Świadczenie wspierające - nowe przepisy od 2024 roku

Pokaż więcej

Co to jest świadczenie wspierające?

Świadczenie wspierające to finansowa forma pomocy osobom z niepełnosprawnościami pokrywana z budżetu państwa. Ma ono na celu częściowe pokrycie wydatków związanych z zaspokojeniem szczególnych potrzeb życiowych tych osób. Szczegółowe przepisy objaśniające świadczenie wspierające dla osób niepełnosprawnych zostały ogłoszone w ustawie z dnia 7 lipca 2023 roku o świadczeniu wspierającym (dalej: Ustawa). Dokument wchodzi w życie 1 stycznia 2024 roku.

Świadczenie wspierające - dla kogo jest przeznaczone?

Zgodnie z przywołaną wyżej Ustawą o świadczenie wspierające będą mogli ubiegać się zarówno obywatele polscy jak i cudzoziemcy będący obywatelami Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo Konfederacji Szwajcarskiej, spełniający wskazane warunki. Chodzi między innymi o zezwolenie na pobyt czasowy z dostępem do rynku pracy. Pełna lista waruków została wskazna w art. 2 Ustawy. Odbiorca świadczenia wspierającego musi jednak przez cały okres jego pobierania przebywać na terytorium Polski.

Ponadto, świadczenie wspierające dla osób niepełnosprawnych może uzyskać osoba pełnoletnia, która posiada decyzję ustalającą poziom tzw. potrzeby wsparcia. Będzie ona precyzyjnie określona na skali od 70 do 100 jednostek. Ilość punktów będzie wpływać na wysokość świadczenia wspierającego.

Potrzeba wsparcia została zdefiniowana jako następstwo braku lub utraty autonomii fizycznej, psychicznej, intelektualnej lub sensorycznej. Przy ustaleniu potrzeby wsparcia bierze się pod uwagę, adekwatnie do wieku oraz niepełnosprawności fizycznej, psychicznej, intelektualnej lub sensorycznej, zdolność osoby do samodzielnego wykonywania określonych czynności, związanych z obszarami codziennego funkcjonowania oraz rodzaj wymaganego wsparcia, z uwzględnieniem czasu niezbędnego do jej wykonania oraz konieczności wsparcia przez inną osobę lub technologię wspomagającą, mającą na celu zapewnienie zwiększenia lub utrzymania niezależności osoby niepełnosprawnej. Poziom potrzeby wsparcia ustala się na skali od 0 do 100 punktów. O świadczenie wspierajace można ubiegać się otrzymawszy minimum 70 punktów. 

O wydanie decyzji o potrzebie wsparcia na konkretnym poziomie należy wnioskować do wojewódzkiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności, zaś o wypłatę świadczenia należny wnioskować do ZUS.

Uwaga! Ustawa o świadczeniu wspierającym wchodzi w życie partiami.

Wyjątkiem od powyższego harmonogramu jest art. 64 Ustawy, zgodnie z którym  osoba wymagająca opieki na którą przyznano na podstawie przepisów dotychczasowych prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego, albo zasiłku dla opiekuna, lub na którą przyznano prawo do świadczenia pielęgnacyjnego na podstawie nowego, obowiązującego od 1 stycznia 2024 r. brzmienia ustawy o świadczeniach rodzinnych będzie mogła otrzymać świadczenie wspierające od dnia 1 stycznia 2024 roku, także w przypadku, gdy w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia, potrzebę tę określono na poziomie niższym niż 87  punktów w skali potrzeby wsparcia.

Komu nie przysługuje świadczenie wspierające?

Nie każda osoba może ubiegać się o świadczenie wspierające. Tego rodzaju pomoc nie trafi do osób, które zostały umieszczone w domu pomocy społecznej, w rodzinnym domu pomocy, zakładzie opiekuńczo–leczniczym, zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym, placówce zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, o której mowa w przepisach o pomocy społecznej, zakładzie karnym, zakładzie poprawczym, areszcie śledczym albo schronisku dla nieletnich. Świadczenie wspierające nie będzie wypłacane także osobom, które mają prawo do pobierania za granicą świadczenia o podobnym charakterze do świadczenia wspierającego, chyba że umowy międzypaństwowe o zabezpieczeniu społecznym mówią inaczej. Wyłączenie z grona odborców świadczenia wspierającego spotka niepełnosprawnego, gdy inna osoba jest uprawniona do pobierania za granicą świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką, chyba że dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym mówią inaczej.

Nowe świadczenie wspierające z ZUS - ile wynosi?

Nowe świadczenie wspierające dla osób niepełnosprawnych będzie uzależnione od ilości punktów przyznanych osobie wnioskującej w ramach ustalania poziomy potrzeby wsparcia. Jak wspomnieliśmy moze ono wynosić od 70 do 100 punktów. Podstawą określenia kwoty jest obowiązujący poziom renty socjalnej. Jest ona uregulowana w ustawie z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 240), a jej wysokość  od 1 marca 2023 wynosi 1588,44 zł brutto. Nie jest jeszcze znana renta socjalna 2024.

Świadczenie wspierające może wynosić maksymalnie 220 procent renty socjalnej miesięcznie – jeżeli w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia potrzebę tę określono na poziomie od 95 do 100 punktów

Świadczenie wspierające w wysokości 180 procent renty socjalnej trafi do osób, które uzyskają od 90 do 94 punktów

• 120 procent renty socjalnej – gdy potrzeba wsparcia wynosi od 85 do 89 punktów
• 60 procent renty socjalnej – gdy potrzeba wsparcia wynosi od 75 do 79 punktów
• 40 procent renty socjalnej – gdy potrzeba wsparcia wynosi od 70 do 74 punktów

Wysokość świadczenia wspierającego po ustaleniu konkretnej kwoty zostanie zaokrąglona do pełnych złotych w górę.

Świadczenie wspierające a renta socjalna

Świadczenie wspierające jest obliczane w odniesieniu do aktualnie obiowuązujące stawki renty socjalnej. Konkretna kwora obowiązuje od marca danego roku, co oznacza że na dzień wejścia w życie przepisów o świadczeniu wspierającym wnioskujący będą liczyć należną im kwotę względem renty socjalnej na rok 2023. Wynosi ona 1.588,44 zł brutto.

Świadczenie wspierające - wniosek

Uwaga! Świadczenie wspierające nie będzie wypłacane z automatu. Oznacza to, że aby otrzymać pomoc finansową osoba z niepełnosprawnością lub jej opiekun musi złożyć wniosek. Instytucją, która obsługuje wnioski i wypłaca świadczenie wspierające jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS).

Wniosek o świadczenie wspierające należy dostarczyć do ZUS nie wcześniej niż w miesiącu, w którym decyzja ustalająca poziom potrzeby wsparcia stała się ostateczna. Wypełniając go trzeba podać przede wszystkim dane wnioskodawcy obejmujące: imię, nazwisko, nazwisko rodowe, datę urodzenia, adres miejsca zamieszkania, obywatelstwo, płeć, numer PESEL, a w przypadku gdy nie nadano numeru PESEL – numer i serię dokumentu potwierdzającego tożsamość, adres poczty elektronicznej, numer telefonu, numer rachunku płatniczego w kraju lub numer wydanego w kraju instrumentu płatniczego w rozumieniu ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2360 i 2640). Ponadto wniosek należy uzupełnić o:

• numer decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia
• zaświadczenia lub oświadczenia oraz dowody niezbędne do ustalenia prawa do świadczenia wspierającego
• kartę pobytu – w przypadku cudzoziemca przebywającego na terytorium Polski na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego w związku z konkretnymi okolicznościami (wspomniany już art. 2 Ustawy)
• kartę pobytu i decyzję o udzieleniu cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt na terytorium Polski lub inny dokument uprawniający cudzoziemca do pobytu na terytorium Polski, który uprawnia go do wykonywania pracy
• inne dokumenty, w tym oświadczenia, niezbędne do ustalenia prawa do świadczenia wspierającego.

W przypadku pytań o wniosek na świadczenie wspierające warto skonsultować się z lokalnym przedstawicielem ZUS.

Na koniec należy podkreślić, że ustawa o świadczeniu wspierającym wprowadza zmiany także w zakresie świadczenia pielęgnacyjnego!

Świadczenie wspierające ustawa, czyli podstawa prawna

• Ustawa z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym (Dz. U. z 2023 roku, poz. 1429) - link