Nowe zasady odstąpienia od umowy o imprezach turystycznych

Wystąpienie pandemii wywołało sytuację, w której w zasadzie wszystkie biura podróży zostały zmuszone do zawieszenia bieżącej działalności. Dynamika okoliczności spowodowała brak możliwości rozsądnego prognozowania, kiedy wznowienie wyjazdów będzie możliwe. Jest to sytuacja o zasięgu światowym. Nas interesują oczywiście warunki prowadzenia działalności gospodarczej na poziomie krajowym oraz unijnym. Unijnym dlatego, że wszystkie kraje Unii Europejskiej podlegają prawu unijnemu, w tym dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2302 z dnia 25 listopada 2015 r. w sprawie imprez turystycznych i powiązanych usług turystycznych.

Konieczność zawieszenia działalności przez biura podróży wywołała kryzys finansowy w tych przedsiębiorstwach. Przedstawiciele poszczególnych biur mówią o kilkudziesięcioprocentowych spadkach (Itaka prognozuje 40-50 proc; Prezes TUI Poland szacuje, że rynek turystki wyjazdowej straci 40 procent przychodów, licząc rok do roku). Aby uchronić branżę przed całkowitym załamaniem, Państwa Członkowskie UE, w tym Polska, zdecydowały się na modyfikację zasad zwrotu pieniędzy podróżnym, którzy utracili możliwość wyjazdu z powodu pandemii. Państwa przyjęły różne rozwiązania – duża część wprowadziła rozwiązania miękkie, oparte na dobrowolności i zgodzie konsumenta.

Polska ustawą z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2020 r. poz. 568) wprowadziła możliwość zastosowania vouchera oraz przedłużyła termin na zwrot pieniędzy podróżnemu do 180 dni.

Przepisy brzmią następująco:

Odstąpienie od umowy w trybie określonym w art. 47 ust. 4 ustawy z dnia 24 listopada 2017 r. o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych lub rozwiązanie przez organizatora turystyki umowy o udział w imprezie turystycznej w trybie określonym w art. 47 ust. 5 pkt 2 tej ustawy, które to odstąpienie od umowy lub rozwiązanie umowy pozostaje w bezpośrednim związku z wybuchem epidemii wirusa SARS-CoV-2, jest skuteczne z mocy prawa po upływie 180 dni od dnia powiadomienia przez podróżnego o odstąpieniu lub powiadomienia o rozwiązaniu przez organizatora turystyki.

Odstąpienie od umowy bądź jej rozwiązanie, o którym mowa w ust. 1, nie jest skuteczne w przypadku wyrażenia przez podróżnego zgody na otrzymanie w zamian od organizatora turystyki vouchera do realizacji na poczet przyszłych imprez turystycznych w ciągu roku od dnia, w którym miała się odbyć impreza turystyczna.

Wartość vouchera, o którym mowa w ust. 2, nie może być niższa niż kwota wpłacona na poczet realizacji dotychczasowej umowy o imprezę turystyczną.

Środki odpowiadające wpłatom na poczet realizacji umów o imprezy turystyczne, w stosunku do których zastosowanie znajdzie ust. 2, podlegają ochronie na wypadek niewypłacalności organizatora turystyki.

Przepis art. 31h objął zakresem art. 15k także umowy, których termin na zwrot pieniędzy nie upłynął przed dniem 13 marca 2020 r.

Podsumowując, odstąpienie od umowy będzie skuteczne dopiero po 180 dniach, przy czym należy pamiętać, że zgodnie z przepisem art. 47 ust. 6 ustawy z dnia 24 listopada 2017 r. o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 548) organizatorowi turystyki przysługuje termin 14 dni na zwrot pieniędzy po odstąpieniu.

Warto dodać, że powyższe zasady dotyczą tylko odstąpienia od umowy lub jej rozwiązania na podstawie przepisu art. 47 ust. 4 i 5 pkt 2 ustawy o imprezach turystycznych. Pierwszy z tych przepisów pozwala na bezkosztowe odstąpienie od umowy przez podróżnego z powodu wystąpienia nieuniknionych i nadzwyczajnych okoliczności w miejscu docelowym lub jego najbliższym sąsiedztwie, które mają znaczący wpływ na realizację imprezy turystycznej lub przewóz podróżnych do miejsca docelowego.

Drugi z nich pozwala na rozwiązanie umowy przez organizatora imprezy turystycznej z powodu wystąpienia nieuniknionych i nadzwyczajnych okoliczności.