdo.mos.gov.pl/, osobiście lub listownie składając wniosek rejestrowy do Marszałka Województwa odpowiedniego ze względu na siedzibę firmy lub miejsce zamieszkania.

Za dokonanie wpisu pobierana jest opłata rejestrowa lub roczna. Wynosi ona 100 zł w przypadku mikroprzedsiębiorców oraz 300 zł dla pozostałych przedsiębiorców. Opłatę roczną należy uiścić do końca lutego za dany rok. Nie ma obowiązku uiszczania opłaty rocznej w roku, w którym została uiszczona opłata rejestrowa. Po dokonaniu wpisu do rejestru, Marszałek Województwa nadaje podmiotowi indywidualny numer rejestrowy BDO. Numer ten należy umieszczać na dokumentach związanych z działalnością w zakresie produktów i odpadów. Są to m.in. faktury VAT, paragony fiskalne, umowy kupna-sprzedaży, sprawozdania, karty przekazania odpadów i karty ewidencji odpadów.

Kary za brak wpisu do BDO

Od momentu wpisu do rejestru, przedsiębiorca musi sporządzać sprawozdania o wytwarzanych odpadach i gospodarowaniu odpadami. Dokonuje tego elektronicznie i nie musi już wypełniać dokumentacji papierowej. Zakres danych podawanych w sprawozdaniu jest różny dla różnych kategorii posiadaczy odpadów.

Za brak wpisu lub ewidencji BDO przewidziana jest grzywna lub areszt. Kara grzywny, jaką może wymierzyć sąd, waha się od 100 zł do ponad 1 mln zł. Administracyjną karę pieniężną nakłada z kolei Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska – może ona wynosić od 5000 zł do 1 mln zł. Kary można ponadto nałożyć na firmę, która nie przechowuje przez określony czas dokumentów, nie przedkłada ich i nie udostępniają podmiotom do tego uprawnionym.