Przeczytasz w 3 min.
HICP a inflacja GUS - skąd różnice?
W każdym miesiącu Główny Urząd Statystyczny publikuje informacje na temat aktualnego stopnia inflacji w Polsce. Przykładowo w kwietniu 2022 roku inflacja wyniosła 12,4 proc. w stosunku do kwietnia 2021 r. Gdy porównamy te dane z tabelami HICP (publikowanymi również na stronach GUS, ale ogłaszanymi przez Eurostat) okazuje się, że wskaźnik cen w tym samym okresie (tj. w kwietniu 2022 roku) był równy 26,1 proc. Skąd tak duża różnica?
HICP pełni rolę skali porównawczej dla wybranych państw europejskich (i USA). Służy ujęciu w sposób uniwersalny (zharmonizowany) zjawiska stabilności cen. Jest monitorowany przede wszystkim po to, by umożliwić analizę gospodarki danego państwa w kontekście jego ewentualnego przystąpienia do unii walutowej. Jest również miarą przydatną w kształtowaniu strategii monetarnej przez Europejski Bank Centralny. Może więc różnić się od celów, w jakich publikowane są dane dotyczące inflacji w danym kraju.
Kolejna różnica to okres referencyjny. Podczas, gdy wskaźnik inflacji publikowany przez Główny Urząd Statystyczny odnosi się w podstawowym ujęciu do analogicznego miesiąca roku poprzedniego (w mediach możemy często spotkać się ze sformułowaniem, że inflacja rok do roku wyniosła X procent), dane prezentowane przez Eurostat mają ustalony jako podstawowy punkt porównawczy rok 2015. Z tego powodu inflacja liczona wg GUS w podstawowym ujęciu różni się od wskazań Eurostatu.
Nie zawsze rok 2015 był okresem referencyjnym. HICP w Polsce jest mierzony od roku 1997. Przez wiele lat, do grudnia 2015 punktem odniesienia był rok 2005. Zmiana indeksu na rok bazowy 2015 objęła jednak również dane historyczne. Podobna zmiana roku referencyjnego jest możliwa także w przyszłości. Dane dla obu tych okresów referencyjnych są archiwizowane na stronach Eurostatu. Link do danych znajduje się na końcu tego artykułu.
HICP – jak jest mierzony?
HICP jest określany w odniesieniu do ujednoliconej metodologii Unii Europejskiej. Bazę do opracowania HICP dla Polski tworzy się poprzez obserwację zmian cen reprezentantów towarów i usług konsumpcyjnych opartych na Klasyfikacji Spożycia Indywidualnego według Celu (w Polsce do 2013 r. COICOP/HICP; od 2014 r. ECOICOP) oraz poprzez system wag oparty na strukturze spożycia indywidualnego w sektorze gospodarstw domowych ze statystyki rachunków narodowych sprzed dwóch lat.
HICP – jakie państwa obejmuje?
Dane HICP na kwiecień 2022 roku są publikowane dla następujących grup i państw:
- kraje europejskie
- Kraje Europejskiego Obszaru Gospodarczego
- 27 krajów Unii Europejskiej – dane prezentowane od 2020 roku
- 28 krajów Unii Europejskiej – dane prezentowane w latach 2013-2020 (bez Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej)
- 19 krajów Unii Europejskiej – dane prezentowane od 2015 roku
- 19 krajów Unii Europejskiej – dane prezentowane w roku 2014
- Austria, Belgia, Bułgaria, Chorwacja, Czechy, Cypr, Dania, Estonia, Irlandia, Islandia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Litwa, Łotwa, Luksemburg, Macedonia, Malta, Niderlandy, Niemcy, Norwegia, Polska, Portugalia, Rumunia, Serbia, Słowacja, Słowenia, Stany Zjednoczone, Szwajcaria, Szwecja, Turcja, Węgry, Włochy, Zjednoczone Królestwo.
