Czym są pasywa? Ich rodzaje i charakterystyka

Pokaż więcej

Na majątek przedsiębiorstwa składają się aktywa i pasywa. Są to terminy księgowe, które oznaczają odpowiednio posiadane zasoby oraz źródła ich finansowania. Pasywa to zatem nic innego, jak wykaz źródeł pochodzenia aktywów.

Podział pasywów

Pasywa możemy podzielić ze względu na źródło ich pochodzenia. W księgowości wyróżniamy dwie grupy:

• Kapitały własne, czyli własne źródła finansowania firmy (np. kapitał podstawowy)
• Kapitały obce, czyli zewnętrzne źródła finansowania (np. kredyty i pożyczki).

Dodatkowo można wyróżnić podział pasywów ze względu na kryterium zapadalności - na zobowiązania długo- i krótkoterminowe.

Do kapitałów własnych zaliczamy m.in. wartość zasobów majątkowych oddanych do dyspozycji danego przedsiębiorstwa przez jego założycieli. Ponieważ działalność przedsiębiorstwa jest ukierunkowana na jego wzrost, kapitał ten z biegiem czasu powinien rosnąć. Dzieje się to przez kapitalizację zysku, czyli przeznaczanie wypracowanego zysku na zwiększanie kapitałów przedsiębiorstwa. W efekcie tworzone są też rezerwy kapitałowe, czyli część kapitału odkładana na poczet zabezpieczenia przed ryzykiem działania firmy.

Z kolei kapitały obce to źródła finansowania dostępne dla przedsiębiorstwa jedynie przez określony czas. Do tej grupy zaliczamy np. kredyty i pożyczki zaciągnięte w bankach czy zobowiązania wobec pracowników.

Pasywa w bilansie

W bilansie księgowym aktywa i pasywa zestawianie są razem. Zasada równowagi bilansowej mówi, że suma aktywów powinna być równa sumie pasywów. Oznacza to, że każde posiadane przez firmę aktywo powinno mieć swoje źródło finansowania. Porównanie kapitałów własnych do kapitałów obcych pokazuje nam, kto i w jakiej części jest właścicielem majątku przedsiębiorstwa.

W bilansie pasywa prezentowane są w następujący sposób:

Kapitały własne:

• Kapitał (fundusz) podstawowy
• Kapitał (fundusz) zapasowy, w tym nadwyżka wartości sprzedaży (wartości emisyjnej) nad wartością nominalną udziałów (akcji)
• Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny, w tym z tytułu aktualizacji wartości godziwej
• Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe, w tym: tworzone zgodnie z umową (statutem) spółki, na udziały (akcje) własne
• Zysk (strata) z lat ubiegłych
• Zysk (strata) netto
• Odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego (wielkość ujemna)

Kapitały obce, czyli zobowiązania i rezerwy na zobowiązania

• Rezerwy na zobowiązania

1. Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego
2. Rezerwa na świadczenia emerytalne i podobne

• długoterminowa
• krótkoterminowa

3. Pozostałe rezerwy

• długoterminowe
• krótkoterminowe

• Zobowiązania długoterminowe

1. Wobec jednostek powiązanych

2. Wobec pozostałych jednostek, w których jednostka posiada zaangażowanie w kapitale

3. Wobec pozostałych jednostek

• kredyty i pożyczki
• z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych
• inne zobowiązania finansowe
• zobowiązania wekslowe
• inne

• Zobowiązania krótkoterminowe

1. Zobowiązania wobec jednostek powiązanych

• z tytułu dostaw i usług, o okresie wymagalności:

– do 12 miesięcy

– powyżej 12 miesięcy

• inne
  
  

2. Zobowiązania wobec pozostałych jednostek, w których jednostka posiada zaangażowanie

w kapitale

• z tytułu dostaw i usług, o okresie wymagalności:

– do 12 miesięcy

– powyżej 12 miesięcy

• inne

3. Zobowiązania wobec pozostałych jednostek

• kredyty i pożyczki
• z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych
• inne zobowiązania finansowe
• z tytułu dostaw i usług, o okresie wymagalności:

– do 12 miesięcy

– powyżej 12 miesięcy

• zaliczki otrzymane na dostawy i usługi
• zobowiązania wekslowe
• z tytułu podatków, ceł, ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych oraz innych tytułów publicznoprawnych
• z tytułu wynagrodzeń
• inne

4. Fundusze specjalne

• Rozliczenia międzyokresowe

1. Ujemna wartość firmy

2. Inne rozliczenia międzyokresowe

• długoterminowe
• krótkoterminowe