Obniżony wymiar czasu pracy podczas epidemii a konieczność odpracowania godzin

Zadane pytanie wymaga poczynienia założenia, że Autor pytania nie miał na myśli świadczenia solidarnościowego, a chodziło o sytuację, w której doszło do obniżenia wymiaru czasu pracy lub wynagrodzenia, o którym mowa w art. 15g ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych z dnia 2 marca 2020 r. (dalej: Tarcza). Zgodnie bowiem z treścią art. 3 ust. 1 ustawy o dodatku solidarnościowym przyznawanym w celu przeciwdziałania negatywnym skutkom COVID-19 z dnia 19 czerwca 2020 r., świadczenie solidarnościowe przysługuje osobom, z którymi po 15 marca 2020 r. pracodawca rozwiązał umowę o pracę za wypowiedzeniem lub ich umowa o pracę na czas określony wygasła po tym terminie. Nie dotyczy zatem osób, które pozostają zatrudnione. Skoro Autor pytania nadal pracuje, nie należy mu się świadczenie solidarnościowe.

Obniżenie wymiaru czasu pracy lub obniżenie wynagrodzenia, które to reguluje art. 15g Tarczy, następuje w drodze porozumienia zawieranego przez pracodawcę z reprezentatywną grupą pracowników. W terminie 5 dni roboczych od dnia zawarcia porozumienia pracodawca przekazuje kopię porozumienia właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy. Zgodnie z treścią art. 15g ust. 1 Tarczy, pracodawca, u którego wystąpił spadek obrotów gospodarczych w następstwie wystąpienia COVID-19, może zwrócić się z wnioskiem o przyznanie świadczeń na rzecz ochrony miejsc pracy, tj. o wypłatę ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych świadczeń na dofinansowanie wynagrodzenia pracowników objętych przestojem ekonomicznym albo obniżonym wymiarem czasu pracy, w następstwie wystąpienia COVID-19. Jednym z warunków ubiegania się o dofinansowanie, jest przedłożenie ww. porozumienia do z Wojewódzkiego Urzędu Pracy.

Jeśli nowe warunki pracy polegają na zmniejszeniu etatu i co za tym idzie, zmniejszeniu liczby godzin do przepracowania przez pracownika, pracodawca nie może następnie zobowiązywać pracownika do „odpracowywania” godzin, o które zmniejszono jego wymiar czasu pracy. Potwierdza to niezmiennie od początku pandemii komunikat opublikowany na stronie rządu, znajdujący się na stronie internetowej pod adresem: https://www.gov.pl/web/tarczaantykryzysowa/pytania-i-odpowiedzi. Zgodnie z tym komunikatem, w odniesieniu do nieprzepracowanych godzin w związku z obniżeniem wymiaru czasu pracy na podstawie Tarczy, „pracownik nie jest zobowiązany oddać tego czasu w późniejszym terminie”.

Zobowiązywanie pracowników do „odpracowywania” nieprzepracowanych w związku z obniżeniem wymiaru czasu pracy godzin, może wiązać się z obowiązkiem zwrotu przez pracodawcę otrzymanego świadczenia. Zgodnie z treścią rządowej interpretacji opublikowanej na stronie https://www.gov.pl/web/rodzina/wsparcie-dla-przedsiebiorcow-odpowiadamy-na-pytania, “konieczność pracy w godzinach nadliczbowych budzi wątpliwości co do zasadności obniżenia wymiaru czasu pracy”, a przypadki godzin nadliczbowych przy obniżonym porozumieniem wymiarze czasu pracy powinny podlegać kontroli inspektora pracy i wojewódzkich urzędów pracy.

Dopiero po upływie okresu, na jaki zostało zawarte porozumienie, pracownikom przywraca się warunki pracy sprzed zawarcia porozumienia, co oznacza, że na pracownikach ponownie ciąży obowiązek świadczenia pracy w ilości godzin wynikającej z wymiaru etatu sprzed jego obniżenia. Nie rodzi to natomiast obowiązku „nadrabiania” godzin nieprzepracowanych w czasie trwania porozumienia.