Przeczytasz w 4 min.
Numer NIP został wprowadzony do porządku prawnego ustawą z 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników. Do roku 2011 numer NIP musiał posiadać każdy podatnik. Obecnie obowiązek ten dotyczy głównie przedsiębiorców. W kontaktach z administracją numeru NIP używają osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą i będące podatnikami VAT, płatnicy podatków oraz płatnicy składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. W tym ostatnim przypadku chodzi m.in. o osoby, które samodzielnie odprowadzają składki, np. wspólnicy spółki jawnej. Osoby nieprowadzące działalności gospodarczej i nie będące płatnikami podatków w kontaktach z administracją posługują się numerem PESEL.
Co oznaczają cyfry w numerze NIP?
NIP składa się z dziecięciu cyfr. Trzy pierwsze oznaczają kod urzędu skarbowego, który nadał numer. Kolejne sześć cyfr jest cyframi losowymi, a ostatnia jest cyfrą kontrolną. Aby sprawdzić poprawność numeru NIP należy pomnożyć każdą z pierwszych dziewięciu cyfr odpowiednio przez wagi: 6, 5, 7, 2, 3, 4, 5, 6, 7, następnie zsumować wyniki mnożenia i obliczyć resztę z dzielenia przez 11. W wyniku nie powinna pojawić się liczba 10. Do niedawna numer NIP zapisywało się grupując cyfry i oddzielając je myślnikiem, ale obecnie nie stosuje się już znaków łącznika.
Jak uzyskać numer NIP?
Numer NIP nadaje naczelnik urzędu skarbowego. Osoby zakładające działalność gospodarczą nie muszą wypełniać osobnych druków – wystarczy, że złożą wniosek CEIDG-1. Wniosek ten składa się w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Można to zrobić osobiście lub przez internet wykorzystując w tym celu Profil Zaufany. Założenie działalności jest możliwe także przez system bankowości internetowej. Obecnie usługę taką oferują trzy banki: PKO BP, mBank i ING Bank Śląski. Nadanie numeru NIP jest bezpłatne. Każdy przedsiębiorca prowadzący działalność może posiadać tylko jeden i ten sam numer NIP. Numer pozostaje niezmienny nawet po zawieszeniu lub likwidacji działalności gospodarczej.
Osoby fizyczne, które nie prowadzą działalności gospodarczej lub prowadzą działalność nieobjętą wpisem do CEIDG (np. jako wspólnik spółki jawnej) w celu nadania NIP powinny złożyć w urzędzie wniosek NIP-7. Z kolei formularza NIP-2 używają osoby prawne i jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej i będące podatnikiem lub płatnikiem podatków oraz płatnicy składek na ubezpieczenia społeczne lub ubezpieczenia zdrowotne z wyjątkiem podmiotów wpisanych do Krajowego Rejestru Sądowego. Podmioty wpisane do KRS używają w tym celu formularza NIP-8.
Kto może żądać numeru NIP?
Ustawa o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników z 1995 r. definiuje grupę podmiotów, którym podatnik ma obowiązek podawać identyfikator podatkowy na żądanie. Są to:
- organy administracji rządowej i samorządowej,
- organy Krajowej Administracji Skarbowej,
- przedstawiciele Najwyższej Izby Kontroli,
- banki i spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe,
- strony czynności cywilnoprawnych,
- płatnicy oraz inkasenci podatków i niepodatkowych należności budżetowych.
Jak sprawdzić firmę po NIP-ie?
Dysponując numerem NIP możemy uzyskać informacje na temat danej firmy. Jest to przydatne zwłaszcza w tracie nawiązywania relacji z nowymi kontrahentami. By dowiedzieć się, czy firma rzeczywiście jest zarejestrowana wystarczy wejść na stronę https://prod.ceidg.gov.pl, wybrać zakładkę „Przeglądanie wpisów” i w odpowiednim okienku wpisać numer NIP. System wyświetli nam podstawowe informacje o firmie – nazwę, REGON, adres siedziby, aktualny status (np. czy nie jest zawieszona) oraz informacje o tym, czym zajmuje się firma (na podstawie wpisu do PKD). Podobne informacje dotyczące podmiotów zarejestrowanych w KRS uzyskamy na stronie https://wyszukiwarkaregon.stat.gov.pl.
