Przeczytasz w 7 min.
Na samym początku warto podkreślić, że BIG nie jest jedną centralną instytucją. W Polsce istnieje pięć konkurujących biur informacji gospodarczej, będących podmiotami prywatnymi. Są to:
- ERIF Biuro Informacji Gospodarczej (ERIF BIG S.A.)
- Biuro Informacji Gospodarczej InfoMonitor (BIG InfoMonitor S.A.)
- Krajowy Rejestr Długów Biuro Informacji Gospodarczej (KRD BIG S.A.)
- Krajowe Biuro Informacji Gospodarczej (KBIG S.A.)
- Krajowa Informacja Długów Telekomunikacyjnych (KIDT BIG S.A.)
Działają one na podstawie Ustawy z 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych (Dz. U. Nr 81, poz.530 z późn. zm.) oraz Ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych i Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych (ogólne rozporządzenie o ochronie danych). Nadzór nad funkcjonowaniem BIG-ów sprawuje minister właściwy do spraw gospodarki oraz Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych.
Należy mieć na uwadze, że każde z biur jest autonomiczne i posiada własną bazę danych.
Czym zajmuje się Biuro Informacji Gospodarczej?
BIG zajmuje się zbieraniem, przechowywaniem i udostępnianiem informacji gospodarczych o konsumentach i przedsiębiorcach. Pokazuje, czy rzetelnie wywiązują się ze swoich zobowiązań finansowych, takich jak rachunki za media, raty zakupów lub raty kredytu. Zatem w Biurze Informacji Gospodarczej gromadzone są dane o opóźnieniach oraz braku płatności, ale również o terminowym spłacaniu zaległości przez firmy i osoby prywatne.
Za co można trafić do BIG?
Niezależnie od tego, czy jest się konsumentem, czy przedsiębiorcą można zostać wpisanym do rejestru BIG. Chociaż wielu wpis do BIG kojarzy się negatywnie, ponieważ trafiają tam podmioty niewywiązujące się ze swoich zobowiązań finansowych, np. nieopłaconej na czas faktury, niepłaconych alimentów, a nawet kar bibliotecznych, to do BIG wpływają także informacje pozytywne, czyli wpisy o osobach prywatnych i firmach, które bez zarzutu, w terminie spłacają swoje zaległości. Budowanie pozytywnej historii płatniczej może okazać się korzystne w przypadku ubiegania się o kredyt, pożyczkę czy rozłożenie płatności na raty.
Kto może dopisać dłużnika?
Instytucje takie jak sądy i samorządy terytorialne mają prawny obowiązek przekazywania informacji negatywnych do wszystkich pięciu BIG. Poza nimi do wybranego przez siebie BIG wpisu mogą dokonać zarówno konsumenci, jak i wszelkiego rodzaju podmioty prowadzące działalność gospodarczą, w tym banki, SKOK-i i firmy pożyczkowe. Muszą jednak uprzednio podpisać umowę z jednym z biur informacji gospodarczej. Następnym krokiem jest wysłanie wezwania do zapłaty z zamiarem dopisania dłużnika do rejestru BIG. Po spełnieniu warunków z Ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych (Dz. U. z 2010 r., Nr 81, z poz. 530 z późn. zm.) można dopisać dłużnika. Przedsiębiorcy mogą to zrobić, wykorzystując tytuł wykonawczy bądź ustalony stosunek prawny, np. umowę lub fakturę. Konsumenci natomiast mogą dopisać dłużnika wyłącznie na podstawie tytułu wykonawczego.
Warto podkreślić, że dłużnik ma prawo nie zgodzić się zarówno z zamiarem dokonania negatywnego wpisu na jego temat do BIG, jak i z istniejącym już wpisem w rejestrze. W tej sytuacji ma możliwość zgłosić sprzeciw wierzycielowi lub bezpośrednio do BIG. Wierzyciel ma obowiązek poinformować BIG podczas przekazywania danych o otrzymaniu sprzeciwu dłużnika, który może dotyczyć przedawnienia lub, w którym kwestionuje istnienie bądź wysokość zobowiązania.
Warto dokonywać wpisów, ponieważ utrudniają dłużnikom funkcjonowanie na rynku i pomagają ustrzec się innym firmom lub osobom prywatnym przed nierzetelnym płatnikiem.
Kto współpracuje z BIG i ma dostęp do Twoich danych?
Kto współpracuje z BIG? Można powiedzieć, że każdy, o ile podpisał umowę z danym biurem. Zatem są to przedsiębiorstwa z różnych sektorów gospodarki (np. banki, firmy leasingowe, sklepy oferujące sprzedaż ratalną), sądy, jednostki samorządów terytorialnych oraz inne instytucje, a nawet konsumenci. Przedsiębiorca, sprawdzając dane dotyczące firmy, wystarczy, że zna jej NIP, będący powszechnie dostępny w Internecie. Natomiast w przypadku chęci uzyskania danych o konsumencie niezbędne jest otrzymanie jego zgody. Konsumenci zaś nie mogą otrzymać informacji na temat innych konsumentów, mogą oni jedynie sprawdzać siebie lub wybraną firmę.
Do czego używane są dane z BIG?
Korzystając z danych gromadzonych przez BIG, możliwe jest sprawdzenie każdego uczestnika rynku. Można określić wiarygodność finansową klientów, którzy np. starają się o kredyt lub zakupy na raty, planują podpisać umowę abonamentową albo założyć Internet. Firmy z reguły nie chcą podpisywać umów z niesolidnymi klientami, bo dzięki negatywnym wpisom w BIG wiedzą, że zalegają oni z płatnościami. Kadry za pomocą informacji z rejestru BIG są w stanie zweryfikować kandydata na pracownika. Jednocześnie potencjalny pracownik może sprawdzić przedsiębiorstwo, w którym chciałby się zatrudnić. Wiele słyszy się o problemach finansowych deweloperów czy upadłościach biur podróży, więc przed podjęciem ważnej decyzji finansowej warto sprawdzić te podmioty w BIG, by móc spać spokojniej.
Biura Informacji Gospodarczej dają również możliwość sprawdzenia samego siebie. Co więcej, zgodnie z prawem, usługa ta jest darmowa raz na pół roku – chcąc sprawdzić siebie częściej, należy uiścić opłatę według cennika dostępnego na stronie internetowej danego BIG. Jest to pomocne, np. w przypadku, gdy dana osoba ma kilku wierzycieli i nie pamięta, ile wynosi wysokość zadłużenia u każdego z nich. Na podstawie danych z BIG można też ustalić, jakie jest prawdopodobieństwo przyznania kredytu przez bank. Banki zawsze stosują zasadę ograniczonego zaufania, dlatego warto starać się o usunięcie wpisów negatywnych oraz budowanie historii pozytywnych płatności.
Ile czasu BIG przetrzymuje informacje?
Informacja negatywna jest przechowywana do czasu spłacenia zadłużenia. Po odzyskaniu pełnej kwoty zobowiązań wierzyciel ma 14 dni na usunięcie wpisu z bazy BIG, w przeciwnym wypadku grozi mu grzywna w wysokości 30 tys. zł. Jeżeli dłużnik nie spłaci zaległości, dane w rejestrze będą figurować, zgodnie ze wspominaną wcześniej Ustawą o BIG:
- jeżeli dłużnik został dopisany na podstawie tytułu wykonawczego
- nie dłużej niż 6 lat, niezależnie od tego, czy dłużnik jest konsumentem, czy przedsiębiorcą;
- jeżeli wpisu dokonano na podstawie umowy
- nie dłużej niż 6 lat od terminu wymagalności w przypadku konsumenta,
- nie dłużej niż 10 lat od przekazania ich do BIG w przypadku firmy.
Informacje pozytywne gromadzone przez Biuro Informacji Gospodarczej również mają swoją „datę ważności”. Są one usuwane z bazy po 10 latach od przekazania ich do BIG.
