Przeczytasz w 9 min.
Inflacja w Polsce może być definiowana jako proces wzrostu cen usług i towarów w gospodarce. Musi on mieć stały charakter, który utrzymuje się w określonym okresie. Nie dotyczy to zatem zdarzeń jednorazowych, które na krótko podnoszą cenę usługi lub towaru. Inflacji nieodłącznie towarzyszy spadek siły nabywczej pieniądza.
Inflacja w Polsce - jej wpływ na gospodarstwa domowe
Dla konsumentów rosnąca inflacja to niekorzystna sytuacja. Przede wszystkim dlatego, że więcej zapłacą w sklepach za towary, a u fryzjera, kosmetyczki czy szewca za usługi. Inflacja wpływa także na oszczędności. Jeżeli przykładowo klient założy lokatę w banku na rok w okresie rosnącej inflacji, to po 12 miesiącach za wypłacone pieniądze kupi mniej dóbr lub towarów.
Hiperinflacja
Kiedy ceny rosną bardzo szybko – o kilkadziesiąt czy kilkaset procent – mówimy o hiperinflacji. Z taką sytuacją boryka się m.in. Wenezuela, która od kilku lat notuje recesję gospodarczą i nawet czterocyfrową inflację. Inflacja jest tam najwyższa na świecie i wynosiła nawet 2355 proc. w ujęciu rocznym. Ceny w tym kraju ulegały zmianom w szybkim tempie, a rząd „dodrukowywał” dodatkowe pieniądze i wypuszczał je na rynek. W efekcie wartość waluty malała i aby kupić określony towar, trzeba było przynosić do sklepu coraz więcej pieniędzy. Inflacja w Polsce także dochodziła do rozmiarów hiperinflacji. Było tak m.in. w latach 90-tych XX w. W 1990 r. inflacja wynosiła aż 585 proc.
Deflacja
Zjawiskiem odwrotnym do inflacji jest deflacja. To spadek cen, a co za tym idzie wzrost siły nabywczej waluty. Ujemna inflacja w a Polsce była odnotowana w 2014 – 2016.
Jak zmieniała się inflacja w Polsce?
Główny Urząd Statystyczny (GUS) bada inflację w Polsce na przestrzeni dekad. Z udostępnionych danych można wyczytać, jak zmieniał się ten wskaźnik każdego roku przez dziesięciolecia. W ostatnich dwóch dekadach mogliśmy poszczycić się stabilną sytuacją gospodarczą i opanowaną inflacją. Niestety w ostatnich latach sytuacja uległa pogorszeniu. Wpływ na zmieniającą się inflację w Polsce miały zarówno procesy zachodzące lokalnie, jak też globalnie - m.in. pandemia koronawirusa czy wojna w Ukrainie.
Tabela 1: Inflacja w Polsce 2023 - zmiana procentowa miesiąc do miesiąca bieżącego roku
|
Miesiąc |
Inflacja w Polsce: dany miesiąc do miesiąca poprzedzającego |
Inflacja w Polsce 2023 do tego samego miesiąca roku ubiegłego |
|
Styczeń |
2,5% |
16,6% |
|
Luty |
1,2% |
18,4% |
|
Marzec |
1,1% |
16,1% |
|
Kwiecień |
0,7% |
14,7% |
|
Maj |
0,0 |
13,0% |
|
Czerwiec |
0,0 |
11,5% |
|
Lipiec |
-0,2% |
10,8% |
|
Sierpień |
0,0% |
10,1% |
|
Wrzesień |
||
|
Październik |
||
|
Listopad |
||
|
Grudzień |
Inflacja w Polsce 2023. Źródło: GUS.
Tabela 2: Inflacja w Polsce w latach 1950-2023
|
Rok |
Inflacja |
Rok |
Inflacja |
Rok |
Inflacja |
Rok |
Inflacja |
|
1950 |
7,5% |
1970 |
1,1% |
1990 |
585,8% |
2010 |
2,6% |
|
1951 |
9,6% |
1971 |
-0,1% |
1991 |
70,3% |
2011 |
4,3% |
|
1952 |
14,4% |
1972 |
0,0% |
1992 |
43,0% |
2012 |
3,7% |
|
1953 |
41,9% |
1973 |
2,8% |
1993 |
35,3% |
2013 |
0,9% |
|
1954 |
-6,3% |
1974 |
7,1% |
1994 |
32,2% |
2014 |
0,0% |
|
1955 |
-2,4% |
1975 |
3,0% |
1995 |
27,8% |
2015 |
-0,9% |
|
1956 |
-1,0% |
1976 |
4,4% |
1996 |
19,9% |
2016 |
-0,6% |
|
1957 |
5,4% |
1977 |
4,9% |
1997 |
14,9% |
2017 |
2,0% |
|
1958 |
2,7% |
1978 |
8,1% |
1998 |
11,8% |
2018 |
1,6% |
|
1959 |
1,1% |
1979 |
7,0% |
1999 |
7,3% |
2019 |
2,3% |
|
1960 |
1,8% |
1980 |
9,4% |
2000 |
10,1% |
2020 |
3,4% |
|
1961 |
0,7% |
1981 |
21,2% |
2001 |
5,5% |
2021 |
5,1% |
|
1962 |
2,5% |
1982 |
100,8% |
2002 |
1,9% |
2022 |
14,4% |
|
1963 |
0,8% |
1983 |
22,1% |
2003 |
0,8% |
|
|
|
1964 |
1,2% |
1984 |
15,0% |
2004 |
3,5% |
|
|
|
1965 |
0,9% |
1985 |
15,1% |
2005 |
2,1% |
|
|
|
1966 |
1,2% |
1986 |
17,7% |
2006 |
1,0% |
|
|
|
1967 |
1,5% |
1987 |
25,2% |
2007 |
2,5% |
|
|
|
1968 |
1,6% |
1988 |
60,2% |
2008 |
4,2% |
|
|
|
1969 |
1,4% |
1989 |
251,1% |
2009 |
3,5% |
|
|
Inflacja w Polsce 2023 i lata poprzdzające. Zmiana procentowana rok do roku. Źródło: GUS. .
Jaką rolę odgrywa NBP w kształtowaniu polityki inflacyjnej?
Za utrzymanie inflacji w ryzach odpowiadają banki centralne. W Polsce jest to Narodowy Bank Polski. W art. 3 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. o NBP (tekst jedn. Dz.U. z 2020 r., poz. 2027) czytamy, że podstawowym celem działalności NBP jest utrzymanie stabilnego poziomu cen, przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej rządu, o ile nie ogranicza to podstawowego celu NBP. Zgodnie ze „Strategią Polityki Pieniężnej po 2003 r.” celem polityki NBP jest ustabilizowanie stopy inflacji na poziomie 2,5 proc. z dopuszczalnym przedziałem wahań +/- 1 punkt procentowy. W Strategii zapisano też, że ocena inflacji będzie się opierać o wskaźnik CPI.
Prognoza inflacji 2024
Prognoza inflacji to proces niezwykle istotny dla oceny zdrowia gospodarki kraju. Eksperci ekonomiczni starają się przewidzieć tendencje cenowe, uwzględniając czynniki takie jak wzrost gospodarczy, polityka monetarna, globalne zawirowania oraz popyt i podaż na rynku. Wzrost wskaźników cen może wpłynąć na siłę nabywczą konsumentów, stabilność finansową oraz ogólną atmosferę inwestycyjną. Dlatego dokładne i aktualne prognozy inflacyjne odgrywają kluczową rolę w podejmowaniu skutecznych decyzji politycznych i ekonomicznych. Warto śledzić jaka będzie prognoza inflacji 2024, jednocześnie pamiętając, że są to dane szacunkowe i w rzeczywistości mogą odbiegać od realnego scenariusza.
