Przeczytasz w 5 min.
Jakie przepisy regulują przekazanie darowizny?
Ustawa z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn. Dz.U. z 2018 r., poz. 644) nakazuje, jak należy postąpić, gdy osoba fizyczna nabędzie własność rzeczy znajdujących się w Polsce lub wykonywanych u nas praw majątkowych w wyniku m.in. darowizny, polecenia darczyńcy czy nieodpłatnej renty. Co do zasady musi wtedy zapłacić podatek od spadków i darowizn. Zrobi to także wtedy, gdy wskutek darowizny uzyska prawo do wkładu oszczędnościowego czy jednostek uczestnictwa funduszu inwestycyjnego na podstawie dyspozycji nimi na wypadek śmierci.
Darowizna w rodzinie
Na użytek danin odprowadzanych do urzędu skarbowego obdarowani są podzieleni na tzw. grupy podatkowe związane ze stopniem pokrewieństwa lub powinowactwa. W zależności od tego, do której grupy należą, wysokość kwoty wolnej od podatku od darowizny jest dla nich różna i wynosi:.
- 9637 zł od jednego darczyńcy, gdy obdarowany (małżonek, zstępni (np. syn, córka, wnuki, prawnuki), wstępni (np. matka, ojciec, dziadkowie), rodzeństwo, ojczym, macocha, pasierb, zięć, synowa, teściowie) należy do pierwszej grupy pokrewieństwa lub powinowactwa. I tak np.: gdy oboje rodzice lub dziadkowie zechcą obdarować syna lub wnuka majątkiem, kwota wolna od podatku z tytułu darowizny wynosi wtedy 19274 zł,
- 7276 zł, gdy obdarowany należy do drugiej grupy podatkowej (zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych),
- 4902 zł dla pozostałych nabywców.
Limit darowizny
Przytoczone powyżej limity przysługują raz na pięć lat. Gdyby więc darczyńcy okazali się w tym okresie bardziej hojni, to do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, dolicza się wartość tych uzyskanych od tego samego darczyńcy w ciągu pięciu lat poprzedzających rok podarunku. Od podatku obliczonego od łącznej wartości nabytych rzeczy i praw potrąca się ten przypadający od opodatkowanych poprzednio nabytych dóbr. Nadwyżki podatku nie zalicza się na poczet innych podatków ani się jej nie zwraca.
W zeznaniu podatkowym obdarowany musi wymienić rzeczy i prawa majątkowe nabyte w ostatnich pięciu latach.
Darowizna bez podatku
Odarowany nie zapłaci podatku od pieniędzy uzyskanych powyżej dopuszczalnych limitów od najbliższych (czyli małżonka, rodziców, dzieci), gdy we wskazanym terminie złosi fakt otrzymania darowizny do właściwego urzędu skarbowego oraz udokumentuje, że otrzymał je na swój rachunek płatniczy, rachunek prowadzony w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.
Zgłoszenie darowizny
Nabywcy zaliczani do pierwszej grupy pokrewieństwa lub powinowactwa, czyli małżonek, zstępni, wstępni, pasierb, rodzeństwo, ojczym i macocha, nie zapłacą podatku od żadnej darowizny, nawet po przekroczeniu kwoty wolnej, gdy zgłoszą ją naczelnikowi urzędu skarbowego w ciągu 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeśli obdarowany naruszy ten termin lub zapomni o tym wymogu, zapłaci podatek od otrzymanego majątku czy pieniędzy na zasadach ogólnych dla pierwszej grupy podatkowej, czyli od 3 do 7 proc., uwzględniając określone limity i progi (art. 15 § 1 pkt 1 ustawy od spadków i darowizn).
Darowizna a PIT
Otrzymanej darowizny nie trzeba wpisywać do rozliczenia PIT - w żadnej rubryce nie ma także miejsca na ujawnienie, że zapłaciło się od niej podatek od spadków i darowizn.
W rocznym zeznaniu podatkowym wykazuje się jednak inne darowizny, ale nie te poczynione na rzecz osób fizycznych. Wykazywaną od dochodu darowiznę pieniężną można przekazać wyłącznie na cele społeczne, charytatywne czy kościelne. Może to więc być działalność np. na rzecz ochrony i promocji zdrowia, działalności leczniczej, osób niepełnosprawnych, wyrównywania szans rodzin w trudnej sytuacji, edukację najzdolniejszych dzieci, podtrzymywania i upowszechniania tradycji narodowej, rozwoju świadomości narodowej, obywatelskiej, ekologii i ochrony zwierząt, pomocy ofiarom klęsk żywiołowych czy wojny.
Limit darowizny w tym przypadku nie może być większy niż 6 proc. dochodu podatnika.
Aby uzyskać ulgę podatkową, podatnik musi mieć dowód, że na konkretny cel lub instytucję przelał w poprzednim roku podatkowym kwotę wykazywaną w formularzu PIT. Ujawnia ją wraz z danymi adresowymi obdarowanego w załączniku do zeznania podatkowego PIT-O.
Także w rozliczeniu rocznym można zadeklarować przekazanie 1 proc. podatku na organizację pożytku publicznego. To kwota odliczana już od podatku, a nie od dochodu, ale też zmniejsza należną roczną daninę dla fiskusa.
