Urlop dla poratowania zdrowia - informacje i wzór wniosku

Pokaż więcej

Urlop dla poratowania zdrowia 2023 r

Podobnie jak w latach ubiegłych urlop dla poratowania zdrowia w roku 2023 obejmuje kilka grup zawodowych. Opisujemy je szczegółowo w dalszej części tego artykułu. Podczas urlopu na poratowanie zdrowia uprzywilejowani pracownicy mogą leczyć różne schorzenia nerwowe, depresję, niedomagania serca czy kłopoty ortopedyczne lub z kręgosłupem, które powstały w związku z pracą. Nawet jeśli na dolegliwości związane z wykonywaniem obowiązków zawodowych skarżą się wszyscy zatrudnieni, to tylko niektórzy dostaną urlop na poratowanie zdrowia.

Komu przysługuje urlop dla poratowania zdrowia?

Najczęściej kojarzy nam się, że urlop dla poratowania zdrowia udzielany jest nauczycielowi. Prawo do urlopu tego typu mają także m.in. nauczyciele akademiccy, kontrolerzy Najwyższej Izby Kontroli, sędziowie, policjanci czy górnicy. To przywilej tylko dla wybranych grup zawodowych. Nie obejmuje on wszystkich zatrudnionych na etacie, bo nie wynika z np. kodeksu pracy. Regulują go tylko przepisy branżowe lub zakładowe, bo każdy pracodawca może ustalić w swojej firmie szczególne prawa dla zatrudnionych.

Urlop poratowania zdrowia dla nauczyciela

Nauczyciel może po raz pierwszy starać się o urlop dla poratowania zdrowia, nie wcześniej niż po upływie 7 lat nieprzerwaej pracy w szkole. Od 1 stycznia 2018 r. urlop dla poratowania zdrowia dla nauczyciela dostępny jest także przy zatrudnieniu na pół etatu. Taki warunek określa art. 73 ustawy z 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (tekst jedn. Dz.U. z 2019 r., poz. 2215). wniosek o urlop dla poratowania zdrowia nauczyciela akceptuje dyrektor szkoły.

Jakie warunki należy spełnić, aby wziąć urlop zdrowotny?

Aby starać się o urlop dla zdrowia, nauczyciel musi przeznaczyć ten czas na:

• leczenie uzdrowiskowe lub rehabilitację uzdrowiskową albo
• zalecone leczenie choroby zagrażającej wystąpieniem choroby zawodowej lub takiej, do której powstania czynniki środowiska pracy lub sposób wykonywania pracy odgrywają istotną rolę.

W obu przypadkach przebywanie na urlopie dla poratowania zdrowia nie potrwa jednorazowo dłużej niż rok.

Jakie choroby kwalifikują nauczyciela do urlopu zdrowotnego?

Według opinii krajowego konsultanta w dziedzinie medycyny pracy nie chodzi tu tylko o choroby zawodowe, lecz także te o przyczynach wieloczynnikowych. Do schorzeń związanych z pracą można zaliczyć wybrane choroby układu ruchu, układu krążenia, układu oddechowego, układu pokarmowego, choroby psychiczne, choroby skóry, cukrzycę i niektóre choroby nowotworowe.

Nie ma jednak szczegółowego wykazu listy chorób zawodowych dla nauczycieli czy innych grup. Konieczność udzielenia urlopu dla poratowania zdrowia zależy od indywidualnego przypadku i orzeczenie lekarskiego.

Jest jedynie rozporządzenie Rady Ministrów z 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r., poz. 1367) i dołączony do niego załącznik z wykazem tych chorób, ale można go stosować jedynie posiłkowo.

Depresja nauczyciela a urlop dla poratowania zdrowia

Nauczyciele najczęściej niedomagają na gardło, struny głosowe, ale wolne na poratowanie zdrowia mogą wykorzystać także na leczenie schorzeń sercowych, nerwowych lub depresji. W tych ostatnich przypadkach są to wskazania np. psychiatry lub psychologa.

Jeśli potwierdzi je lekarz orzekający, to wniosek nauczyciela o urlop dla poratowania zdrowia może zostać uwzględniony i na kilka miesięcy będzie mógł odsunąć się od pracy. Razem z odpowiednim leczeniem pomoże to zwalczyć depresję, a przynajmniej złagodzić jej doraźne objawy.

Nerwica a urlop dla poratowania zdrowia

Z pewnością ten, kto będzie badał np. nauczyciela czy sędziego pod kątem potrzeby udzielenia urlopu dla poratowania zdrowia i analizował jego dokumentację medyczną, nie zlekceważy tego rodzaju sytuacji. Nerwica to zaburzenie psychiczne, przy którym pojawiają się też dolegliwości fizyczne. Atak nerwicy w postaci panicznego lęku i niepokoju może objawiać się trudnościami z oddychaniem. Gdy pacjent zaczyna szybciej oddychać i w efekcie dostarcza swojemu organizmowi jeszcze więcej tlenu niż zwykle, dochodzi do tzw. hiperwentylacji i złego samopoczucia. Efektem tego mogą być zaburzenia równowagi, drżenie rąk lub zawroty głowy. W sytuacji, gdy pojawia się nerwica, wolne od pracy może być jedynym właściwym rozwiązaniem.

Warto zdawać sobie sprawę, że przy ataku nerwicy może pojawić się także przyspieszone bicie serca, do mózgu dopływa mniej krwi. Powoduje to wiele objawów, np. dezorientację, nadwrażliwość na dotyk i bodźce słuchowe, rozmyty obraz. Objawami nerwicy są także dolegliwości układu pokarmowego, np. niestrawność, a często nudności i wymioty.

Ile razy można iść na urlop dla poratowania zdrowia?

Nauczyciel może skorzystać z urlopu dla poratowania zdrowia przez maksymalnie 3 lata. Z tego rodzaju wsparcia może skorzystać więcej niż raz, ale za każdym razem urlop nie może być dłuższy niż jeden rok.

Wniosek o udzielenie urlopu dla poratowania zdrowia nauczyciela

We wniosku o udzielenie urlopu dla poratowania zdrowia nauczyciel nie musi jednak wskazywać, że chodzi o którąś z okoliczności chorobowych wymienionych w Karcie Nauczyciela. O tym, czy np. cierpi on na depresję lub nerwicę, zdecyduje lekarz w czasie badania. Lepiej jednak, jeśli starający się o urlop przyniesie na badania swoją dokumentację medyczną (np. karty leczenia szpitalnego, wypisy i zaświadczenia, opinie psychiatry). Choć nie będą one podstawą do udzielenia urlopu, mogą lekarzowi pomóc przy podejmowaniu decyzji.

Poniżej, w sekcji Do pobrania, publikujemy przykładowy wniosek o urlop dla poratowania zdrowia pdf.

Karta nauczyciela urlop dla poratowania zdrowia

Nawet ci nauczyciele, którzy często chorowali lub korzystali z urlopów bezpłatnych, mogą starać się o urlop na poratowanie zdrowia. Do siedmioletniego okresu pracy w szkole wlicza się bowiem okresy czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby oraz urlopu innego niż wypoczynkowy, które nie trwały łącznie dłużej niż 6 miesięcy. Gdyby jednak okres choroby i takich urlopów przekraczał 6 miesięcy, o tyle przedłuża się wymagany okres pracy, aby nauczyciel mógł wystąpić o urlop zdrowotny. Karta Nauczyciela gwarantuje urlop takim osobom.

Urlop na poratowanie zdrowia otrzyma też pedagog, który często zmienia placówki. Za nieprzerwany siedmioletni okres pracy w szkole uważa się taki, jeżeli nauczyciel podjął zatrudnienie w szkole nie później niż w ciągu 3 miesięcy po ustaniu poprzedniego stosunku pracy w tej samej lub innej szkole.

Zakończenie urlopu dla poratowania zdrowia

Kolejny urlop może zostać udzielony po roku od zakończenia poprzedniego urlopu dla poratowania zdrowia. W ciągu całego zatrudnienia łączny wymiar tych urlopów nie może przekraczać 3 lat.

Zanim nauczyciel wróci do swoich obowiązków zawodowych, musi przejść kontrolne badania lekarskie. Mają one ustalić, czy jest zdolny do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku. Taki wymóg dla urlopów dla poratowania zdrowia w wymiarze trwającym dłużej niż 30 dni określa art. 73 ust. 6 Karty Nauczyciela.

Wniosek do dyrektora szkoły o urlop zdrowotny

To nauczyciel występuje o urlop dla poratowania zdrowia w pisemnym wniosku do dyrektora. Dyrektor szkoły udziela urlopu w ciągu 7 dni roboczych i kieruje pracownika na badania u lekarza medycyny pracy, za które płaci szkoła.

Urlop zdrowotny nauczyciela - rozporządzenie

Rozporządzenie ministra zdrowia z 19 stycznia 2018 r. w sprawie orzekania o potrzebie udzielenia nauczycielowi urlopu dla poratowania zdrowia (Dz.U. z 2018 r., poz. 190) określa zakres oraz tryb przeprowadzania badania lekarskiego, któremu musi poddać się nauczyciel, który stara się o urlop dla poratowania zdrowia.

Wskazuje także wymagane dokumenty oraz publikuje wzory:

• skierowania na badanie lekarskie w celu stwierdzenia potrzeby udzielenia nauczycielowi urlopu dla poratowania zdrowia,
• orzeczenia lekarskiego o potrzebie udzielenia nauczycielowi urlopu dla poratowania zdrowia.

Procedura udzielania urlopu dla poratowania zdrowia

Nauczyciel ma 30 dni na to, aby ze skierowaniem pójść do lekarza. Ten o udzieleniu urlopu dla poratowania zdrowia orzeka na podstawie:

• przeprowadzonego badania lekarskiego,
• badań dodatkowych lub konsultacji specjalistycznych, które uzna za niezbędne,
• dokumentacji medycznej z przebiegu dotychczasowego leczenia.

Poza analizą konkretnego schorzenia lekarz bada ogólny stan zdrowia pacjenta, ocenia jego układ krążenia, ruchu, układ nerwowy, oddechowy oraz narząd mowy.

Po badaniu lekarz wskazuje, jak długo potrwa zalecone leczenie i urlop. Wystawia trzy egzemplarze orzeczenia w sprawie urlopu. Jeden otrzymuje nauczyciel, drugi dyrektor szkoły, który skierował na badanie lekarskie, a trzeci dołącza się do dokumentacji medycznej nauczyciela. Dopiero na tej podstawie dyrektor szkoły może dać urlop na poratowanie zdrowia. Potwierdza niejako decyzję lekarza i nie może odmówić jego udzielenia. Ma prawo jednak odwołać się od tego orzeczenia lekarskiego.

Jak odwołać się od orzeczenia lekarskiego w sprawie urlopu dla poratowania zdrowia?

I nauczycielowi, i dyrektorowi szkoły przysługuje odwołanie od orzeczenia lekarskiego w sprawie urlopu dla poratowania zdrowia. Takie pismo kierują do wojewódzkiego ośrodka medycyny pracy właściwego ze względu na miejsce zamieszkania nauczyciela lub siedzibę szkoły. Gdy orzeczenie wydał lekarz zatrudniony w wojewódzkim ośrodku medycyny pracy, odwołanie musi trafić do instytutu badawczego medycyny pracy najbliższego miejsca zamieszkania nauczyciela lub siedziby szkoły. Są trzy takie ośrodki – w Łodzi, Sosnowcu i Lublinie.

Na złożenie pisemnego odwołania z uzasadnieniem zainteresowani mają 14 dni od otrzymania orzeczenia lekarskiego. Pismo składają za pośrednictwem lekarza, który wydał kwestionowaną decyzję. W ciągu 7 dni od otrzymania odwołania lekarz przekazuje je jednostce nadrzędnej z kopią dokumentacji badań. Ośrodek medycyny pracy ma 30 dni na to, żeby rozpatrzyć pismo. Jego orzeczenie jest ostateczne.

Wynagrodzenie w okresie urlopu dla poratowania zdrowia

Urlop na poratowanie zdrowia jest płatny. Podczas takiego urlopu nauczyciel otrzymuje comiesięczne wynagrodzenie zasadnicze i dodatek za wysługę lat. Nauczyciel zachowuje prawo do innych świadczeń pracowniczych, w tym do tzw. dodatku wiejskiego, gdy jest zatrudniony na terenie wsi lub w mieście liczącym do 5 tys. mieszkańców.

W tym czasie nauczyciel nie może nawiązać stosunku pracy lub podjąć innej działalności zarobkowej. Zabrania tego art. 73 pkt 7 Karty Nauczyciela. Jeśli wyjdzie na jaw, że w okresie urlopu dla poratowania zdrowia nauczyciel złamał ten zakaz, dyrektor szkoły powinien odwołać go z urlopu oraz określić termin, kiedy pedagog musi wrócić do pracy.

Urlop dla poratowania zdrowia a urlop wypoczynkowy

Gdy nauczyciel otrzymał urlop dla poratowania zdrowia, nie może jednocześnie przebywać na urlopie wypoczynkowym. Jeśli ten z placówki feryjnej (np. szkoła) nie wykorzystał urlopu wypoczynkowego w całości lub części w okresie ferii szkolnych, bo miał np. urlop dla poratowania zdrowia, przysługuje mu w ciągu roku szkolnego urlop uzupełniający do 8 tygodni (art. 66 Karty Nauczyciela).

Z kolei, jeśli na urlopie zdrowotnym przebywa nauczyciel placówki nieferyjnej, to jego wakacje przesuwają się na termin późniejszy. Podobnie jest z niewykorzystaną przez niego częścią urlopu wypoczynkowego z tego samego powodu. Nauczyciel dostanie go później. Tak stanowi art. 66a Karty Nauczyciela.

Urlop dla poratowania zdrowia a emerytura

Jeżeli nauczyciel ma uprawnienia emerytalne zarówno do wcześniejszej emerytury (z Karty Nauczyciela lub z innych ustaw), jak i emerytury w wieku powszechnym, nie przysługuje mu urlop zdrowotny. Tak orzekł Sąd Najwyższy w wyrokach z 4 grudnia 2003 r., (I PK 72/03; z 26 marca 2007 r., I PK 262/06). Dyrektor nie skieruje nauczyciela na badania, bo nie spełnia on warunku formalnego, aby wystąpić o urlop. Nie może też się o niego starać ten, kto pracuje w szkole i jednocześnie pobiera emeryturę.

Takich obostrzeń nie ma natomiast nauczyciel-rencista. Ten może skorzystać z urlopu zdrowotnego.

Z kolei nauczyciel przed emeryturą będzie mógł zadbać o swoje zdrowie na urlopie tylko przez tyle miesięcy, ile pozostało mu do tego świadczenia, jeśli brakuje mu do niego mniej niż rok.

Urlop dla poratowania zdrowia a trzynastka dla nauczycieli

W myśl aktualnych przepisów minimalny okres zatrudnienia uprawniający do wypłaty dodatkowego wynagrodzenia rocznego znanego potocznie jako trzynastka wynosi sześć miesięcy w roku kalendarzowym. Uregulowano to w Karcie Nauczyciela. Jednocześnie w ustawie o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej wskazano, że z wymogu takiego są zwolnieni pracownicy, którzy m.in. korzystali z urlopu dla poratowania zdrowia (art. 2 ustawy).

Urlop zdrowotny nauczycieli akademickich

O urlop na poratowanie zdrowia może także wystąpić pedagog akademicki, ale wymagania, jakie musi spełnić, są wyższe niż u nauczycieli podstawówek czy liceów.

Taki urlop na zalecone leczenie, jeżeli stan zdrowia wymaga powstrzymania się od pracy, otrzyma akademik, który nie ukończył 65. roku życia i na uczelni jest zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy od co najmniej 10 lat. Tak stanowi art. 131 ustawy z 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (tekst jedn. Dz.U. z 2021 r., poz. 478).

O kolejny urlop nauczyciel akademicki będzie mógł wnioskować po 3 latach od zakończenia poprzedniego, a łączny wymiar takiego zwolnienia przez całe zatrudnienie nie może przekraczać roku. W trakcie trwania urlopu dla poratowania zdrowia akademik musi powstrzymać się od pracy zarobkowej.

Urlop zdrowotny w NIK

Urlop zdrowotny to także dodatkowy przywilej w Najwyższej Izbie Kontroli.

Kontroler zatrudniony w NIK przez przynajmniej 5 lat może dwukrotnie w okresie zatrudnienia w tej instytucji wnioskować o płatny urlop dla poratowania zdrowia (art. 80 ustawy z 23 grudnia 1994 r. o Najwyższej Izbie Kontroli; tekst jedn. Dz.U. z 2020 r., poz. 1200). Łącznie będzie to 12 miesięcy i w tym czasie rekonwalescent otrzyma wynagrodzenie obliczone tak, jak za urlop wypoczynkowy.

O urlop dla poratowania zdrowia wnioskuje zainteresowany, udziela go prezes NIK na podstawie opinii o stanie zdrowia wydanej przez komisję lekarską powołaną przez prezesa NIK.

Urlop zdrowotny sędziów i prokuratorów

Urlop dla poratowania zdrowia sędziego nie może przekraczać sześciu miesięcy. Zgodnie z art. 93 ustawy 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (tekst jedn. Dz.U. z 2020 r., poz. 2072) udziela go minister sprawiedliwości. Jeśli odmówi, sędzia ma 14 dni na to, aby odwołać się w tej sprawie do Sądu Najwyższego.

Także 6 miesięcy może trwać urlop zdrowotny prokuratora (art. 116 ustawy z 28 stycznia 2016 r. Prawo o prokuratorze (tekst jedn. Dz.U. z 2021 r., poz. 66). Nie można go jednak udzielić, jeśli prokurator z powodu choroby nie wykonywał czynności przez rok. Art. 85 ustawy z 6 kwietnia 1990 r. o Policji (tekst jedn. Dz.U. z 2020 r., poz. 360) bardzo ogólnie określa, że policjantowi także można udzielić płatnego urlopu zdrowotnego.

Urlop zdrowotny górników

Na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z 30 grudnia 1981 r. w sprawie szczególnych przywilejów dla pracowników górnictwa – Karta górnika (Dz.U. z 1982 r. nr 2, poz.13) o urlop zdrowotny mogą też wystąpić górnicy, którzy np. ulegli wypadkowi przy pracy lub są zagrożeni chorobą zawodową w związku z wykonywaną pracą. Płatny urlop zdrowotny otrzymają na leczenie sanatoryjne lub wczasy profilaktyczno-lecznicze.

Urlop na poratowanie zdrowia – podstawa prawna

• Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 roku Karta Nauczyciela (Dz. U. 1982 Nr 3 poz. 19) - link
• Ustawa z dnia 12 grudnia 1997 roku o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej - link

Pliki do pobrania

• Wniosek o urlop na poratowanie zdrowia nauczyciela - wzór .doc Pobierz plik
• Wniosek o urlop na poratowanie zdrowia nauczyciela - wzór .pdf Pobierz plik