Przeczytasz w 8 min.
Powszechnie stosowane akronimy BIK i BIG są często błędnie zamiennie używane. Jednak są to odrębne instytucje, chociaż zajmujące się pokrewnymi zagadnieniami, czyli wiarygodnością płatniczą i zasadniczo działają na rzecz całego systemu bankowego w Polsce. Czym zatem różni się BIK od BIG? Odpowiedź na to pytanie poznasz w dalszej części artykułu.
Co to jest BIK i co to jest BIG?
Na początku wyjaśnijmy, czym jest Biuro Informacji Kredytowej SA. BIK działa od 1997 r. i zostało założone przez prywatne banki i Związek Banków Polskich (ZBP). Zasadniczym celem działalności BIK jest wspieranie kredytodawców w podejmowaniu bezpiecznych decyzji kredytowych.
Natomiast Biuro Informacji Gospodarczej nie jest jedną centralną instytucją jak BIK. W 2003 r. Sejm uchwalił Ustawę o udostępnianiu informacji gospodarczych, która stała się przyczynkiem do powstania pierwszych BIG-ów. Wymogiem stawianym BIG-om, jest to, że mogą być prowadzone wyłącznie w formie spółki akcyjnej, o kapitale zakładowym nie mniejszym niż 4 mln zł. Jakie biura informacji gospodarczej działają w Polsce? Według stanu na 02.08.2022 r. mamy pięć konkurujących ze sobą BIG-ów, które funkcjonują jako podmioty prowadzące działalność gospodarczą:
- ERIF Biuro Informacji Gospodarczej (ERIF BIG S.A.)
- Biuro Informacji Gospodarczej InfoMonitor (BIG InfoMonitor S.A.)
- Krajowy Rejestr Długów Biuro Informacji Gospodarczej (KRD BIG S.A.)
- Krajowe Biuro Informacji Gospodarczej (KBIG S.A.)
- Krajowa Informacja Długów Telekomunikacyjnych (KIDT BIG S.A.)
Biura informacji gospodarczej prowadzą własne rejestry, które są od siebie niezależne. Podstawowym celem działania BIG jest wspomaganie procesu odzyskiwania należności i wzmacnianie dyscypliny płatniczej. BIG-i zajmują się wyłącznie przyjmowaniem, przechowywaniem i udzielaniem informacji gospodarczych.
Podstawy prawne
Drugą kluczową różnicą pomiędzy BIK a BIG jest odmienna podstawa prawna, na jakiej działają.
BIK funkcjonuje na podstawie restrykcyjnych przepisów – na mocy art. 105 ust. 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz.U. z 2021 r. poz. 2439) oraz Ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych i Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych, a także zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 23 czerwca 2016 r. w sprawie szczegółowego zakresu danych podlegających wymianie pomiędzy instytucjami utworzonymi na podstawie przepisów prawa bankowego a instytucjami pożyczkowymi i innymi podmiotami (Dz. U. poz. 971).
Z kolei podstawą prawną działalności BIG jest Ustawa z 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych (Dz. U. Nr 81, poz.530 z późn. zm.). Jednak również jak w przypadku BIK - Ustawa z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych i Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych (ogólne rozporządzenie o ochronie danych). Warto zauważyć, że kontrolę nad prawidłowością przetwarzania danych osobowych sprawuje Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych. Natomiast całą działalność BIG nadzoruje minister właściwy do spraw gospodarki.
Jakie informacje gromadzi BIK, a jakie BIG?
Trzecią ważną różnicą pomiędzy BIK a BIG jest rodzaj danych, jakie gromadzą.
BIK ma największy w Polsce zbiór danych o historii kredytowej, można go przyrównać do ogromnego „magazynu” danych na temat zobowiązań finansowych klientów indywidualnych oraz przedsiębiorców wszystkich banków i Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo – Kredytowych (SKOK-ów) oraz firm pożyczkowych.
Mogą to być m.in. informacje o terminowości spłat rat kredytów, zobowiązaniach na kartach kredytowych, debetach na koncie, zakupach na raty oraz poręczonych kredytach. Przy czym dane te są gromadzone bez względu na wysokość zaciągniętego zobowiązania.
Dane pochodzące z BIK mogą mieć wpływ na ocenę Twojej rzetelności płatniczej lub np. firmy, którą prowadzisz. Według oficjalnie prezentowanych danych przez BIK w bazie zgromadzone są informacje o 159 mln rachunków należących do 25 mln klientów indywidualnych oraz 1,4 mln firm. Aż ponad 90% tych informacji to dane pozytywne, czyli o kredytach i pożyczkach spłacanych terminowo, pozostałe 10% zaś to informacje negatywne, tj. o zaległościach płatniczych.
BIG gromadzi i udostępnia informacje pochodzące z różnych branż oraz różnych instytucji w tym także od banków, SKOK-ów i firm pożyczkowych. Co to oznacza? W rejestrach prowadzonych przez Biura Informacji Gospodarczej znajdziemy m.in. dane dotyczące nieuregulowanych w odpowiednim czasie rat kredytu czy pożyczki, ale także nieopłaconych rachunków za czynsz, telefon, Internet lub telewizję kablową. W BIG znajdują się również informacje o długach alimentacyjnych, zaległych opłatach z tytułu pobytu dziecka w pieczy zastępczej, czy nawet dotyczące kar bibliotecznych. Warto zauważyć, że BIG-i posiadają także bazę informacji pozytywnej. Mogą znaleźć się w niej osoby prywatne i przedsiębiorcy, którzy wzorowo wywiązują się ze wszelkich płatności. Figurowanie na takiej liście może okazać się bardzo pomocne podczas ubiegania się o kredyt lub w czasie negocjowania warunków umowy abonamentowej.
Pamiętaj jednak, że jeśli Twoje dane znajdą się w jednym BIG-u, nie oznacza to, że pozostałe biura także posiadają te informacje. W celu uzyskania wszelkich dostępnych danych należy skorzystać z usług każdego z BIG-ów.
Komu udostępniane są dane z BIK, a komu z BIG?
Czwartą cechą różniącą BIK i BIG są podmioty mające dostęp do posiadanych informacji. Z Biura Informacji Kredytowej pozyskać je mogą instytucje ustawowo upoważnione do udzielania kredytów, takie jak: banki, SKOK-i oraz firmy pożyczkowe. Wynika to z działania na zasadzie wzajemności, oznaczającej, że dostęp do danych zgromadzonych w BIK mają instytucje, które regularnie przekazują tam informacje na temat zobowiązań swoich klientów.. Również konsumenci mogą ubiegać się o przekazanie danych z BIK, jednak będą to informacje wyłącznie na ich temat.
Z informacji zawartych w BIG korzystać może każdy podmiot występujący na rynku. Poza bankami i firmami pożyczkowymi są to: instytucje, samorządy, przedsiębiorstwa, np. sklepy prowadzące sprzedaż towarów na raty, ale również konsumenci. Ci ostatni nie mogą jednak pozyskać informacji na temat innych konsumentów – jedynie na temat swój bądź firmy, którą chcą zweryfikować.
Kto może dokonać wpisu?
Ostatnią z różnic, na których skupimy się w tym artykule, jest to, kto może przekazać dane do rejestru.
Tak, jak wcześniej wspomnieliśmy, dane zawarte w BIK działają na zasadzie wzajemności, czyli dokonać wpisu mogą banki, SKOK-i, firmy pożyczkowe, a także bankowe firmy leasingowe i faktoringowe.
Wpisy do BIG mogą dodawać przedsiębiorcy z różnych branż oraz osoby prywatne posiadające tytuł wykonawczy odnośnie długu (np. prawomocny wyrok sądu zaopatrzony w klauzulę wykonalności). Obowiązek dodawania negatywnej informacji gospodarczej do bazy wszystkich pięciu BIG-ów mają sądy oraz jednostki samorządu terytorialnego. Mogą to być np. długi alimentacyjne, nieuregulowane grzywny czy pieniężne kary porządkowe.
Zasady zgłaszania
Konsumenci mogą dopisywać swojego dłużnika do rejestru dłużników wyłącznie na podstawie tytułu wykonawczego. Konieczne jest zawarcie umowy o udostępnianie informacji gospodarczych z wybranym BIG. Należy wysłać dłużnikowi listem poleconym, na adres do doręczeń elektronicznych lub doręczyć do rąk własnych wezwanie do zapłaty ze wskazaniem konkretnego biura (pełna nazwa i adres siedziby). W piśmie tym umieścić trzeba klauzulę o możliwości wniesienia przez dłużnika sprzeciwu wobec zamiaru przekazania informacji gospodarczej. Poza wysłaniem wezwania do zapłaty wymagane jest spełnienie warunków z Ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych (Dz. U. z 2010 r., Nr 81, z poz. 530 z późn. zm.), czyli:
- upłynięcie minimum 14 dni od wezwania do zapłaty,
- nie upłynięcie 6 lat od daty stwierdzenia roszczenia – tylko w przypadku, gdy dłużnikiem jest konsument.
Przedsiębiorcy, poza wykorzystaniem tytułu wykonawczego, mogą dopisać dłużnika do bazy BIG na podstawie określonego stosunku prawnego, np. umowy kredytowej. Przy chęci dopisania dłużnika w oparciu o umowę, konieczne do spełnienia warunki są następujące:
- wysokość zobowiązania wynosi co najmniej 200 zł w przypadku konsumenta i 500 zł w przypadku przedsiębiorcy,
- termin płatności upłynął przynajmniej 30 dni wcześniej,
- upłynął minimum miesiąc od wysłania wezwania do zapłaty z ostrzeżeniem o zamiarze wpisania dłużnika do BIG-u,
- nie upłynęło 6 lat od daty stwierdzenia roszczenia – tylko w przypadku, gdy dłużnikiem jest konsument.
