Przeczytasz w 6 min.
Mowa o osobach ankietowanych w ramach badania Aktualne problemy i wydarzenia realizowanego przez Centrum Badania Opinii Społecznej (CBOS) cyklicznie od 2007 roku. Ostatnia fala badania została przeprowadzona w marcu, a upubliczniona w kwietniu 2023 roku.
Z badania wynika, że 54 procent badanych (o 4 pp. mniej niż w poprzedniej edycji) deklaruje, że ich gospodarstwa domowe posiadają oszczędności. Do wybuchu pandemii koronawirusa odsetek osób wskazujących, że oszczędności Polaków są realnym zjawiskiem rósł dynamicznie przy każdym kolejnym pomiarze. W marcu 2020 roku był prawie trzykrotnie wyższy (61 proc.) niż w 2007 roku (23 proc.), gdy odbyła się pierwsza edycja pomiaru. Pandemia zatrzymała trend rosnący, jednak udział badanych deklarujących posiadanie oszczędności ani razu nie spadł w tym czasie poniżej 50 proc. i cały czas pozostaje wyższy niż choćby w 2017 roku.
Oszczędności Polaków 2023 – tabela
Oto, jak kształtowały się na przestrzeni lat deklaracje świadczące, że Polacy dysponują środkami finansowymi niekonsumowanymi na bieżące potrzeby. Pokazujemy je w odniesieniu do aktualnego w danym czasie poziomu inflacji
|
Rok badania |
Procent odpowiedzi: tak, posiadam oszczędności |
Wskaźnik cen przy podstawie rok poprzedni = 100 |
|
2007 |
23 |
2.5 |
|
2010 |
37 |
2.6 |
|
2014 |
40 |
0.0 |
|
2017 |
49 |
2.0 |
|
2019 |
55 |
2.3 |
|
2020 |
61 |
3.4 |
|
2021 |
56 |
5.1 |
|
2022 |
58 |
14.4 |
|
2023 |
54 |
brak danych rocznych |
Badanie deklaracji oszczędności Polaków CBOS przeprowadzane jest w różnych miesiącach roku. Źródło danych: CBOS (deklaracje) oraz GUS (inflacja)
Oszczędności Polaków - kto faktycznie oszczędza?
Odpowiedź na pytanie, kto oszczędza przynoszą bardziej szczegółowe dane demograficzne. Deklaracje posiadania oszczędności są częstsze wśród ankietowanych
- lepiej sytuowanych: ponad 80 proc. w grupie osób o dochodach per capita wynoszących 4000 zł lub więcej względem 30 proc. wśród uzyskujących dochody poniżej 1499 zł na osobę.
- dobrze oceniających swoją sytuację materialną: 70 proc. wobec 8 proc. wśród oceniających ją jako złą
- młodszych: 64 proc. w grupie wiekowej 25-34 lata względem 43 proc. wśród najstarszych badanych
Nie bez znaczenia jest poziom wykształcenia respondentów: im jest wyższy, tym częściej deklarują oni posiadanie oszczędności. Oszczędności Polaków są deklarowane przez 73 proc. badanych z wykształceniem wyższym, jednocześnie przez 30 proc. z wykształceniem podstawowym albo gimnazjalnym.
Oszczędności Polaków 2023 – ile wynoszą?
Podobnie jak przy wcześniejszych edycjach badania zdecydowana większość (aż 75 proc.) ankietowanych posiadających oszczędności potwierdziła, że mogłaby utrzymywać się ze zgromadzonych środków finansowych bez obniżania dotychczasowego poziomu życia przez co najmniej dwa miesiące, w tym aż 29 proc przez dłużej niż pół roku. Oczywiście dokładna kwota oszczędności Polaków będzie różna zależnie od miesięcznych kosztów danego gospodarstwa domowego. Inne będą wydatki singla, inne czteroosobowej rodziny.
Oszczędności Polaków a zadłużenie
Omawiając możliwości finansowego wsparcia, jakiego Polacy mogą udzielić sami sobie ze zgromadzonych wcześniej środków warto wspomnieć, że aż 40 procent respondentów zadeklarowało posiadanie w momencie badania należności do uregulowania. Mowa tu ogólnie o ratach, pożyczkach albo kredytach. 3 proc. badanych wskazało, że ma trudności z opłaceniem tych zobowiązań.
Oszczędności Polaków - informacje od CBOS
Przytoczone powyżej badanie Aktualne problemy i wydarzenia przeprowadzono w ramach procedury mixed-mode na reprezentatywnej imiennej próbie pełnoletnich mieszkańców Polski, wylosowanej z rejestru PESEL. Każdy respondent wybierał samodzielnie jedną z metod: – wywiad bezpośredni z udziałem ankietera (metoda CAPI), – wywiad telefoniczny po skontaktowaniu się z ankieterem CBOS (CATI) – dane kontaktowe respondent otrzymywał w liście zapowiednim od CBOS, – samodzielne wypełnienie ankiety internetowej (CAWI), do której dostęp był możliwy na podstawie loginu i hasła przekazanego respondentowi w liście zapowiednim od CBOS. We wszystkich trzech przypadkach ankieta miała taki sam zestaw pytań oraz strukturę. Badanie zrealizowano w dniach od 6 do 16 marca 2023 roku na próbie liczącej 993 osoby (w tym: 58,0 proc. metodą CAPI, 24,6 proc. – CATI i 17,4 proc. – CAWI). CBOS realizuje badania statutowe w ramach opisanej wyżej procedury od maja 2020 roku, w każdym przypadku podając proporcję wywiadów bezpośrednich, telefonicznych i internetowych.Oszczędności Polaków 2023 – inne badania
Punktem odniesienia do wyżej przytoczonych informacji mogą być alternatywne badania: Polaków portfel własny przeprowadzone w styczniu 2023 roku przez Santander Consumer Bank oraz zestawienie danych za pierwszy kwartał 2023 roku opublikowane przez Polski Fundusz Rozwoju (PFR), spółkę Skarbu Państwa.
Z pierwszego zestawienia wynika, że na moment badania aż 63 proc. zapytanych nie odkłada regularnie żadnych środków. Spadek siły nabywczej pieniądza (z powodu wysokiej inflacji) i brak nowych depozytów może mieć realny wpływ na spadek oszczędności Polaków w kolejnych miesiącach. Z drugiej strony wspomniane zestawienie PFR mówi, że wartość aktywów finansowych netto (czyli już po odjęciu zobowiązań) gospodarstw domowych wyniosła na koniec pierwszego kwartału 2023 roku 2.030.025 mln złotych. To o 7.4 proc. więcej niż w analogicznym okresie roku poprzedniego i o 2.6 proc. więcej niż w czwartym kwartale roku 2022.
Cieszy, że ponad połowa badanych deklaruje posiadanie oszczędności. Niezależnie od źródła badań widać, że Polacy uczą się efektywnie oszczędzać. Ostatnie lata obfitujące w trudne dla nas wydarzenia w kraju i za granicą realnie zmniejszyły nasze możliwości gromadzenia nowych środków oraz wartość odłożonych wcześniej pieniędzy. Jednak niezależnie od realnego poziomu posiadanych oszczędności Polaków - nawet tych, którzy dopiero zaczną odkładać - powinien szczególnie zainteresować temat zarządzania domowym budżetem.
