Przeczytasz w 7 min.
Co to jest pomoc de minimis?
Pomoc de minimis to rodzaj publicznego wsparcia, które ma niewielką wartość dla państwa.. Nie stanowi ono pomocy publicznej w rozumieniu art. 107 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, a w konsekwencji nie trzeba jej obowiązkowo zgłaszać Komisji Europejskiej.
Pomocą de minimis jest m.in. pożyczka na pokrycie bieżących kosztów prowadzenia działalności gospodarczej (5 000 zł), którą w czasie pandemii koronawirusa udzielono polskim mikroprzedsiębiorcom ze środków Funduszu Pracy. Także zwolnienie ze składek ZUS dla przedsiębiorców na trzy miesiące (marzec, kwiecień, maj 2020 r.) jest pomocą publiczną.
Zasady udzielania pomocy de minimis określa rozporządzenie Komisji (UE) nr 1407/2013 z 18 grudnia 2013 r. w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis (dalej: rozporządzenie nr 1407/2013).
Pomoc de minimis - dopuszczalna wysokość
Zgodnie z motywem (3) rozporządzenia nr 1407/2013 łączna wartość pomocy de minimis dla jednego beneficjenta nie może przekroczyć równowartości 200 tys. euro brutto w ciągu 3 lat podatkowych. Z kolei podmiot, który prowadzi działalność gospodarczą w sektorze transportu drogowego towarów, nie może otrzymać więcej niż 100 tys. euro.
Szczególne zasady takiej pomocy obowiązują przedsiębiorstwa, które wykonują usługi w ogólnym interesie gospodarczym. Reguluje to rozporządzenie Komisji (UE) nr 360/2012 z 25 kwietnia 2012 r. w sprawie stosowania art. 107 i 108 TFUE do pomocy de minimis przyznawanej przedsiębiorstwom wykonującym usługi świadczone w ogólnym interesie gospodarczym. Gdy takie firmy spełnią wszystkie warunki z tego rozporządzenia, mogą liczyć na pomoc de minimis do 500 tys. euro w okresie 3 lat.
Pomoc de minimis - w jakiej postaci?
Pomocy de minimis można udzielić tylko w formach przejrzystych, czyli takich, w stosunku do których wcześniej obliczy się ekwiwalent dotacji brutto i nie trzeba przeprowadzać oceny ryzyka. Dlatego najczęściej taka pomoc będzie występowała jako:
- dotacje na inwestycje,
- gwarancje kredytowe,
- umorzenia podatkowe,
- umorzenia odsetek ZUS,
- jednorazowa amortyzacja środka trwałego,
- dofinansowanie szkoleń.
Wniosek o wsparcie finansowe dla przedsiębiorcy?
Gdy ocenia się wniosek przedsiębiorcy o państwowe wsparcie finansowe, bierze się pod uwagę bieżący rok podatkowy oraz dwa poprzednie lata podatkowe (tak trzy lata definiuje motyw (10) rozporządzenia 1407/2013). Sprawdza się w ten sposób, czy i kiedy podmiot korzystał już z takiej pomocy i w jakim zakresie. Nie ma znaczenia forma pomocy, źródło jej pochodzenia ani cel, na jaki została wykorzystana. Do ogólnej puli wlicza się wszystkie środki, jakie przedsiębiorca uzyskał jako pomoc de minimis w badanym okresie.
Przedsiębiorców, którzy ubiegają się o pomoc publiczną, obowiązują jednak pewne ograniczenia. Nie można jej łączyć, przy tych samych kosztach kwalifikowanych, z pomocą o innym przeznaczeniu (np. pomocą regionalną), jeśli przekroczyłoby to dopuszczalny limit takiego wsparcia.
Kto nie skorzysta z pomocy de minimis?
Zasady de minimis z rozporządzenia nr 1407/2013 nie stosuje się m.in. do przedsiębiorstw zajmujących się produkcją pierwotną produktów rolnych oraz sektora rybołówstwa i akwakultury. Pomoc de minimis w sektorze rolnym dla produkcji podstawowej produktów rolnych określa rozporządzenie Komisji (UE) nr 1408/2013 z 18 grudnia 2013 r. w sprawie zastosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej odniesieniu do pomocy de minimis w sektorze rolnym. Natomiast w sektorze rybołówstwa i akwakultury jest to rozporządzenie Komisji (UE) nr 717/2014 z 27 czerwca 2014 r. w sprawie zastosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej odniesieniu do pomocy de minimis w sektorze rybołówstwa i akwakultury.
Ponadto pomocy państwowej nie można wydać na zakup środków transportu do prowadzenia działalności w transporcie drogowym towarów, czyli np. chłodni. Z takiego wsparcia nie skorzystają też przedsiębiorstwa, które działają przy przetwarzaniu i wprowadzeniu do obrotu produktów rolnych z załącznika I do Traktatu Wspólnoty Europejskiej, jeżeli wielkość pomocy zależy od oceny lub ilości produktów zakupionych od pierwotnych producentów produktów rolnych lub wprowadzonych na rynek, bądź jej udzielenie zależy od przekazania jej producentom tych produktów.
Nie może to być także pomoc, która bezpośrednio wiąże się z ilością wywożonych produktów, tworzeniem i prowadzeniem sieci dystrybucyjnej lub innymi wydatkami przy takiej działalności. Nie będzie to także wsparcie uwarunkowane pierwszeństwem korzystania z towarów krajowych w stosunku do towarów sprowadzonych z zagranicy.
Procedura pozyskania pomocy de minimis
Jeśli firma planuje jakąś inwestycję i potrzebuje przy tym pomocy de minimis, przedsiębiorca musi to zgłosić prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Ten może ocenić i przedstawić ewentualne zastrzeżenia do projektu.
Podmiot, który udziela pomocy z urzędu (gdy beneficjent nie składa wniosku), wydaje zaświadczenie o przyznanym wsparciu. Stwierdza w nim, jaki jest charakter pomocy i określa m.in. dzień i wartość udzielonego wsparcia de minimis. Wskazuje także dane organu, który udziela pomocy, oraz beneficjenta, a także podstawę prawną przyznanej pomocy.
Zaświadczenie należy wydać beneficjentowi w dniu, kiedy dostaje pomoc, np. wtedy, gdy przedsiębiorca podpisuje umowę o finansowym wsparciu. Jeśli wszystkie dane z zaświadczenia o pomocy de minimis uwzględniono w decyzji, nie trzeba wystawiać go jako dodatkowego dokumentu.
Pomoc de minimis - jak sprawdzić?
Każdy przedsiębiorca nie otrzyma więcej pomocy de minimis, niż wskazują unijne przepisy. Dlatego od organu, który udziela mu pomocy, może dowiedzieć się, czy udzielane wsparcie jest pomocą publiczną. Sprawdzi też, czy dostając je, nie przekracza dopuszczalnego limitu.
Aby przekonać się, czy przedsiębiorca korzystał już z pomocy de minimis, można zajrzeć do Systemu Udostępniania Danych o Pomocy Publicznej (SUDOP). Baza ta zawiera dane o:
- wdrażanych w Polsce środkach pomocowych,
- pomocy udzielonej z wdrażanych w Polsce środków pomocowych,
- wszelkiej pomocy publicznej i pomocy de minimis udzielonej konkretnemu beneficjentowi.
W bazie tej nie ma jednak informacji o pomocy udzielonej w rolnictwie lub rybołówstwie. O wykorzystaniu pomocy de minimis w tym sektorze informuje System Rejestracji Pomocy Publicznej (https://srpp.minrol.gov.pl/). 18 lipca 2020 r. limit pomocy de minimis w rolnictwie wynosił 292 287 114,39 euro, co stanowiło 98,77 proc. Natomiast na 7 sierpnia ten limit wynosił 295 932 125 euro, co stanowiło 100 proc. jego wykorzystania.
Ważne raporty
Dane w systemie SUDOP pochodzą ze sprawozdań o udzielonej pomocy. Zgodnie z ustawą z 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej (Dz.U. z 2020 r., poz. 708, t.j.) podmioty, które udzielają pomocy, muszą przedstawiać prezesowi UOKiK sprawozdania o tym lub informacje, że nie udzieliły pomocy publicznej. Każdy zainteresowany znajdzie je na stronie UOKiK.
Te podmioty odpowiadają również za prawidłowe i kompletne dane w sprawozdaniach firm otrzymujących pomoc de minimis. Mogą je też korygować i zgłaszać błędy UOKiK. Na wprowadzenie danych do systemu o udzielonym wsparciu mają 7 dni. Tyle samo czasu od uzyskania informacji o zmianie wartości pomocy jest na korektę tych danych.
