Przeczytasz w 8 min.
Urlop ojcowski 2023 – ile dni należy się tacie
9 marca 2023 roku została opublikowana ustawa zmieniająca dotychczasowe przepisy kodeksu pracy. Zmiany objęły również zasady, na jakich udzielany jest urlop ojcowski. W myśl obowiązujących przepisów urlop ojcowski w 2023 roku trwa maksymalnie 14 dni. Wnioskujący tata może skorzystać z niego jednorazowo lub w dwóch częściach, z których każda będzie trwać 7 kolejnych dni. Zatem wymiar ojcowskiego pozostaje taki sam, jak w roku ubiegłym.
Urlop ojcowski 2023 – kiedy i jak go zgłaszać
Aby pracujący ojciec skutecznie wykorzystał należny mu urlop musi pamiętać, żeby zrobić to do ukończenia przez jego potomstwo pierwszego roku życia. O urlop trzeba zawnioskować. Inaczej niż do tej pory, można zrobić to zarówno w formie papierowej, jak też elektronicznej - nie później niż na 7 dni przed planowaną datą rozpoczęcia wolnego. Wniosek musi być uzupełniony o stosowne dokumenty. Ważne: pracodawca ma obowiązek uwzględnić żądanie wnioskującego o urlop ojcowski, jednak dokumenty muszą być złożone we właściwym terminie.
Urlop ojcowski 2023 dla rodziców dzieci przysposobionych
Ojcowie dzieci przysposobionych także mają prawo do urlopu ojcowskiego. Mogą z niego skorzystać do 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie dziecka i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 14 roku życia. Stanowi tak art. 182(3) kodeksu pracy. Zważywszy na to, że zaktualizowany kodeks pracy obowiązuje od 26 kwietnia 2023 roku istotna jest data przysposobienia dziecka. Z urlopu na wcześniejszych zasadach mogą skorzystać ojcowie dzieci do ukończenia 14. roku ich życia, o ile nie upłynęły 24 miesiące od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie.
Urlop ojcowski a więcej niż jedno dziecko przy jednym porodzie
Przepisy zebrane w kodeksie pracy nie precyzują kwestii mnożenia urlopu przez liczbę dzieci urodzonych w czasie jednego porodu. Punktem odniesienia może być interpretacja Głównego Inspektoratu Pracy z 29 stycznia 2010 roku. W punkcie 3 pisma wskazano, że “kodeks pracy nie różnicuje wymiaru urlopu ojcowskiego ze względu na liczbę dzieci urodzonych przy jednym porodzie (tak jak [dzieje się] w przypadku urlopu macierzyńskiego). Niezależnie od tego, czy pracownikowi urodzą się bliźnięta, czy więcej dzieci, w 2010 i 2011 r. ma prawo jedynie do tygodnia urlopu ojcowskiego.” (sygn. pisma GPP-316-4560-3-1/10/PE/RP).
Urlop ojcowski 2023 – jakie dokumenty do wniosku
Zarówno treść wniosku o urlop ojcowski jak też zestaw dokumentów, jakie należy do niego dołączyć określa każdorazowo rozporządzenie ministra rodziny i polityki społecznej. Aktualne jest Rozporządzenie z dnia 8 maja 2023 roku w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków (Dziennik Ustaw, poz. 937).
Zgodnie z nim kompletny wniosek o urlop ojcowski w roku 2023 powinien zawierać:
- imię i nazwisko pracownika
- wskazanie okresu, na który ma być udzielony urlop ojcowski albo jego część
Tak opisany wniosek musi być uzupełniony o
- odpis skrócony aktu urodzenia dziecka (dzieci) lub zagraniczny dokument potwierdzający urodzenie dziecka (dzieci), wydany przez uprawniony organ dokonujący rejestracji urodzenia w danym kraju, albo kopie tych dokumentów
- kopię prawomocnego postanowienia sądu o przysposobieniu dziecka, w przypadku gdy wniosek dotyczy udzielenia urlopu ojcowskiego albo jego części na dziecko przysposobione
- oświadczenie pracownika – ojca, czy korzystał z urlopu ojcowskiego albo jego części
Urlop ojcowski 2023 a prawo do wynagrodzenia
Rodzic przebywający na urlopie ojcowskim zachowuje prawo do otrzymywania zasiłku macierzyńskiego w wysokości 100 procent podstawy wymiaru zasiłku. Stanowi tak art.31, pkt. 1 Ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Zazwyczaj podstawę wymiaru zasiłku macierzyńskiego stanowi średnie wynagrodzenie wypłacone ojcu za 12 ostatnich miesięcy.
Urlop ojcowski a urlop tacierzyński
Urlop ojcowski, często mylnie nazywany urlopem tacierzyńskim, nie jest jedynym świadczeniem pozwalającym ojcu na wzmocnienie relacji z dzieckiem. Tacierzyński, czyli część urlopu macierzyńskiego, z którego nie skorzysta matka dziecka - to inna niż urlop ojcowski pula dni wolnych, które ojciec może spędzić z synem lub córką. Tacierzyński ma miejsce przykładowo wtedy, gdy matka dziecka wraca do pracy po 14 tygodniach od porodu i rezygnuje na rzecz ojca z pozostałej ustawowo gwarantowanej i płatnej opieki nad córką czy synem. W takiej sytuacji jeśli urodziło się jedno dziecko i matka przebywała z nim 14 tygodni od przyjścia na świat, mężczyzna otrzyma brakujące 6 tygodni z należnej 20-tygodniowej puli. Ojciec może wziąć w całości urlop macierzyński, gdy matka dziecka umiera, porzuca je lub nie jest w stanie się nim opiekować, bo np. choruje i leży w szpitalu. Bezpośrednio po nim może też wystąpić o płatny urlop rodzicielski, a potem jeszcze o bezpłatny urlop wychowawczy.
Urlop ojcowski a urlop rodzicielski
Przy aktualizacji kodeksu pracy wydłużeniu uległ czas przeznaczony dla obojga rodziców, czyli urlop rodzicielski. Teraz wynosi on łącznie 41 tygodni (w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie), 43 tygodnie (gdy ciąża jest mnoga) oraz 65 lub 67 tygodni (w przypadku, gdy urodzone potomstwo jest dotknięte nieuleczalną chorobą lub trwałym upośledzeniem). 9 tygodni z tej puli to wyłączne prawo każdego z rodziców do wykorzystania urlopu rodzicielskiego. Oznacza to, że tej części urlopu nie można przenieść na drugiego rodzica.
Urlop ojcowski a bezpieczeństwo etatu
Nowe przepisy zwiększają bezpieczeństwo etatu ojców planujących urlop ojcowski. Pracodawca nie może pracownikowi planującemu urlop ojcowski ani wypowiedzieć, ani rozwiązać umowy, ani nawet czynić przygotowań do tego. Przepis ten obowiązuje na 7 dni przed rozpoczęciem urlopu ojcowskiego albo jego części. Uwaga. Od tej zasady jest wyjątek, bowiem można rozwiązać stosunek pracy, gdy dochodzi do likwidacji albo upadłości firmy zatrudniającej ojca. Szczegóły wyjaśniono w art. 177, pkt. 1 kodeksu pracy.
Urlop ojcowski - wzór wniosku
Kętrzyn, 10.02.2021 r.
Maksymilian Kałużyński
Magazynier
54-001 Kętrzyn
ul. Stołowa 5
Limp sp. z o.o.
ul. Krzywa 15
55-000 Kętrzyn
Na podstawie art. 182 [3] kodeksu pracy proszę o udzielenie mi 2-tygodniowego urlopu ojcowskiego od 1 do 15 marca 2021 r.
Mój syn Ferdynand urodził się 15 lutego 2019 r.
Maksymilian Kałużyński
……………………
(podpis pracownika)
Urlop ojcowski 2023 a przepisy unijne
Na koniec warto wspomnieć, że nowelizacja polskich przepisów prawnych określających m.in. jaki kształt ma przyjąć urlop ojcowski jest efektem wdrożenia unijnej dyrektywy nr 2019/1158/UE z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów. Zapisy tego dokumentu mają na celu zwiększenie szans obojga rodziców na spędzenie więcej czasu z dziećmi, a jednocześnie uczynić ich aktywnymi i konkurencyjnymi na rynku pracy. Razem łatwiej jest zadbać o rodzinną równowagę, jednocześnie trzymając w ryzach domowe finanse.
Urlop ojcowski 2023 – podstawa prawna
- Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. kodeks pracy (Dz. U. 1974 Nr 24 poz. 141)
- Rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 8 maja 2023 r. w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków (Dziennik Ustaw, Poz. 937)
- Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. 1999 Nr 60 poz. 636)
- Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1158 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów oraz uchylająca dyrektywę Rady 2010/18/UE (2019/1158/UE)
