Firma na ryczałcie - wszystko co musisz wiedzieć

Pokaż więcej

Na czym polega ryczałt?

Cechą charakterystyczną ryczałtu jest opodatkowanie przychodu, a nie dochodu przedsiębiorcy. Oznacza to, że przedsiębiorca nie może odliczać od podatku kosztów uzyskania przychodu. Aktem prawnym regulującym opodatkowanie ryczałtem jest ustawa z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

Dla kogo ryczałt?

Ryczałt mogą wybrać podatnicy, którzy w roku poprzednim uzyskali przychód z działalności niższy niż 250 000 euro. Ograniczenie to dotyczy też wszystkich wspólników spółki cywilnej lub jawnej oraz podatników, którzy uzyskują przychody ze sprzedaży przetworzonych produktów rolnych pochodzących z własnych upraw, hodowli lub chowu. Przy ustalaniu kwoty granicznej 250 000 euro brany jest pod uwagę średni kurs euro ogłaszanego przez NBP obowiązujący na pierwszy dzień roboczy października roku poprzedzającego rok podatkowy.

Opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podlegają przychody osób fizycznych lub przedsiębiorstw w spadku z pozarolniczej działalności gospodarczej, w tym również gdy działalność ta jest prowadzona w formie spółki cywilnej osób fizycznych, spółki cywilnej osób fizycznych i przedsiębiorstwa w spadku lub spółki jawnej osób fizycznych. Ponadto opodatkowaniu ryczałtem podlegają otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze.

Kto nie może skorzystać z ryczałtu?

Opodatkowanie ryczałtem jest wykluczone dla niektórych rodzajów działalności gospodarczej. Ryczałtu nie mogą wybrać przedsiębiorcy, którzy chcą osiągać przychód z następujących źródeł:

• prowadzenie aptek,
• działalności w zakresie udzielania pożyczek pod zastaw (prowadzenie lombardów),
• działalności w zakresie kupna i sprzedaży wartości dewizowych,
• prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w zakresie wolnych zawodów innych niż lekarzy, lekarzy stomatologów, lekarzy weterynarii, techników dentystycznych, felczerów, położne, pielęgniarki, tłumaczy oraz nauczycieli w zakresie świadczenia usług edukacyjnych polegających na udzielaniu lekcji na godziny, jeśli działalność ta nie jest wykonywana na rzecz osób prawnych,
• działalności w zakresie handlu częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych,
• wytwarzania wyrobów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, z wyjątkiem wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii,
• a także działalności wymienionych w załączniku nr 2 do ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym.

Ponadto z ryczałtu nie mogą skorzystać przedsiębiorcy, którzy w danym roku podatkowym zmieniają działalność:

• z prowadzonej samodzielnie na działalność prowadzoną w formie spółki z małżonkiem,
• z prowadzonej w formie spółki z małżonkiem na działalność prowadzoną samodzielnie przez jednego lub każdego z małżonków,
• z prowadzonej samodzielnie przez małżonka na działalność prowadzoną samodzielnie przez drugiego małżonka – jeżeli małżonek lub małżonkowie przed zmianą opłacali z tytułu prowadzenia tej działalności podatek dochodowy na ogólnych zasadach.

Ustawa wyklucza także możliwość opodatkowania ryczałtem przedsiębiorców, którzy wykonują usługi na rzecz byłego pracodawcy, u którego wykonywali w roku poprzednim lub danym roku podatkowym te same czynności, z których chcą osiągać przychód na własnej działalności. Z ryczałtu nie skorzystają także podatnicy, którzy opłacają podatek w formie karty podatkowej.

Stawki ryczałtu

Stawka podatku zależna jest od rodzaju wykonywanej działalności gospodarczej. Szczegóły znajdują się w artykule 12 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym. Stawki podatku są następujące:

• 20% przychodów osiąganych w zakresie wolnych zawodów takich jak lekarz, lekarz stomatolog, lekarz weterynarii, technik dentystyczny, felczer, położna, pielęgniarka, tłumacz oraz nauczyciel w zakresie świadczenia usług edukacyjnych polegających na udzielaniu lekcji na godziny,
• 17% przychodów ze świadczenia usług takich jak reprodukcja komputerowych nośników informacji, pośrednictwo w sprzedaży hurtowej samochodów osobowych i furgonetek, parkingowych, zakwaterowanie, wydawanie oprogramowania komputerowego, zarządzanie nieruchomościami na zlecenie, wynajem i dzierżawa środków transportu bez kierowców lub załogi, fotografia, poradnictwo dla dzieci dotyczące problemów edukacyjnych,
• 12,5% przychodów z tytułu umowy najmu, jeżeli roczne dochody z najmu przekraczają 100 000 zł (liczone od nadwyżki przychodów ponad tą kwotę),
• 8,5% od przychodów m.in. z działalności usługowej, w tym przychodów z działalności gastronomicznej w zakresie sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%, przychodów związanych ze zwalczaniem pożarów i zapobieganiem pożarom, przychodów ze świadczenia usług wychowania przedszkolnego, przychodów ze świadczenia usług związanych z działalnością ogrodów botanicznych i zoologicznych, przychodów z działalności polegającej na wytwarzaniu przedmiotów (wyrobów) z materiału powierzonego przez zamawiającego, prowizji uzyskanej przez komisanta ze sprzedaży na podstawie umowy komisu, prowizji uzyskanej przez kolportera prasy na podstawie umowy o kolportaż prasy,
• 5,5% od przychodów z działalności wytwórczej, robót budowlanych lub w zakresie przewozów ładunków taborem samochodowym o ładowności powyżej 2 ton, od uzyskanej prowizji z działalności handlowej w zakresie sprzedaży jednorazowych biletów komunikacji miejskiej, znaczków do biletów miesięcznych, znaczków pocztowych, żetonów i kart magnetycznych do automatów,
• 3,0% od przychodów z działalności gastronomicznej, z wyjątkiem przychodów ze sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%, z działalności usługowej w zakresie handlu, ze świadczenia usług związanych z produkcją zwierzęcą, z działalności rybaków morskich i zalewowych w zakresie sprzedaży ryb i innych surowców pochodzących z własnych połowów, z odpłatnego zbycia ruchomych składników majątku wykorzystywanych w pozarolniczej działalności gospodarczej, z odpłatnego zbycia ruchomych składników majątku przedsiębiorstwa w spadku,
• 2% od przychodów ze sprzedaży przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy, hodowli lub chowu.

Ustawa dopuszcza możliwość stosowania wielu różnych stawek równocześnie. Gdy podatnik nie prowadzi ewidencji w sposób zapewniający ustalenie przychodów dla każdego rodzaju działalności, ryczałt wynosi 8,5% przychodów, a jeśli stawka dla określonej działalności miałaby być wyższa – wynosi on 20% albo 17%.

Odliczenia na ryczałcie

Przedsiębiorcy wybierający rozliczenie w formie ryczałtu nie mogą odliczać od przychodu kosztów. Ustawa dopuszcza jedynie możliwość odliczenia:

• zapłaconych składek na ubezpieczenie społeczne,
• straty z lat poprzednich,
• ulgi rehabilitacyjnej,
• ulgi internetowej,
• darowizny na określone cele,
• wpłaty na IKZE.

Ryczałt należy opłacać do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, za który ryczałt ma zostać opłacony. Wyjątkiem jest grudzień, kiedy trzeba zapłacić podatek w terminie złożenia zeznania, czyli do końca miesiąca. Przedsiębiorcy, których przychód nie przekroczył kwoty 25 000 euro w roku poprzedzającym rok podatkowy mogą rozliczać się kwartalnie. W takiej sytuacji należy poinformować urząd skarbowy o tej formie rozliczenia w zeznaniu podatkowym za rok, w którym stosowano rozliczanie kwartalne.

Ewidencja przychodów i wykaz środków trwałych

Przedsiębiorcy, którzy wybrali ryczałt jako formę opodatkowania muszą prowadzić ewidencję przychodów zgodną z Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2002 r. w sprawie prowadzenia ewidencji przychodów i wykazu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Może być ona prowadzona w formie papierowej lub elektronicznie. Ewidencja musi zawierać:

• datę,
• numer zestawienia,
• numery faktur objętych zestawieniem,
• daty faktur objętych zestawieniem,
• łączną wartość przychodów wynikającą z tych faktur z podziałem na przychody objęte poszczególnymi stawkami ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

Zapisy w ewidencji są dokumentowane na podstawie:

• faktur VAT,
• faktur VAT RR,
• faktur VAT KOMIS,
• faktur VAT — MP,
• dokumentów celnych,
• rachunków oraz faktur korygujących i not korygujących,
• w przypadku sprzedaży bez faktur — na podstawie wystawionego na koniec dnia dowodu wewnętrznego.

Przedsiębiorca nie musi obejmować w ewidencji kosztów, ponieważ podatek płacony jest od przychodu. Ma jednak obowiązek posiadać i przechowywać dowody zakupu towarów oraz prowadzić wykaz środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Wykaz środków trwałych powinien zawierać:

• liczbę porządkową,
• datę nabycia,
• datę przyjęcia do używania,
• określenie dokumentu stwierdzającego nabycie,
• określenie środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej,
• symbol klasyfikacji środków trwałych,
• wartość początkową,
• stawkę amortyzacyjną,
• zaktualizowaną wartość początkową,
• datę likwidacji oraz przyczynę likwidacji albo datę zbycia środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej.

Gdzie i kiedy należy zgłosić opodatkowanie ryczałtem?

Przedsiębiorcy rozpoczynający działalność gospodarczą mogą wybrać opodatkowanie ryczałtem już na etapie składania wniosku CEIDG-1. Jeżeli przedsiębiorca nie zrobi tego w formularzu rejestracyjnym, powinien wysłać oświadczenie do urzędu skarbowego najpóźniej do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym uzyskano pierwszy przychód. Jeżeli pierwszy przychód miał miejsce w grudniu, to należy je złożyć do końca roku podatkowego. Oświadczenia o wyborze ryczałtu nie trzeba już składać w kolejnych latach prowadzenia firmy.