Inflacja w Polsce 2021 - wykres na przestrzeni lat

Pokaż więcej

Inflacja jest jednym z ważniejszych wskaźników makroekonomicznych. Pokazuje wzrost cen towarów i usług w gospodarce, a co za tym idzie - odzwierciedla spadek siły nabywczej pieniądza. Za utrzymanie inflacji w ryzach odpowiada Narodowy Bank Polski. Z naszego artykułu dowiesz się, jak zmieniała się inflacja w Polsce na przestrzeni lat. Zobacz wykres, który obrazuje ten proces.

Inflacja to proces wzrostu cen usług i towarów w gospodarce. Musi on mieć stały charakter, który utrzymuje się w określonym okresie. Nie dotyczy to zatem zdarzeń jednorazowych, które na krótko podnoszą cenę usługi lub towaru. Inflacji nieodłącznie towarzyszy spadek siły nabywczej pieniądza.

Inflacja w Polsce - jej wpływ na gospodarstwa domowe

Dla konsumentów rosnąca inflacja to niekorzystna sytuacja. Przede wszystkim dlatego, że więcej zapłacą w sklepach za towary, a u fryzjera, kosmetyczki czy szewca za usługi.

Inflacja wpływa także na oszczędności. Jeżeli przykładowo klient założy lokatę w banku na rok w okresie rosnącej inflacji, to po 12 miesiącach za wypłacone pieniądze kupi mniej dóbr lub towarów.

Hiperinflacja

Kiedy ceny rosną bardzo szybko – o kilkadziesiąt czy kilkaset procent – mówimy o hiperinflacji. Z taką sytuacją boryka się np. Wenezuela, która od sześciu lat notuje recesję gospodarczą i czterocyfrową inflację. Inflacja jest tam najwyższa na świecie i według aktualnych danych wynosi 2665 proc. w ujęciu rocznym. W 2019 r. Bank Centralny Wenezueli przyznał, że w szczytowym momencie inflacja sięgała nawet 344 500 proc., licząc rok do roku. Ceny w tym kraju rosną w szybkim tempie, a rząd „dodrukowuje” dodatkowe pieniądze i wypuszcza je na rynek. W efekcie wartość waluty maleje i aby kupić określony towar, trzeba przynosić do sklepu coraz więcej pieniędzy. W Wenezueli 100 boliwarów z 2007 r. odpowiada obecnie ponad 700 miliardom boliwarów.

Ze zjawiskiem hiperinflacji mieliśmy do czynienia także w Polsce, m.in. w latach 90-tych XX w. W 1990 r. inflacja wynosiła aż 585 proc.

Deflacja

Zjawiskiem odwrotnym do inflacji jest deflacja. Oznacza ona spadek cen, a co za tym idzie wzrost siły nabywczej waluty. W Polsce deflację obserwowaliśmy w 2014 i 2015 r.

Jak zmieniała się inflacja w Polsce?

Główny Urząd Statystyczny bada inflację w Polsce od 70 lat. Na wykresie oraz w tabelach poniżej można zobaczyć, jak zmieniał się ten wskaźnik każdego roku przez dziesięciolecia. W ostatnich dwóch dekadach mogliśmy poszczycić się stabilną sytuacją gospodarczą i opanowaną inflacją.

Niestety, m.in. pandemia koronawirusa przyczyniła się do tego, że w ciągu półtora roku znacząco wzrosły ceny towarów i usług. Nie jest to jednak tylko polski przypadek, gdyż dynamiczny przyrost wskaźnika inflacji notuje większość krajów na świecie.

Inflacja w Polsce 2020 - wykres

Zatem, ile wynosi inflacja w Polsce 2020? Poniższe zestawienie odpowie na pytania takie jak jak, jaka była inflacja w Polsce w latach 2000 do 2019 oraz jaki jest poziom inflacji w Polsce 2020.

Tabela 1: Inflacja w Polsce 2018-2021 - zmiana procentowa miesiąc do miesiąca

źródło: GUS. Zmiana procentowana miesiąc do analogicznego miesiąca roku poprzedniego.

Tabela 2: Inflacja w Polsce w latach 1950-2020

źródło: GUS. Zmiana procentowana rok do roku.

Powyższa tabela obrazuje, jak kształtowała się inflacja w Polsce 2019, inflacja w Polsce 2018 i w latach wcześniejszych.

Co to jest i ile wynosi koszyk inflacyjny za rok 2020?

Obliczaniem wzrostu lub spadku cen usług w gospodarce zajmuje się Główny Urząd Statystyczny. Aby przedstawić inflację, najczęściej wykorzystuje się tzw. wskaźnik CPI (consumer price index). Jak on powstaje? GUS tworzy koszyk na podstawie badań budżetów gospodarstw domowych: co roku ustala, ile i co kupuje „uśrednione” gospodarstwo domowe, a także jaki jest udział poszczególnych produktów i usług w łącznych wydatkach. Na podstawie obserwacji zmian cen tak dobranych towarów i usług (ich lista liczy ok. 2000 pozycji, a ceny sprawdza się raz lub dwa razy w miesiącu) GUS oblicza wskaźnik CPI. W tzw. koszyku inflacyjnym znajdują się różne kategorie dóbr, m.in. żywność i napoje, ubrania, użytkowanie mieszkania, zdrowie, łączność, transport czy rekreacja i kultura.

Tabela 3: Koszyk inflacyjny CPI w 2021 r. – udział procentowy

źródło: GUS

Inflacja w Polsce 2021 r.

Niestety, w 2021 r. inflacja z pewnością będzie wyższa niż w poprzednim roku. Już po lipcu, czyli po połowie roku, widać, że wskaźnik ten dobił do 5 proc. rocznie, czego nie spodziewali się również ekonomiści. Po raz ostatni inflację na takim poziomie Polska notowała 10 i 20 lat temu.

GUS podał, że ceny towarów i usług konsumpcyjnych w lipcu 2021 r. w porównaniu z analogicznym miesiącem ubiegłego roku wzrosły o 5 proc. To wynik wyższy niż w czerwcu (4,4 proc.) i maju (4,7 proc.), gdy inflacja już notowała poprzedni wieloletni szczyt. Wobec czerwca koszyk dóbr konsumpcyjnych już podrożał o 0,4 proc. Takiego poziomu również nie spodziewali się ekonomiści.

Jaką rolę odgrywa NBP w kształtowaniu polityki inflacyjnej?

Za utrzymanie inflacji w ryzach odpowiadają banki centralne. W Polsce jest to Narodowy Bank Polski. W art. 3 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. o NBP (tekst jedn. Dz.U. z 2020 r., poz. 2027) czytamy, że podstawowym celem działalności NBP jest utrzymanie stabilnego poziomu cen, przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej rządu, o ile nie ogranicza to podstawowego celu NBP. Zgodnie ze „Strategią Polityki Pieniężnej po 2003 r.” celem polityki NBP jest ustabilizowanie stopy inflacji na poziomie 2,5 proc. z dopuszczalnym przedziałem wahań +/- 1 punkt procentowy. W Strategii zapisano też, że ocena inflacji będzie się opierać o wskaźnik CPI.

Stopy w górę - atrakcyjne lokaty

Narodowy Bank Polski realizuje ten cel za pomocą Rady Polityki Pieniężnej, która może podnosić lub obniżać stopy procentowe NBP. Kiedy inflacja rośnie, RPP podnosi stopy procentowe. Dzięki temu gospodarstwa domowe są bardziej skłonne oszczędzać, bo np. banki oferują wyższe odsetki z lokat. Maleją natomiast skwapliwość przedsiębiorstw, aby inwestować, bo kredyty są droższe. Mówimy wówczas o zacieśnianiu polityki pieniężnej.

Stopy w dół - tanie kredyty

W sytuacji odwrotnej, czyli gdy mamy do czynienia z deflacją, RPP może obniżać stopy procentowe. Luzowanie polityki pieniężnej pobudza popyt w gospodarce. Wtedy tanieją kredyty, a oprocentowanie lokat jest bardzo niskie, przez co maleją chęci klientów, aby powierzyć bankom swoje oszczędności.