Jak skutecznie zarządzać budżetem domowym?

Po co oszczędzać?

Z oszczędzaniem jest jak ze zdrowym trybem życia. Można przejść na miesięczną dietę, zrzucić upragnione kilogramy, a potem wrócić do dawnych, niezdrowych przyzwyczajeń. Podobnie jest z oszczędzaniem. Dlatego, jeśli chcesz uniknąć finansowego efektu jo-jo, powinieneś codziennie kształtować w sobie zdrowe nawyki.

Nie ma znaczenia, ile zarabiasz. Możesz mieć dochód na poziomie 2 tys. zł i odkładać miesięcznie małą kwotę by w ten sposób kumulować w dłuższym okresie konkretne oszczędności - możesz też zarabiać 40 tys. zł miesięcznie i nie odkładać nic. Twoje "finansowe zdrowie" jest w Twoich rękach.

Docelowo powinnieneś umieć zgromadzić oszczędności, które będą stanowiły równowartość Twojego półrocznego dochodu. A zatem, jeśli zarabiasz 2 tys. zł miesięcznie, powinnieneś mieć odłożone ok. 12 tys zł. Dzięki takiej "poduszce finansowej" zyskujesz życiowy komfort – wiesz, że w przypadku sytuacji podbramkowej poradzisz sobie, a może będziesz w stanie pomóc komuś bliskiemu.

Wartość netto, czyli diagnoza finansowego zdrowia

Najpierw zacznij od określenia swojej tzw. "wartości netto". Z jednej strony wypisz wartość posiadanego przez Ciebie majątku (wartość mieszkania, samochodu, cenniejszych przedmiotów, oszczędności itp.), z drugiej zsumuj kwoty zobowiązań: kwota kredytu hipotecznego, samochodowego lub pożyczek konsumenckich, które nadal musisz spłacić. Następnie od sumy Twojego majątku odejmij kwotę zobowiązań. Pracę nad zestawieniem może ułatwić Ci nasz kalkulator wartości netto.

Jeżeli otrzymana liczba jest bliska zeru (lub na minusie), oznacza to, że musisz natychmiast zacząć ograniczać koszty i zwiększać przychody. Ale nawet dobry wynik nie zwalnia Cię z oszczędzania – zawsze bowiem powinieneś dążyć do zwiększenia swojej wartości netto. Od czego zacząć?

Jak zrobić zestawienie finansowe?

Jeśli zrobiłeś zestawienie wartości netto i znasz mniej więcej swoje przychody i wydatki – czas dokładnie przyjrzeć się tym ostatnim i zacząć je monitorować.

Podstawowa zasada to spisywanie i katalogowanie wszystkich wydatków, najlepiej w zestawieniu rocznym (niektóre koszty stałe są opłacane rzadziej niż co miesiąc lub dwa, np. ubezpieczenie samochodu). Można w tym celu zbierać wszystkie paragony z zakupów i na bieżąco zapisywać wszystkie wydatki: gotówkowe, bezgotówkowe i opłacane bezpośrednio z kont bankowych. Systematyczność to absolutna podstawa oszczędzania.

Wydatki podziel na 3 kategorie: "elastyczne" (żywność, chemia, transport, medyczne, przyjemności), raty długów i rachunki. Teraz zsumuj wydatki we wszystkich trzech kategoriach. Jaką część wszystkich Twoich wydatków stanowi suma spłat zadłużenia i Twoich rachunków? Jeśli większość stanowią wydatki "elastyczne" masz pole do manewru. Jeżeli ponad połowę stanowią raty zadłużenia i rachunki, pojawia się problem. Aby przywrócić budżetowi równowagę, konieczna będzie pomoc Twojego wierzyciela – ustalenie nowego planu spłaty zobowiązań uwzględniającego Twoje problemy finansowe.

Kilka porad jak efektywnie monitorować wydatki:

• Zawsze proś o paragon, a jeśli nie masz takiej możliwości, zapisuj kwotę na kartce od razu po zakupie. Paragony przechowuj w portfelu albo w specjalnie przeznaczonym do tego pudełku / szufladzie. Możesz użyć aplikacji mobilnej do przechowywania paragonów, jak np. ToCoMoje, Kwitki, iProof czy Smart Parago.
• Regularnie, raz w tygodniu, przeznacz trochę czasu na spisanie wszystkich wydatków z ostatnich 7 dni. Wpisz tę czynność na stałe do swojego kalendarza.
• Dla ułatwienia, korzystaj z dostępnych programów do monitorowania domowego budżetu – dzięki nim będziesz wiedzieć, ile wydajesz na kino, a ile na piwo z kolegami. Możesz zweryfikować czy przypadkiem nie ma kategorii, w której wydajesz za dużo, ale nie zauważasz tego (niekontrolowane wydatki), np. przekąski w pracy.

Narzędzia do monitorowania wydatków:

• Zeszyt, długopis i kalkulator – nie ma nic trudnego w spisywaniu wszystkich wydatków, dodawaniu ich i odejmowaniu od zarobków. Rozwiązanie to jest jednak dość uciążliwe zatem skorzystaj ze specjalnie przygotowanego dla Ciebie kalkulatora budżetu domowego.
• Arkusze kalkulacyjne – w komputerowym pliku xls możesz sam budować tabele i pisać formuły, które zastąpią Ci kalkulator, same zsumują wydatki i odejmą je od zarobków.
• Aplikacje do monitorowania wydatków oferowane przez banki – część banków udostępnia narzędzia, które same katalogują na co wydajemy pieniądze, sumują je i pokazują pełny obraz miesięcznych wydatków realizowanych za pomocą karty płatniczej i przelewów bankowych – wydatki gotówkowe trzeba ręcznie wprowadzać do aplikacji.
• Aplikacje zewnętrzne do zarządzania budżetem domowym – możesz korzystać zarówno z programów online, jak i takich, które instalujesz na komputerze. Coraz bardziej popularne są aplikacje na telefony komórkowe, dzięki którym masz możliwość wpisywania wydatków od razu do aplikacji takie jak: Microsoft Money, Finanse Domowe, Budżet Domowy czy ePortfel.