Przeczytasz w 9 min.
Co to jest ulga na start i jakie są warunki skorzystania?
Tzw. ulga na start to jeden z elementów obowiązującego w Polsce programu rozliczeń podatkowych mający na celu wsparcie osób rozpoczynających działalność gospodarczą lub powracających do niej po dłuższej przerwie. Ulga na start dotyczy osób fizycznych, ale istnieją pewne ograniczenia dotyczące wcześniejszych pracodawców i historii zawieszania lub zakańczania działalności. Omawiamy je w dalszej części tego artykułu.
Z jakich składek zwalnia ulga na start?
Przedsiębiorcy działający w ramach działalności gospodarczej co do zasady muszą odprowadzać pakiet składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Aktualne przepisy znane pod nazwą ulga na start zwalniają ich z tego obowiązku w zakresie regulowania trzech składek:
- na ubezpieczenia społeczne, czyli ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe
- na Fundusz Pracy
- na Fundusz Solidarnościowy.
Warto dodać, że ulga na start daje możliwość zgłoszenia do ubezpieczenia członków rodziny przedsiębiorcy.
Dla kogo jest ulga na start?
Ulga na start jest dostępna dla każdego, kto
- jest osobą fizyczną i prowadzi działalność jednoosobową albo ma status wspólnika w spółce cywilnej,
- podejmuje działalność gospodarczą po raz pierwszy albo wznawia ją, po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia ostatniego zawieszenia lub zakończenia działalności,
- nie wykonuje działalności na rzecz byłego pracodawcy, u którego w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym pracował na etacie świadcząc usługi wchodzące w zakres rozpoczynanej lub wznawianej działalności.
Ulga na start a praca na etacie
Nie ma prawnych przeciwwskazań, by ulga na start była stosowana przez osoby, które prowadzą działalność gospodarczą i jednocześnie pracują na etacie. Istotny jest tu jednak warunek, by działalność objęta ulgą nie miała na celu świadczenia tych samych usług, za które przedsiębiorca otrzymuje wynagrodzenie z tytułu umowy o pracę. Ulga na start pozwala na obniżenie podstawy opodatkowania z tytułu działalności gospodarczej, trzeba więc pamiętać, że przypadku osiągania dochodów zarówno z etatu, jak i z działalności gospodarczej, ulga na start stosowana jest tylko w odniesieniu do dochodów z tej ostatniej.
Ulga na start a umowa zlecenie
Zgodnie z przepisami można łączyć pracę z tytułu prowadzonej działalności jednocześnie świadcząc usługi wynikające z umowy zlecenia. Możliwe są tu dwa scenariusze.
W jednym w ramach umowy zlecenie przedsiębiorca świadczy pracę inną niż wynikająca z jego działalności - wtedy może korzystać z ulgi na start, podobnie jak przy łączeniu jej z etatem.
W drugim wariancie praca świadczona w ramach zlecenia zawiera się w liście usług (PKD), dla których została założona działalność. I tutaj ulga na start znajduje zastosowanie. Jednak umowa zlecenie jest traktowana jako prowadzona w ramach prowadzonej działalności, a osiągane z niej przychody są opodatkowane jako przychód z działalności gospodarczej. Tego rodzaju umowy zlecenie nie stanowią odrębnego tytułu do ubezpieczeń społecznych - zleceniodawcy nie mają obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne.
Potwierdza to stanowisko Ministerstwa Przedsiębiorczości i Technologii, Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej oraz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z 27 sierpnia 2018 roku. Zostało tam wskazane, że “zleceniodawcy nie mają obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne za kontrahentów [przedsiębiorców - przy. red.], którzy korzystają z ulgi na start”.
Ulga na start a zawieszenie działalności
Zdarzają się sytuacje, gdy młody stażem przedsiębiorca decyduje zawiesić działalność tuż po jej rozpoczęciu. Ma do tego prawo, jednak musi pamiętać, że czas zawieszenia jest uwzględniany w okresie, w którym ma prawo do zwolnienia ze składek na ubezpieczenie społeczne. Innymi słowy ulga na start obowiązuje przez 6 kolejnych miesięcy, bez względu na to czy w tym czasie przedsiębiorca dokonał zawieszenia swojego biznesu. Warto dodać, że w trakcie zawieszenia ma on możliwość dobrowolnego zgłoszenia się do ubezpieczenia zdrowotnego.
Ile trwa ulga na start i jak obliczyć ten czas?
Preferencja podatkowa pod nazwą ulga na start trwa 6 pełnych miesięcy. Sposób ich liczenia jest uzależniony od daty założenia działalności gospodarczej lub wznowienia jej po przerwie nie krótszej niż 5 lat. O ile start działalności ma miejsce w pierwszym dniu danego miesiąca - należy go wliczyć do puli 6 kolejnych miesięcy. W innym przypadku, czyli od drugiego do ostatniego dnia miesiąca - zwolnienie ze składek ubezpieczeniowych liczy się od miesiąca następnego.
Jak obliczyć okres 6 miesięcy ulgi - przykłady
Pan Kapitalny zarejestrował działalność 5 czerwca 2023 roku. Ulga na start będzie obowiązywać do końca grudnia tego samego roku.
Pani Kapitalna założyła swoją działalność kilka dni wcześniej, 1 czerwca 2023 roku. W jej przypadku ulga na start obowiązuje do końca listopada 2023 roku.
Preferencyjne składki ZUS po 6 miesiącach
Ulga na start oznacza zero składek na ubezpieczenie społeczne przez pól roku od startu nowego biznesu. To jednak nie koniec. Inną pomocą podatkową jest preferencyjny ZUS, czyli składki niższe względem tych regularnych. Tego rodzaju ulga może być stosowana po zakończeniu ulgi na start i przez dwa kolejne lata. Po tym czasie przedsiębiorca zostaje objęty obowiązkowym pełnym ZUS-em.
Składka zdrowotna ulga na start dla początkujących przedsiębiorców
Ulga na start dla początkujących przedsiębiorców nie jest bezpośrednio związana ze składką zdrowotną. Ta (poza poniżej przywołanymi wyjątkami) pozostaje świadczeniem obowiązkowym. Jej wysokość zależy od wysokości dochodów oraz wybranej formy opodatkowania. Dla osób dokonujących rozliczeń na zasadach ogólnych (czyli według skali podatkowej), składka zdrowotna stanowi 9 procent podstawy wymiaru składki. Dla tych, którzy wybierają rozliczenie w formie podatku liniowego (19 procent), składka zdrowotna to 4,9 procent podstawy wymiaru składki.
Ulga na start a składka zdrowotna – jak liczyć przy minimalnym wynagrodzeniu
Jeśli rozliczasz podatki dochodowe na zasadach ogólnych (według skali podatkowej) lub liniowo, a twój dochód w danym miesiącu będzie niższy niż minimalne wynagrodzenie obowiązujące w danym roku, to wysokość składki zdrowotnej w tym miesiącu wyniesie 9 procent minimalnego wynagrodzenia.
Ulga na start a składka zdrowotna przy minimalnym wynagrodzeniu – aktualne stawki
Minimalna składka zdrowotna w 2023 roku, za każdy miesiąc roku składkowego od 1 lutego 2023 roku do 31 stycznia 2024 roku, wyniesie 314,10 zł brutto, czyli 9 procent minimalnego wynagrodzenia brutto za pierwsze półrocze 2023 roku. Ta sama wartość obowiązuje dla przedsiębiorców korzystających z karty podatkowej.
Z kolei wysokość składki zdrowotnej dla rozliczających się ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych będzie zależeć od sumy przychodów i wyniesie odpowiednio: 376,15 zł - przy przychodzie poniżej 60 tys. zł, 626,93 zł - dla przychodów między 60 tys. a 300 tys. zł oraz 1128,48 zł - powyżej 300 tys. zł.
Ulga na start a zwolnienie ze składki zdrowotnej
Należy nadmienić, że w konkretnych sytuacjach ulga na start nie jest powiązana ze składką zdrowotną. Zwolnienie dotyczy emerytów i rencistów, których świadczenie nie przekracza miesięcznie minimalnego wynagrodzenia oraz których przychody z działalności nie przekroczą miesięcznie 50 procent kwoty najniższej emerytury lub którzy będą opłacać podatek dochodowy w formie karty podatkowej. Do zwolnienia ze składki zdrowotnej kwalifikują się niepełnosprawni, których przychody z działalności nie przekroczą miesięcznie 50 procent kwoty najniższej emerytury lub którzy będą opłacać podatek dochodowy w formie karty podatkowej, osoby pobierające zasiłek macierzyński, którego wysokość nie przekracza miesięcznie kwoty świadczenia rodzicielskiego oraz pracownicy spełniające zestaw kryteriów: opłacają składki od wymiaru nie wyższego niż minimalne wynagrodzenie, uzyskują miesięczne przychody z działalności gospodarczej w wysokości nieprzekraczającej 50 procent kwoty minimalnego wynagrodzenia i opłacają podatek dochodowy w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.
Jak zgłosić się do ZUS w sprawie ulgi dla początkujących przedsiębiorców?
W przypadku zastosowania ulgi na start kluczowe znaczenie ma czas. Na zgłoszenie do ZUS przedsiębiorca ma jedynie 7 dni kalendarzowych. W przypadku tej ulgi zgłasza się z formularzem ZUS ZZA do ubezpieczenia zdrowotnego, z kodem tytułu ubezpieczenia, który zaczyna się od cyfr 05 40. Dwie pozostałe cyfry zależą od tego, czy ma ustalone prawo do emerytury lub renty oraz czy posiada orzeczenie o niepełnosprawności i są to
0 – jeśli nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty,
1 – jeśli ma ustalone prawo do emerytury,
2 – jeśli ma ustalone prawo do renty.
Oraz
0 – jeśli nie posiada orzeczenia o niepełnosprawności,
1 – jeśli posiada orzeczenie o lekkim stopniu niepełnosprawności,
2 – jeśli posiada orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności,
3 – jeśli posiada orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności.
