Jak działa trzeci filar emerytalny?

Czym jest III filar?

Na początek krótkie przypomnienie. System emerytalny w Polsce zasadniczo składa się z trzech filarów.

I filar - emerytura z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych

III filar - Otwarte Fundusze Emerytalne

III filar - dobrowolne odkładanie pieniędzy na IKE (Indywidualne Konto Emerytalne), IKZE (Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego) czy PPE (Pracowniczy Program Emerytalny). III filar systemu emerytalnego obejmuje także każdą inną inicjatywę mającą na celu oszczędzanie na starość.

Czy warto oszczędzać w ramach III filaru emerytalnego?

Kalkulacje analityków są bezlitosne. Jak wynika z przewidywań zawartych w raporcie „The 2015 Ageing Report” Komisji Europejskiej, w 2060 r. wysokość emerytury (tej publicznej) będzie stanowiła 28,7% ostatniej pensji! Fachowo taki wskaźnik nazywa się „stopą zastąpienia”. Ile faktycznie dostaniesz emerytury – okaże się za kilkadziesiąt lat, ale już dziś wiadomo, że trzeba przygotować się na ostry zjazd poziomu życia i w porę temu zaradzić.

Poza I filarem emerytalnym jest jeszcze II filar – czyli OFE. Tyle, że tam może trafiać zaledwie 2,92% Twojego wynagrodzenia brutto (średnia składka do OFE w 2015 r. wyniosła 53,70 zł miesięcznie). Ponadto składki do OFE ustają na 10 lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego i kolejne trafiają już na specjalne konto w ZUS. Na ten sam rachunek w ZUS systematycznie będą także przesuwane środki z OFE, aby w momencie przejścia na emeryturę wszystkimi oszczędnościami zgromadzonymi przez lata w OFE dysponował wyłącznie ZUS.

Poza tym Otwarte Fundusze Emerytalnie mogą inwestować pieniądze wyłącznie w akcje. W porównaniu z lokatami bankowymi czy obligacjami skarbowymi są to instrumenty ryzykowne, co może skutecznie odstraszać bardziej zachowawcze osoby. To oznacza, że OFE mogą w danym okresie tracić zamiast generować zyski. Wahania na rynku w pechowym dla przyszłego emeryta momencie mogą mocno uszczuplić jego kapitał na emeryturę.  

Te liczby i fakty dobitnie pokazują, że aby skutecznie zadbać o swoje finanse emerytalne, wypada zbudować je także w oparciu o III filar - czyli odkładać też kapitał samodzielnie.

Jak oszczędzać w ramach III-iego filaru systemu emerytalnego?

Do oszczędzania na III filarze służą m.in. IKE czy IKZE. Dają one klientom szereg udogodnień takich jak możliwość optymalizacji podatkowej. Oszczędzając w IKE – nie będziesz musiał odprowadzić 19% podatku od zysków kapitałowych jeśli środki wypłacisz dopiero na emeryturze. Oszczędzając za pomocą IKZE masz możliwość odliczenia składki od podatku dochodowego, dzięki czemu zapłacisz go mniej. Pewnym ograniczeniem IKE i IKZE może być np.: limit rocznych wpłat. W 2016 r. w przypadku IKE ta kwota wynosi 12 165 zł, zaś przy IKZE to tylko 4 866 zł.

IKE i IKZE mogą być oferowane w formie różnych rozwiązań oszczędnościowo-inwestycyjnych. Może to być np.:

• zwykły rachunek oszczędnościowy w banku
• polisa na życie z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym
• rachunek w domu maklerskim
• rachunek inwestycyjny w Towarzystwie Funduszy Inwestycyjnych

Wybór produktu zależy m.in. od Twojej tolerancji ryzyka. Decydując się np. na bankowe konto oszczędnościowe czy fundusz inwestujący w obligacje skarbowe zapewniasz swoim oszczędnościom bezpieczeństwo, ale niestety Twoje zyski nie będą imponujące. Wybierając rozwiązanie bardziej ryzykowne - np. inwestycje w akcje spółek giełdowych – możesz część środków stracić, ale i możliwe stopy zwrotu mogą być znacznie wyższe. Wybór należy do Ciebie – zasadniczo jednak przyjmuje się, że bardziej ryzykowne inwestycje jak np. akcje, pomimo częstych i czasem sporych wahań cen, w długim okresie przynoszą najlepsze zyski.