ZUS-owska renta socjalna 2020

Pokaż więcej

Renta socjalna 2020 - komu przysługuje?

O rentę socjalną mogą starać się:

a) obywatele polscy, którzy mieszkają w Polsce,

b) cudzoziemcy, którzy uzyskali w Polsce status uchodźcy albo ochrony uzupełniającej lub mieszkają u nas na podstawie zezwoleń na pobyty:

• stały,
• rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej,
• czasowy, bo u nas np. pracują czy świadczą usługi,
• cudzoziemcy, którzy mają kartę pobytu z adnotacją „dostęp do rynku pracy”, (nie obejmuje to obywateli państw trzecich, którzy dostali zezwolenie na pracę w państwie UE na nie dłużej niż 6 miesięcy, obywateli państw trzecich przyjętych u nas, aby studiować lub pracować sezonowo oraz obywateli państw trzecich, którzy mogą pracować na podstawie wizy),
• osoby, które mieszkają w Polsce, a są obywatelami państw UE, Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej oraz członkami ich rodzin i mają prawo pobytu lub prawo stałego pobytu na naszym terytorium.

Trwała lub okresowa niezdolność do pracy

Renta socjalna przysługuje osobie pełnoletniej, która jest całkowicie niezdolna do pracy wskutek naruszenia sprawności organizmu, np. po wypadku samochodowym. To oznacza, że mogą o nią ubiegać się osoby, które ukończyły 18 lat lub kobiety, które wyszły za mąż po ukończeniu 16 lat.

W art. 4 ustawa rozróżnia trzy okresy, kiedy przydarzyła się taka dysfunkcja. Mogło to stać się:

• przed ukończeniem 18. roku życia,
• w trakcie nauki (także podczas wakacji lub urlopu dziekańskiego):
• w szkole lub w szkole wyższej – zanim zainteresowany ukończył 25 lat, 
• w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.

Renta może być:

• stała, jeżeli całkowita niezdolność do pracy jest trwała, lub
• okresowa, gdy po pewnym czasie jest szansa, aby chory wrócił do zdrowia i pracy.

Wniosek o rentę socjalną

To lekarz orzecznik ZUS ustala całkowitą niezdolność do pracy. Stosuje przy tym zasady i tryb z ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 1270 ze zm.). Może też orzec o niezdolności tej osoby do samodzielnej egzystencji. Dzięki temu uzyska zaświadczenie do wypłaty świadczenia uzupełniającego dla takich osób.

Aby zająć się taką sprawą, osoba niezdolna do pracy lub samodzielnej egzystencji lub jej opiekun składają w ZUS wniosek o rentę socjalną. Kierują go do oddziału z miejsca zamieszkania lub pobytu osoby chorej. Powinny to zrobić w miesiącu, w którym wnioskujący osiąga pełnoletność lub jak najszybciej, gdy wystąpią podstawy do ubiegania się o rentę, jeśli jest się osobą pełnoletnią.

Do wniosku dołącza się też:

• zaświadczenie ze szkoły lub uczelni, które potwierdzi okres nauki niezdolnego do pracy,
• zaświadczenie o stanie zdrowia (ZUS-owski druk OL-9), który wypełnia lekarz, pod którego opieką znajduje się chory. Wystawia je nie wcześniej niż miesiąc przed złożeniem wniosku o ustalenie prawa do renty. Jeżeli lekarz uzna, że zły stan zdrowia pacjenta uniemożliwia mu podróż, lekarz orzecznik ZUS przebada go w mieszkaniu, 
• dokumentację medyczną, która potwierdzi stan zdrowia (np. wyniki badań albo karty leczenia szpitalnego – informacje te można dołączyć na druku OL-9A),
• dokumenty, które przygotował pracodawca, jeśli wnioskujący jest zatrudniony:

- zaświadczenie o terminie zawartej umowy i osiąganym przychodzie,
- wywiad zawodowy (na ZUS-owskim druku OL-10), 
- oświadczenie chorego, czy jest właścicielem lub współwłaścicielem nieruchomości rolnej powyżej 5 hektarów.

Renta socjalna dla obcokrajowca - dokumenty

Z kolei cudzoziemiec, który stara się o rentę socjalną, wykazuje, że: 

ma kartę pobytu z adnotacją „dostęp do rynku pracy” albo 

mieszka w Polsce i ma:

• zezwolenie na pobyt stały,
• status uchodźcy albo ochrony uzupełniającej,
• zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego w Unii Europejskiej,
• prawo pobytu lub prawo stałego pobytu i jest obywatelem albo należy do rodziny obywatela UE, EOG lub Szwajcarii.

Kto może złożyć wniosek o rentę socjalną?

Wniosek o rentę socjalną składa sam zainteresowany/chory lub jego imieniu:

• przedstawiciel ustawowy (np. rodzic w imieniu dziecka),
• opiekun prawny,
• kierownik ośrodka pomocy społecznej,
• opiekun faktyczny (składa oświadczenie o tym, że faktycznie opiekuje się chorym i potwierdza je wójt, burmistrz lub prezydent miasta albo osoba przez nich upoważniona),
• inna osoba, której chory udzieli pisemnego pełnomocnictwa (podaje w nim imię i nazwisko tej osoby, jej serię i numer dowodu osobistego, aby urzędnik sprawdził jej tożsamość).

Kto nie dostanie renty socjalnej w 2020 r.?

Zgodnie z ustawą na rentę socjalną nie mogą liczyć osoby, które:

• mają prawo do emerytury, uposażenia w stanie spoczynku, renty z tytułu niezdolności do pracy, renty inwalidzkiej,
• pobierają świadczenie rentowe z instytucji zagranicznych, rentę strukturalną,
• są uprawnione do zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego lub nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego,
• są właścicielami lub współwłaścicielami nieruchomości rolnej o powierzchni użytków rolnych przekraczającej 5 ha przeliczeniowych,
• są tymczasowo aresztowane lub odbywają karę pozbawienia wolności (nie dotyczy to systemu dozoru elektronicznego).

Osoby przebywające w więzieniu mogą jednak liczyć na połowę renty socjalnej, jeśli samotnie gospodarują, a nie mają innego przychodu i prawa do renty rodzinnej, a są właścicielami lokalu mieszkalnego (domu jednorodzinnego). Chodzi tu o tych, którym przysługuje spółdzielcze prawo do lokalu lub są najemcami mieszkania z zasobów gminy, innych jednostek samorządu terytorialnego albo stanowiącego własność Skarbu Państwa lub państwowych osób prawnych. Warunkiem otrzymania połowy renty socjalnej jest pisemne zobowiązanie , że z tej kwoty opłacą czynsz lub inne należności za lokal (dom jednorodzinny), a w tym lokalu (domu) nie przebywają inne osoby.

Ile wynosi renta socjalna?

W 2020 roku nastąpiła podwyżka renty socjalnej. Od 1 marca 2020 renta socjalna wynosi 1 200 zł. Według ustawy jest to 100 proc. kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy ustalonej i podwyższonej zgodnie z ustawą o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Renta socjalna i inne świadczenia

Ten, kto otrzymuje rentę socjalną, a ma prawo do renty rodzinnej, zachowa oba te świadczenia. Pod warunkiem, że renta rodzinna nie przekracza 200 proc. najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Od 1 marca 2019 r. jest to 1 100 zł, czyli renta rodzinna nie może przekraczać 2 200 zł miesięcznie. Jeżeli otrzymujący rentę socjalną przekroczy tę kwotę, ZUS obniży jej wysokość. Zmniejszenie nie może być jednak niższe niż 10 proc. najniższej renty z racji całkowitej niezdolności do pracy, czyli 110 zł. 

Jeśli renta rodzinna przekracza 200 proc. najniższej renty za całkowitą niezdolność do pracy, renta socjalna nie przysługuje. Wtedy ZUS wypłaci tylko rentę rodzinną. 

Renta socjalna a praca

ZUS może także zawiesić prawo do renty socjalnej. Stanie się tak, gdy pobierający ją osiągnie przychód z działalności, która podlega obowiązkowi ubezpieczenia społecznego. Chodzi tu np. o zatrudnienie na etacie, na umowie zlecenia czy agencyjnej, służbę m.in. wojskową czy policyjną lub inną pracę zarobkową albo prowadzenie działalności pozarolniczej. Dotyczy to także pobierania stypendium sportowego czy wykonywania działalności artystycznej lub twórczej.

Rentę zawieszą też pobierane zasiłki: chorobowy, macierzyński i opiekuńczy oraz wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy, a także świadczenie rehabilitacyjne i wyrównawcze, zasiłek wyrównawczy i dodatek wyrównawczy. Nie można też liczyć na rentę socjalną, gdy osiąga się podobne przychody z zagranicy.

Na zawieszenie renty socjalnej wpływają także przychody z umów: najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych podobnych, które są opodatkowane według przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

ZUS zawiesi prawo do renty socjalnej za każdy miesiąc, w którym pobierający ją osiągnie przychód przekraczający 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Od 1 marca 2020 r. do 31 maja 2020 r. jest to 3639,10 zł (brutto).

Waloryzacja renty socjalnej w 2020 r.

Od 1 marca 2020 nastąpiła podwyżka rent i emerytur. Waloryzacja renty socjalnej objęła osoby, które nabyły do niej prawo do 29 lutego 2020 roku. Podwyżka wyniosła 70 zł w przypadku rent z tytułu całkowitej niezdolności do pracy i 52,50 zł w przypadku rent z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Obecnie jest to zatem 1 270 zł brutto. Ile zatem wynosi renta socjalna 2020 netto po waloryzacji? Będzie to 1 083,92 zł