Powrót do pracy po skończonym L4 a koronawirus

Podczas epidemii COVID-19, sytuacja osób zatrudnionych w placówkach nie działających z powodu zagrożenia wirusem, zależy od rodzaju umowy, na podstawie której osoby te są zatrudnione. Bez względu jednak na rodzaj zatrudnienia, zatrudnionemu w oparciu o umowę stanowiącą tytuł do ubezpieczenia społecznego, który przebywa na zwolnieniu lekarskim, przysługuje świadczenie chorobowe przez cały okres trwania zwolnienia. Następnego dnia po zakończeniu zwolnienia, zatrudniony powinien przystąpić do kontynuowania swoich zadań. Obecnie, w stanie epidemii, zatrudniony w ostatnim dniu zwolnienia lekarskiego lub pierwszego dnia po jego zakończeniu, powinien skontaktować się z zatrudniającym i poinformować go, że okres zwolnienia dobiega końca. Wówczas, zatrudniający powinien poinformować zwrotnie czy zatrudniony ma pozostać w domu czy może przyjść do pracy, na przykład celem wykonywania innych niż dotychczas obowiązków.

Umowa o pracę

Osobom pracującym na podstawie umowy o pracę, w której wskazano stały składnik wynagrodzenia (wynagrodzenie miesięczne lub stawkę godzinową), w czasie gdy placówka nie może działać z powodu epidemii, a pracownik pozostaje w gotowości do pracy, na podstawie art. 81 Kodeksu pracy, przysługuje pełne wynagrodzenie. Zamknięcie placówki z powodu epidemii stanowi sytuację, do której mają zastosowanie przepisy prawa pracy o tak zwanym przestoju. Jest to stan, w którym po stronie pracownika występuje stan niemożliwości świadczenia pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy. Zgodnie z oficjalnym stanowiskiem Państwowej Inspekcji Pracy z dnia 12 marca 2020 r., „konieczność zamknięcia zakładu pracy w celu przeciwdziałania COVID-19 będzie przyczyną dotyczącą pracodawcy - mimo, że będzie to przyczyna niezawiniona przez pracodawcę (podobnie jak odcięcie prądu w mieście w tym również w zakładzie pracy co uniemożliwia pracę, powódź która zalała zakład pracy itp.)”. Gotowość do pracy przejawia się tym, że pracownik ma zamiar wykonywania pracy, a nie przebywania na wypoczynku, a ponadto ma faktyczną i psychiczną zdolność do pracy (np. nie jest chory), uzewnętrznia swoją gotowość do pracy (kontaktuje się z pracodawcą, w miarę możliwości sygnalizuje chęć do pracy) oraz pozostaje w dyspozycji pracodawcy (niezwłocznie stawia się na jego wezwanie).

Pracownik powinien mieć świadomość, że w obecnej sytuacji pracodawca może skierować go do pracy zdalnej, a gdy rodzaj konkretnego stanowiska pracy nie pozwala na pracę zdalną, pracodawca może skierować pracownika na przymusowy zaległy urlop wypoczynkowy, czy powierzyć mu wykonywanie innych zadań odpowiadających jego kwalifikacjom. Pracownikowi, który ma pełnić inne niż do tej pory obowiązki, a także pracownikowi skierowanemu do odbycia urlopu zaległego przysługuje pełne wynagrodzenie. Prawo do pełnego wynagrodzenia nie jest uzależnione od składania jakichkolwiek wniosków czy oświadczeń.

Umowa zlecenie lub umowa o dzieło

Jeśli zatrudnienie opiera się o umowę cywilnoprawną, na przykład umowę zlecenia, czy umowę o świadczenie usług, zatrudnionemu nie przysługują uprawnienia takie, jak pracownikowi podczas przestoju. Zgodnie z treścią art. 746 Kodeksu cywilnego, dający zlecenie może je wypowiedzieć w każdym czasie. Przepis ten jednak nie ma charakteru imperatywnego, co oznacza, że strony stosunku zlecenia mogą inaczej określić przesłanki oraz termin wypowiedzenia. Jeżeli więc umowa zlecenia precyzuje sposób wypowiedzenia umowy, a zleceniodawca wypowiadając umowę zachowa te warunki, umowa ulegnie rozwiązaniu, a zleceniobiorcy przestanie przysługiwać wynagrodzenie. Wynagrodzenie nie przysługuje także wówczas, gdy zleceniobiorca, choćby nie z własnej woli, nie wykonuje zlecenia. To samo dotyczy zatrudnionych na podstawie umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy o zleceniu.

Zatrudniony nie pozostaje jednak zupełnie bez wyjścia i bez pieniędzy. Przepisy „tarczy antykryzysowej”, która weszła w życie 31 marca 2020 r., umożliwia zleceniobiorcom złożenie wniosku o przyznanie tak zwanego „postojowego”. Jest to świadczenie w wysokości 80% kwoty minimalnego wynagrodzenia za prace obowiązującego w 2020 r. i przysługuje zatrudnionym na podstawie umowy agencyjnej, zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług albo umowy o dzieło, którzy nie podlegają ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu, np. z tytułu umowy o pracę z innym podmiotem. Postojowe dotyczy umów zawartych przed dniem 1 lutego 2020 r. i jeżeli przychód z umowy cywilnoprawnej uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym został złożony wniosek o świadczenie postojowe, nie był wyższy od 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, obowiązującego na dzień złożenia wniosku.

Wniosek składa się do ZUS za pośrednictwem odpowiednio zleceniodawcy lub zamawiającego. ZUS wypłaca świadczenie postojowe niezwłocznie po wyjaśnieniu ostatniej okoliczności niezbędnej do jego przyznania. Wypłata świadczenia postojowego następuje w formie bezgotówkowej na wskazany rachunek płatniczy osoby uprawnionej prowadzony w kraju lub wydany w kraju instrument płatniczy.