Przeczytasz w 4 min.
Czy wierzyciel straci możliwość zaspokojenia swojego roszczenia w przypadku gdy dłużnik staje się niewypłacalny w wyniku czynności dokonanych z pokrzywdzeniem wierzycieli? Otóż nie, a dłużnik, który próbuje obejść w ten sposób prawo może narazić się na dodatkowe koszty…
Kiedy wierzyciel może wystąpić ze skargą pauliańską i z niej skutecznie skorzystać?
Zgodnie z obowiązującymi przepisami Kodeksu Cywilnego:
- gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć
- czynność prawa dłużnika jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności
- jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli uzyskała korzyść majątkową osoba będąca w bliskim z nim stosunku, domniemywa się że osoba ta wiedziała, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli
- jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli korzyść majątkową uzyskał przedsiębiorca pozostający z dłużnikiem w stałych stosunkach gospodarczych, domniemywa się, że było mu wiadome, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli
- jeżeli wskutek czynności prawnej dokonanej przez dłużnika z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową bezpłatnie, wierzyciel może żądać uznania czynności za bezskuteczną, chociażby osoba ta nie wiedziała i nawet przy zachowaniu należytej staranności nie mogła się dowiedzieć, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli
- jeżeli w chwili darowizny dłużnik był niewypłacalny, domniemywa się, iż działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. To samo dotyczy wypadku, gdy dłużnik stał się niewypłacalny wskutek dokonania darowizny
A zatem, wierzyciel będzie musiał łącznie wykazać, iż:
- Dłużnik dokonał czynności prawnej, na skutek której osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową.
- Dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.
- Osoba trzecia na rzecz której majątek dłużnika został zbyty wiedziała lub miała możliwość dowiedzenia się o tym, że dłużnik działa w celu pokrzywdzenia wierzycieli.
- Dłużnik jest niewypłacalny lub niewypłacalny w wyższym stopniu niż był przed dokonaniem czynności i nie może wywiązać się ze swoich zobowiązań.
Jeżeli, zgodnie z powyższym, wierzyciel wykaże wszystkie konieczne przesłanki - sąd może uznać daną czynność za bezskuteczną wobec danego wierzyciela.
Ustawodawca ułatwia wierzycielowi udowodnienie niektórych przesłanek przez wprowadzenie następujących domniemań:
- jeżeli korzyść majątkową uzyskała osoba będąca w bliskim stosunku z dłużnikiem – domniemywa się, że osoba ta wiedziała, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli
- jeżeli korzyść majątkową uzyskał przedsiębiorca pozostający z dłużnikiem w stałych stosunkach gospodarczych – domniemywa się, że było mu wiadome, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli
- jeżeli w chwili darowizny dłużnik był niewypłacalny albo stał się niewypłacalny wskutek jej dokonania, domniemywa się, iż działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli
Jak dłużnik może się bronić przed skargą pauliańską?
Po pierwsze, w takim wypadku dłużnik może dowodzić, że nie wiedział o istnieniu wierzycieli lub że nie miał wystarczającej wiedzy, by uświadomić sobie skutek swojego działania.
Po drugie, może wykazać, że w świetle innych okoliczności twierdzenie o świadomości pokrzywdzenia jest wątpliwe, gdyż np. dłużnik w konkretnej sytuacji mógł mieć uzasadnione przekonanie, że uzyska dochody, których jednak z przyczyn niezależnych od niego nie uzyskał, bądź też współprzyczyną niewypłacalności były zdarzenia losowe.
