Czy umowa pożyczki musi być zawarta na piśmie?
Kodeks Cywilny określa tylko podstawowe elementy, z których powinna składać się umowa pożyczki. We wrześniu 2016 roku weszło w życie postanowienie, które mówi, że umowa pożyczki, której wartość przekracza 1000 zł wymaga zachowania formy dokumentu (dotychczas sporządzenie umowy na piśmie było wymagane w przypadki pożyczki o wartości przekraczającej 500 zł). Natomiast co do zasady, umowa pożyczki każdorazowo powinna być zawarta w formie pisemnej, jest to niezbędne w przypadku, gdyby zachodziła konieczność rozstrzygania spornych kwestii przed sądem. Szerzej umowę pożyczki precyzuje ustawa o kredycie konsumenckim, określając zasady i tryb zawierania takich umów np. maksymalną wysokość odsetek.
Co powinna zawierać umowa pożyczki?
Niezbędnym i podstawowym elementem każdej umowy, jest precyzyjne określenie tzw. przedmiotu umowy, czyli w przypadku umowy pożyczki jest to przede wszystkim wysokość kwoty, jaka jest nam pożyczana. Umowa pożyczki powinna zawierać także:
- imię, nazwisko, adres konsumenta, dane pożyczkodawcy/kredytodawcy
- informację o rodzaju pożyczki/kredytu
- czas obowiązywania umowy
- całkowitą kwotę pożyczki/kredytu
- termin i sposób wypłaty pożyczki/kredytu
- stopę oprocentowania pożyczki/kredytu
- rzeczywistą roczną stopę oprocentowania
- całkowitą kwotę do zapłaty przez konsumenta, ustaloną w dniu zawarcia umowy
- zasady i termin spłaty pożyczki/kredytu
- informację o innych kosztach, takich jak prowizje czy marże
- skutki braku płatności bądź opóźnienia się z zapłatą
- informację o konieczności poniesienia opłat notarialnych jeżeli takie występują
Klauzule abuzywne w umowach pożyczki
W przypadku wszelkich umów często nie masz wpływu na ich treść, ponieważ zostaje Ci przedstawiony obowiązujący w danej firmie i przy danym produkcie wzór umowy. Nie oznacza to oczywiście, że wzory umów stosowane przez instytucję powinny w związku z tym od razu budzić Twoje wątpliwości. Często wręcz oznacza to, że jest to już wypracowany wzór, który zawiera najważniejsze dla konsumenta informacje. Zdarza się jednak, że firma oferująca pożyczkę, przedstawia umowę z warunkami , które są niezgodne z prawem. W takim przypadku mamy do czynienia z tzw. klauzulami abuzywnymi, czyli niedozwolonymi postanowieniami umownymi. Do najczęstszych klauzul abuzywnych, należą:
- zawyżanie wycen dotyczących cen kosztów windykacyjnych
- nie dotrzymanie należytego i wynikającego z ustawy o kredycie konsumenckim obowiązku informacyjnego jeszcze przed zawarciem umowy
- brak wyczerpujących wyjaśnień dotyczących skutków braku spłaty zadłużenia
- skrajnie niekorzystne uregulowania dotyczące odstąpienia od umowy oraz rozliczenia dotyczące wcześniejszej spłaty pożyczki nieobniżanie proporcjonalnie całkowitego kosztu kredytu w przypadku wcześniejszej spłaty, w tym ponoszenie dodatkowych kosztów związanych z odstąpieniem od umowy oprócz odsetek za okres od dnia wypłaty kredytu do dnia jego spłaty
Jeżeli w Twojej umowie znajdziesz zapis, który budzi Twoje wątpliwości, przede wszystkim daj sobie czas na spokojne zapoznanie się z umową i w miarę potrzeby poproś o pomoc pracownika firmy udzielającej pożyczki, który wyjaśni powód zastosowania danego zapisu. Jeśli pomimo prób zmiany danego postanowienia umownego (które Twoim zdaniem jest niezasadne), nie zostanie ono wykreślone z umowy lub zmienione, wtedy możesz skonsultować się z miejskim lub powiatowym rzecznikiem konsumentów i uzyskać poradę dotyczącą tego zapisu. Dane teleadresowe rzeczników, numer infolinii i porady online dostępne są na stronie UOKIK.
Jeżeli jednak zdecydujesz się podpisać umowę, a dopiero później zorientujesz się, że zawiera ona tzw. klauzule abuzywne, oznacza, to, że te postanowienia umowy nie są dla Ciebie wiążące. Mówi o tym artykuł 385 §1 Kodeksu Cywilnego, który brzmi: Postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie, nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Przez stwierdzenie „nieuzgodnione indywidualnie” rozumiemy sytuację w której na treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu.