Naukowcy od dziesięcioleci badają co wpływa na naszą motywację do działania oraz silną wolę w długim terminie. To kluczowe dane dla takich procesów jak np. oszczędzanie na emeryturę. Efekt Marshmallow opisuje badanie, jakie wykonał w przedszkolu przy Uniwersytecie Stanforda, psycholog Walter Mischel. Cały eksperyment miał miejsce prawie pół wieku temu i dał początek wielu innym badaniom w dziedzinie psychologii.
Pokaż więcej

Na czym polegał eksperyment marshmallow?

Mischel ze swoim zespołem chciał zbadać umiejętność samokontroli i odraczania w czasie nagrody. W tym celu zaprosił do pokoju niespodzianek 5-letnie dzieci i dał im możliwość wyboru – mogły zjeść piankę marshmallow natychmiast lub poczekać i zjeść dwie nieco później. Dzieci zostawiano same w pokoju i obserwowano jak radzą sobie z czekaniem na obiecaną nagrodę. Pianki cały czas leżały przed nimi, na stole.

Eksperyment obalił tradycyjny wtedy pogląd, że siła woli jest cechą wrodzoną. Jak pisał sam Mischel – „Umiejętności samokontroli, zarówno poznawcze, jak i emocjonalne, można sobie przyswoić, rozwijać i aktywnie z nich korzystać, tak by zaczęły się aktywizować automatycznie, kiedy ich potrzebujemy.” Większość dzieci poradziła sobie z wyzwaniem, a na podstawie badania powstała książka „Test Marshmallow. O pożytkach płynących z samokontroli”.

Kontynuacja badania po latach pokazała, że dzieci, które poradziły sobie z odroczeniem nagrody w czasie, dużo lepiej radziły sobie w szkole średniej i były szczuplejsze. Umiejętność samokontroli i odroczenia w czasie nagrody okazała się bardzo cenna.

Odroczona gratyfikacja

Badanie przeprowadzone przez Mischela pokazuje, że wykorzystanie samokontroli i odroczonej gratyfikacji może być kluczowe dla każdego, kto korzysta z usług finansowych. Oszczędzamy na jakiś cel, gdy mamy samokontrolę i świadomość odroczonej nagrody. Natomiast jeśli zależy nam na czymś tu i teraz, jesteśmy skłonni odrzucić odroczoną gratyfikację i skorzystać z usługi finansowej od ręki, płacąc za to odsetki. Ten mechanizm działa przy pożyczkach i kredytach. Najpierw jest nagroda w postaci gotówki, później konsekwencja wyboru – miesięczne raty.

Odroczona gratyfikacja jest istotna w procesie nauki, odchudzania, uprawiania sportu i wielu innych czynnościach życia codziennego. Bardzo często występuje prosta zależność – osoby, które konsekwentnie trenują konkretną dyscyplinę sportową, dużo łatwiej wykazują silną wolę i determinację w biznesie oraz finansach.

Oszczędzanie na emeryturę

Chociaż trudno przełożyć badanie z piankami marshmallow na oszczędzanie przez kilkadziesiąt lat, to jednak w obu przypadkach chodzi o umiejętność samokontroli. Odkładanie małych kwot regularnie buduje kapitał, który wykorzystasz w czasie emerytury.

Eksperyment marshmallow pokazał także, że dużo łatwiej jest walczyć z pokusą, gdy jej nie widać. Dzieci starały się nie patrzeć na cukierki i zajmowały się czymś innym. Przekładając to na finanse – najłatwiej oszczędzać na koncie oszczędnościowym bądź lokacie w innym banku niż ten, z którego usług korzystasz na bieżąco - w ten sposób nie widzisz oszczędności na co dzień i będzie Ci łatwiej oprzeć się pokusie wydania ich.

Oszczędzając na emeryturę, przeżywamy coś bardzo podobnego jak dzieci, które w trakcie eksperymentu patrzyły na pozostawione na stole pianki. Jednak nagrodą nie są słodycze, a bezpieczeństwo finansowe w czasie emerytury. Badanie na temat odroczonej gratyfikacji pokazuje bardzo ważną kwestię: silną wolę można wyćwiczyć, tak jak mięśnie na siłowni. Trzeba jednak konsekwentnie „trenować”, czyli w przypadku emerytury – regularnie odkładać pieniądze i powiększać kapitał na jesień życia.

Autor:

Tomasz Jaroszek

ekspert Kapitalni.org
Autor bloga Doradca.tv i podcastu Nic Za Darmo, były dziennikarz ekonomiczny. Z rynkiem finansowym związany od ponad 13 lat, zajmuje się edukacją finansową. Był redaktorem działu finanse w Comperia.pl, redaktorem naczelnym Przeglądu Finansowego Bankier.pl, prowadził studio telewizyjne Bankier.pl. Autor książki "Śladami Warrena Buffetta", współautor "Ryzykować trzeba umieć", wyróżniony nagrodami bloga roku Men's Health oraz laureat finansowej kampanii edukacyjnej Invest Cuffs.
Dowiedz się więcej

Nasi Partnerzy

logo
logo
logo
logo
logo
logo
logo
logo
logo
logo
logo
logo