Przeczytasz w 7 min.
Dlaczego zastrzeżenie dowodu osobistego jest tak ważne?
Dowód osobisty to dokument potwierdzający twoją tożsamość oraz polskie obywatelstwo. Użyjesz go między innymi, by skorzystać z usług bankowych, umówić wizytę u lekarza lub w trakcie wyjazdu do krajów strefy Schengen lub innych honorujących dowód, jako dokument podróżny.
Dla złodzieja twój dowód osobisty to szansa, by zaciągnąć długi, za które będziesz odpowiadać. Może to być wyłudzenie pożyczki lub kredytu, wynajęcie pokoju hotelowego na twój rachunek, a nawet założenie fikcyjnej firmy na twoje nazwisko. Z tego powodu zastrzeżenie dowodu osobistego to najważniejsza czynność, gdy stwierdzisz jego brak.
Czasem trudno jest stwierdzić, czy dowód osobisty został zagubiony czy skradziony. Nie ma to znaczenia. Zawsze, gdy zauważysz brak dowodu osobistego, utracony dokument powinieneś jak najszybciej wyłączyć z obiegu, żeby osoby niepowołane nie mogły się nim posłużyć. Konieczna jest natychmiastowa reakcja!
Zastrzeżenia dowodu możesz dokonać nawet jeśli ciągle jesteś w jego posiadaniu, ale podejrzewasz, że ktoś pozyskał twoje dane i może się nimi posłużyć w celach przestępczych.
Gdzie zastrzec dowód osobisty?
Wiele osób ogranicza się do zgłoszenia kradzieży lub utraty dowodu Policji. Niestety, nie jest to wystarczająca i skuteczna ochrona, dzięki której nie padniesz ofiarą przestępstwa finansowego.
Oto kroki, które należy podjąć w takiej sytuacji, by właściwie się zabezpieczyć..
- zastrzeż dowód osobisty w systemie Dokumenty Zastrzeżone (DZ),
- zgłoś fakt zaginięcia dokumentu w najbliższym komisariacie Policji. Zgłoszenie to nie jest równe zastrzeżeniu dowodu, bowiem Policja nie korzysta z systemu DZ,
- wyrób nowy dowód składając wniosek w dowolnym urzędzie gminy
Jak zastrzec dowód osobisty w systemie Dokumenty Zastrzeżone?
Wyjaśnijmy czym jest ten system. To narzędzie uruchomione z inicjatywy Związku Banków Polskich, które działa od 1997 roku.
Aby zastrzec utracony dowód osobisty wystarczy udać się do najbliższego oddziału jakiegokolwiek banku. Zgłoszenie w jednym banku wystarczy, by informacja o zastrzeżeniu trafiła do pozostałych. W DZ uczestniczą bowiem wszystkie banki działające w Polsce. Istotne, że nie musisz być klientem banku (posiadać w nim rachunek), aby zastrzec utracony dowód osobisty. Patrz: poniżej.
Niektóre banki pozwalają także na zastrzeżenie dowodu przez telefon. Taka praktyka jest jednak skierowana do osób, będących klientami danej instytucji. Zastrzeżenie dowodu jest możliwe po zdalnej weryfikacji tożsamości.
W sytuacji, gdy nie możesz udać się osobiście do banku (na przykład przebywasz za granicą) zastrzeżenie dowodu osobistego w systemie Dokumenty Zastrzeżone jest możliwe także przez Internet.
Aby zablokować dokument musisz mieć aktywne konto w Biurze Informacji Kredytowej (BIK), uruchomione jeszcze przed utratą dowodu. Możesz wówczas skorzystać z usługi Zastrzeganie dokumentów. Proces oferowany przez biuro jest intuicyjny. Wystarczy zalogować się do portalu BIK, następnie w sekcji Moje dane skorzystać z opcji Zastrzeż dokument. W kilka minut informacja o zastrzeżeniu dotrze do wszystkich banków w Polsce, Poczty, operatorów telefonii komórkowej i innych uczestników systemu, takich jak notariusze, hotele, wypożyczalnie czy agencje nieruchomości.
Gdy informacja o dokumencie znajdzie się w Systemie oznacza to, że dokument powinien być zablokowany i wycofany z obrotu. Od tego momentu każdy, kto posłuży się skradzionym dowodem, powinien być traktowany jako osoba próbująca dokonać oszustwa.
Jak zastrzec dowód osobisty w banku - opcja dla każdego
Aby zabezpieczyć swoje finanse i ochronić skradzioną tożsamość można zastrzec dowód osobisty korzystając ze wsparcia banku - proces opisaliśny wcześniej w tym artykule. Pamiętaj, nie musisz być klientem banku, aby skorzystać z tego rodzaju wsparcia. Aktualna lista banków, które pomogą każdej osobie zastrzegającej utracony dowód znajduje się na stronach systemu Dokumenty Zastrzeżone. Obejmuje zarówno banki komercyjne, jak też spółdzielcze oraz wybrane SKOK-i.
Jak zastrzec dowód osobisty przez telefon
Pomocna będzie specjalna infolinia. Tego rodzaju operacja jest możliwa w wybranych bankach. Zastrzeżenia można dokonać pod numerem +48 828 828 828. Aby mieć pewność, że taka operacja jest możliwa w instytucji, z usług której korzystasz warto zawczasu skonsultować to z obsługą takiego banku.
Unieważnienie dowodu osobistego w urzędzie gminy
Niezależnie od zgłoszenia w systemie DZ istotne jest unieważnienie dowodu osobistego w urzędzie gminy. Możesz to zrobić osobiście w urzędzie lub przez Internet - korzystając z profilu zaufanego, certyfikatu kwalifikowanego albo e-dowodu.
Będąc za granicą musisz powiadomić o tym fakcie odpowiedni konsulat (możesz to zrobić osobiście, listownie lub faksem). Po otrzymaniu twojego zgłoszenia urzędnik unieważni twój dowód.
Jeśli utratę dowodu osobistego zgłosisz Policji, nie musisz robić tego dodatkowo w urzędzie gminy.
Unieważnić można każdy rodzaj dowodu, czyli zarówno e-dowód, jak i dowód wydany przed 4 marca 2019 roku. Jednak jeśli w unieważnianym dowodzie masz wgrany dodatkowo kwalifikowany podpis elektroniczny od prywatnego dostawcy, skontaktuj się z nim. Usługa unieważnienia dowodu nie unieważni takiego podpisu.
Jak anulować zastrzeżenie dowodu osobistego
Podkreślmy, że ze względu na to, że złodziej mógł pozyskać kopię twoich danych zdecydowanie odradzamy anulowanie zastrzeżonego dowodu osobistego. Lepiej jest wyrobić nowy dokument. Formalnie rzecz biorąc anulowanie zastrzeżonego dowodu jest jednak możliwe. Taką usługę udostępnia BIK. Aby anulować zastrzeżenie dowodu osobistego trzeba wysłać zgłoszenie korzystając z formularza kontaktu dostępnego po zalogowaniu się na koncie.
Należy rozróżnić anulowanie zastrzeżenia w systemie DZ oraz unieważnienie dowodu w urzędzie gminy. Gdy chcesz unieważnić dokument w gminie, a jesteś przekonany, że utracony dowód jeszcze się odnajdzie, możesz skorzystać z usługi czasowego zawieszenia. Taka operacja jest możliwa tylko, gdy utracony dokument to e-dowód, czyli wydany po 4 marca 2019 roku.
Statystyki wyłudzeń za rok 2021
O tym jak istotna jest zastrzeżenie dowodu osobistego w przypadku jego utraty lub podejrzenia wykradzenia danych świadczą statystyki publikowane corocznie przez system Dokumenty Zastrzeżone. W 2021 roku zastrzeżono blisko 150 tysięcy dokumentów. Udaremniono ponad 6 tysięcy prób wyłudzeń, których średnia wartość została oszacowana na ok. 25 tys. złotych. Łączna kwota zatrzymanych prób to ponad 245 milionów złotych, a największe wyłudzenie dotyczyło kwoty 20 mln złotych!
