Wypowiedzenie za porozumieniem stron w 2020 r. - jak się odbywa?
Najbezpieczniejszy i najbardziej kulturalny sposób rozstania to porozumienie stron. Dochodzi do niego, gdy pracodawca lub pracownik chcą zakończyć współpracę, a druga strona na to przystaje. Jest to więc – jak sama nazwa wskazuje - zgodne oświadczenie pracodawcy i pracownika o zakończeniu stosunku pracy.
Absolutnie więc nie można takiej formy rozstania nazywać wypowiedzeniem, choć inicjatywa zakończenia współpracy z reguły pochodzi od jednej strony, często od pracodawcy. Co na ten temat mówią obecne przepisy? Co trzeba wiedzieć o wypowiedzeniu za porozumieniem stron w 2020 r.? Czy zaszły jakieś zmiany w przepisach na tym polu?
Termin wypowiedzenia umowy za porozumieniem stron
Sam stosunek pracy może zakończyć się albo natychmiast - z chwilą zawarcia porozumienia, albo w terminie późniejszym, który strony wskażą w przyjętym porozumieniu, np. za dwa tygodnie, z końcem miesiąca. Nie ma tu żadnych okresów wypowiedzenia, tak jak przy rozstaniu właśnie w takim trybie, czyli gdy umowę wypowiada jedna ze stroną. Trzeba jednak precyzyjnie oznaczyć datę zawarcia porozumienia stron oraz datę, kiedy rozwiąże się stosunek pracy.
Przykład:
Pani Joanna rozstała się z pracodawcą za porozumieniem. Będzie ono miało skutek natychmiastowy, bo tak strony postanowiły. Zawarto je 31 marca 2020 r. i w tym samym dniu rozwiązał się stosunek pracy pani Joanny.
Porozumienie stron, które zawiera termin zakończenia stosunku pracy, należy odróżnić od sytuacji, kiedy w okresie np. trzymiesięcznego wypowiedzenia umowy o pracę pracownik lub pracodawca zaproponuje, aby skrócić okres wypowiedzenia angażu. Będzie to wówczas oznaczać jedynie tyle, że chce wcześniej rozwiązać umowę (art. 36 § 6 k.p.), ale takie ustalenie nie wpływa na sposób jej rozwiązania. Nadal jest to wypowiedzenie umowy o pracę.
Forma rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron w 2020 r.
Kodeks pracy nie określa, jak ma wyglądać porozumienie stron - ani co do formy, ani co do treści. Stąd nie musi być ono nawet przyjęte na piśmie. Dla celów dowodowych (w razie sporu sądowego) lepiej jednak, aby miało taką postać.
Z reguły jest to ustna propozycja którejś ze stron stosunku pracy. Ważne jest, aby druga strona wyraziła swoją wolę bezwarunkowo. Jest to odpowiedź na ofertę w rozumieniu art. 66 kodeksu cywilnego w zw. z art. 300 kodeksu pracy. Musi to być więc zgodne oświadczenie woli obu stron i nie może krzywdzić np. pracownika jako słabszej strony stosunku pracy.
Przykład:
Spółdzielnia mieszkaniowa zatrudnia pan Jana, hydraulika na czas określony do końca czerwca. Pan Jan dostał ofertę pracy w Londynie i aby ją rozpocząć, musi tam dojechać w ciągu tygodnia. Zaproponował więc spółdzielni, aby wcześniej rozwiązała z nim angaż na zasadzie porozumienia stron. Spółdzielnia przystała na rozwiązanie stosunku pracy, ale postawiła warunek - nie zapłaci panu Janowi za ostatni tydzień pracy, traktując to jako zadośćuczynienie za zgodę na to, że wcześniej rozwiąże umowę. W ten sposób pracodawca łamie prawo, bo ujmuje pracownikowi należną mu zapłatę.
Kto może zaproponować rozwiązanie umowy za porozumieniem stron?
Inicjatywa rozstania na mocy porozumienia stron może pochodzić zarówno od pracownika, jak i od pracodawcy. W żadnym jednak wypadku takiego pomysłu zatrudnionego pracodawca nie może potraktować jako chęci rozwiązania umowy przez wypowiedzenie, jeśli nie jest to wyraźnie zastrzeżone. Aby wykluczyć takie wątpliwości najlepiej, aby pismo z propozycją do szefa pracownik sformułował następująco: „Proponuję rozwiązanie umowy o pracę na mocy porozumienia stron z dniem 31 marca 2020 r.”
Musi też zadbać o to, aby taka oferta dotarła do pracodawcy. Jeżeli strony zgodzą się, to umowa o pracę rozwiąże się w ustalonym przez nie terminie i wówczas będzie to brzmiało następująco:
Rozwiązanie umowy za porozumieniem stron - wzór 2020
Pani Anna Malinowska
Umowę o pracę rozwiązuje się z 31 marca 2020 r. na mocy porozumienia stron.
....................... .......................
Podpis pracownika Podpis pracodawcy
Gdy pracodawca nie zgadza się na propozycję porozumienia, powinien to wyraźnie zaznaczyć, najlepiej w formie pisemnej. Jeśli pracownik nie jest pewny, czy szef przystanie na formę polubowną, w swoim piśmie z taką ofertą zastrzega, że gdy pracodawca ją odrzuci, ma traktować ją jako wypowiedzenie. Oznacza to wszystkie konsekwencje (formalności, terminy, uprawnienia), jakie towarzyszą wypowiedzeniu umowy o pracę, które złożyła jedna ze stron stosunku pracy.
Wypowiedzenie za porozumieniem stron 2020 - co musi się w nim znaleźć?
Porozumienie stron nie musi ograniczać się do daty zakończenia stosunku pracy. Może także zawierać dodatkowe elementy. Przykładowo strony uzgadniają termin wykorzystania urlopu wypoczynkowego czy zwrot kosztów wysłania pracownika na drogie szkolenia oraz rozliczenia się z powierzonego mu mienia.
Pracodawcy i pracownikowi wolno też umieścić nietypowe postanowienia, np. o tym, że strony będą milczeć w sprawie uregulowanego wynagrodzenia czy uzgodnionego terminu rozwiązania stosunku pracy.
Przy rozwiązaniu umowy za porozumieniem stron pracownikowi nie przysługuje zwolnienie na poszukiwanie pracy. Zgodnie bowiem z art. 37 kodeksu pracy takie wolne dni należą się tylko w okresie wypowiedzenia, którego dokonał pracodawca. Ponieważ tu mamy do czynienia z porozumieniem stron, to nie ma okresu wypowiedzenia. Zainteresowani mogą jednak ustalić, że pracodawca zgadza się na to, aby pracownik miał takie dni i zapłaci za to.
Wypowiedzenie za porozumieniem stron - kiedy może mieć miejsce?
Rozwiązanie umowy przez porozumienie stron szef może zaproponować każdemu i w każdej sytuacji. I to niezależnie od istniejących ograniczeń i zakazów w wypowiadaniu oraz rozwiązywaniu tych umów bez wypowiedzenia. W ten sposób dopuszczalne jest rozstanie nawet z pracownikiem, który korzysta ze szczególnej ochrony, np. jest na urlopie wypoczynkowym czy z ciężarną pracownicą. Warunek - druga strona musi się na to przystać i ma to być jej świadoma i dobrowolna zgoda. Co ważne, pracodawcy nie muszą konsultować z zakładową organizacją związkową rozwiązywania umów o pracę, do których dochodzi za porozumieniem stron.
Nawet jeśli firma przeprowadza zwolnienia grupowe, to może w tym samym czasie polubownie rozwiązać z pracownikami angaże z innych powodów niż restrukturyzacja zakładu. Tak uznał Sąd Najwyższy w wyroku z 4 listopada 2004 r. (I PK 653/03).
Wyjątkowe sytuacje przy wypowiedzeniu za porozumieniem stron
Niekiedy porozumienie stron to bardzo elegancka forma zakończenia współpracy z osobą, której pracodawca i tak wypowiedziałby umowę lub nawet zwolnił ją dyscyplinarnie. Aby nie eskalować konfliktu, strony przystają na takie polubowne pożegnanie. To też częsty sposób rozstania z osobami na wyższych stanowiskach, z którymi pracodawca nie może znaleźć wspólnego zdania na temat rozwoju, strategii firmy, akcji marketingowych.
Porozumieniu stron przy rozwiązaniu umowy o pracę może też towarzyszyć dogadanie się dotychczasowego pracodawcy z innym pracodawcą, do którego pracownik zamierza przejść. Aby taki pakt był ważny, nie wystarczy zgodne oświadczenie woli zatrudniających. Konieczna jest także akceptacja etatowca. W takim wypadku porozumienie sprowadza się do tego, że pracownik równocześnie rozwiązuje umowę o pracę z dotychczasowym pracodawcą i nawiązuje stosunek pracy z nową firmą. To wyrok Sądu Najwyższego z 31 stycznia 1977 r. (I PRN 141/76).
Świadectwo pracy przy rozwiązaniu umowy o pracę za porozumieniem
Nawet takie pokojowe zakończenie współpracy trzeba uwzględnić w dokumentach i wydać zatrudnionemu świadectwo pracy. W jego punkcie 4 pracodawca wskazuje, w jaki sposób ustał stosunek pracy. Podaje tryb i podstawę prawną jego rozwiązania.
Gdyby porozumienie towarzyszyło zwolnieniom grupowym w firmie, to szef również ujawnia w świadectwie pracy, że doszło do niego na mocy porozumienia się stron albo za wypowiedzeniem z przyczyn, które nie dotyczyły pracownika. Jako podstawę rozstania wpisuje wtedy art. 1 albo art. 10 ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (tekst jedn. Dz. U. z 2018 r., poz. 1969).
Odwołanie rozwiązania umowy za porozumieniem stron 2020 r.
Porozumienie stron zakłada zgodne zakończenie współpracy, dlatego droga sądowa – taka jak przy wypowiedzeniu angażu - jest wykluczona. Do sądu można się jednak odwołać, ale tylko wtedy, gdy przy składaniu oświadczenia woli wystąpiły błędy, np. składano je pod wpływem groźby jednej ze stron.
Nawet jednak przy zawartym porozumieniu strony często inaczej interpretują jego treść, czego dowodzi liczne orzecznictwo Sądu Najwyższego. I wtedy też muszą rozwiązać spór w sądzie.
WSPÓLNE DLA PRACODAWCY I PRACOWNIKA |
DLA PRACODAWCY |
DLA PRACOWNIKA |
1. nie niesie żadnych niebezpieczeństw 2. można go dokonać zawsze (dotyczy to każdej umowy i każdej osoby) 3. eliminuje ryzyko konfliktów strony mogą ustalić dowolny termin rozstania nie ma okresu wypowiedzenia
|
1. indywidualne porozumienie stron bez konsultacji z organizacjami związkowymi reprezentującymi pracownika 2. może domagać się od pracownika zwrotu kosztów szkoleń 3. może zobowiązać go, aby zachował w tajemnicy niektóre informacje służbowe (przed podpisaniem porozumienia)
|
1. szybkie rozstanie w dogodnym momencienawet jeśli wskutek własnej zapobiegliwości pracownik znalazł pracę i zaproponował porozumienie stron, to gdy firma przeprowadza zwolnienia grupowe, nie pozbawia go to prawa do odprawy pieniężnej2. może domagać się odprawy pieniężnej, jeżeli u pracodawcy istnieją powody, aby zastosował ustawę o zwolnieniach grupowych |