Przeczytasz w 6 min.
Prawa pożyczkobiorcy
Jako konsument masz przede wszystkim prawo do otrzymania rzetelnej informacji dotyczącej produktu czy usługi, na którą się decydujesz. Jeszcze przed zawarciem umowy pożyczki masz prawo do otrzymania na wniosek bezpłatnego projektu umowy, jeżeli w ocenie pożyczkodawcy spełniasz warunki do jej udzielenia. Pożyczkodawca jest zobowiązany przedstawić Ci informacje o:
- rodzaju pożyczki na jaką się decydujesz
- czasie obowiązywania umowy
- terminach spłaty
- stopie oprocentowania
- rzeczywistej rocznej stopie procentowej
- zasadach spłaty pożyczki
- ewentualnej konieczności zawarcia dodatkowej umowy ubezpieczenia, lub kosztach notarialnych związanych z umową (np.w przypadku pożyczka hipoteczna)
Jeżeli przed zawarciem umowy poniesiesz jakieś koszty lub opłaty, a umowa nie zostanie ostatecznie zawarta, przysługuje Ci niezwłoczny ich zwrot. Taki zwrot przysługuje także gdy kwota pożyczki nie zostanie wypłacona w terminie wyznaczonym w umowie.
Masz prawo w każdym czasie do otrzymania na wniosek harmonogramu spłaty pożyczki.
Odstąpienie od umowy pożyczki
Jako konsument możesz także odstąpić od umowy bez podania przyczyny w terminie 14 dni od jej zawarcia, a pożyczkodawca jest zobowiązany przekazać Ci wraz z zawieraną umową pożyczki również wzór oświadczenia o odstąpieniu od umowy. Jesteś też uprawniony w każdym czasie do spłaty pożyczki przed terminem - ponadto w umowie powinna zostać zawarta informacja o ewentualnej prowizji w przypadku wcześniejszej spłaty, lub o jej braku.
Przywileje pożyczkodawcy
Do najważniejszych przywilejów, a właściwie praw przysługujących pożyczkodawcy należy z kolei przede wszystkim decyzja dotycząca możliwości przyznania Ci pożyczki. Co oznacza m.in. prawo do zażądania od pożyczkobiorcy dokumentów i informacji niezbędnych do dokonania oceny jego zdolności kredytowej.
Zgodnie z art. 721 Kodeksu Cywilnego: „Dający pożyczkę może odstąpić od umowy i odmówić wydania przedmiotu pożyczki, jeżeli zwrot pożyczki jest wątpliwy z powodu złego stanu majątkowego drugiej strony. Uprawnienie to nie przysługuje dającemu pożyczkę, jeżeli w chwili zawarcia umowy o złym stanie majątkowym drugiej strony wiedział lub z łatwością mógł się dowiedzieć”. Pożyczkodawca może także odmówić Ci udzielenia pożyczki, na podstawie informacji zawartych w bazie danych lub zbiorze danych. Wtedy powinien także niezwłocznie przekazać Ci bezpłatną informację o wynikach tego sprawdzenia oraz wskazać bazę danych, na podstawie której dokonano tego sprawdzenia.
Pożyczkodawca może także zastrzec w umowie prowizje dotyczące wcześniejszej spłaty pożyczki, ale tylko pod warunkiem, że spłata przypada na okres, w którym stopa oprocentowania kredytu jest stała, a kwota spłaty kredytu za okres 12 kolejnych miesięcy jest wyższa, niż trzykrotność przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw ogłaszanego przez prezesa GUS z grudnia poprzedzającego rok spłaty kredytu.
W przypadku odstąpienia od umowy pożyczkobiorcy, pożyczkodawca ma prawo żądać zwrotu pożyczki wraz z odsetkami nie później niż w terminie 30 dni od dnia złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy.
Gdzie sprawdzić prawa konsumenta?
Prawa konsumenta, jak i pożyczkodawcy dotyczące sposobu udzielania pożyczek definiuje ustawa o kredycie konsumenckim z dnia 12 maja 2011 roku. Jeżeli jednak masz trudności z ustaleniem czy dana umowa, która została Ci przedstawiona jest właściwie skonstruowana i zawiera wszystkie potrzebne informacje dotyczące produktu, lub czy Twoje roszczenia wobec firmy są zasadne, pomocą w takich sytuacjach służą powiatowi (miejscy) rzecznicy konsumentów. Możesz uzyskać u nich bezpłatną poradę prawną, a także poprosić o konsultację w swojej sprawie. Zdarza się także, że rzecznik występuje do danej firmy w imieniu konsumenta przedstawiając jego roszczenia. Adresy powiatowych (miejskich) rzeczników konsumentów możesz znaleźć na stronie UOKIK. Pomocne mogą okazać się też Federacja Konsumentów czy Stowarzyszenie Konsumentów Polskich, które służą bezpłatną pomocą prawną.
Pozasądowe rozstrzyganie sporów
W sytuacji w której dochodzi do rażącego naruszenia praw konsumenta można skorzystać z jeszcze jednego narzędzia, którym jest pozasądowe rozstrzyganie sporów czyli tzw. polubowny sąd konsumencki orzekający w sprawach między konsumentami, a przedsiębiorcami. Sądy te działają przy wojewódzkich inspektoratach Inspekcji Handlowej i ich oddziałach. Sprawy rozpatrywane są tam szybciej niż w sądach powszechnych, a koszty postępowania są niższe. Jednakże do rozpatrywania spraw przez polubowny sąd konsumencki konieczna jest zgoda obu stron sporu. W przypadku jeżeli spór dotyczy firmy, której siedziba mieści się na terenie Unii Europejskiej konsument może skorzystać z pomocy Europejskiego Centrum Konsumenckiego w Polsce.
Od niedawna dostępne jest też nowe narzędzie udostępnione przez Komisję Europejską. Jest to platforma do internetowego rozstrzygania sporów tzw. ODR, za pomocą, której konsument może samodzielnie złożyć skargę dotyczacą towaru bądź usługi. Platforma stanowi duże ułatwienie dla konsumenta, ponieważ znacznie skraca czas rozpatrywania skargi, a przy tym daje pewność, że sprawa trafiła w odpowiednie miejsce i stale jest monitorowana. Co do zasady platforma ma służyć rostrzyganiu sporów dotyczących zakupów dokonywanych przez internet zarówno w kraju jak i za granicą. Za pośrednictwem tego narzędzia Twoje zgłoszenia kierowane są do krajowych organów alternatywnego rozstrzygania sporów tzw. ADR. Jak podaje Europejskie Centrum Konsumenckie obecnie w ramach platformy działa już 117 organów alternatywnego rozstrzygania sporów z 17 państw członkowskich. Niestety Polski nie ma jeszcze w tym gronie.Wciąż trwają prace nad wdrożeniem ustawy. Na korzystanie z pełnej funkcjonalności platformy przyjdzie nam jeszcze trochę poczekać.
