Przeczytasz w 5 min.
Kto może złożyć przeciwegzekucyjny pozew o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności?
Pozew o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności mogą złożyć osoby, które po wydaniu prawomocnego orzeczenia przez sąd m.in. zaspokoiły należność z niego wynikającą (tj. spłaciły dług), a mimo tego wierzyciel złożył wniosek egzekucyjny.
Po co składa się pozew o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności? I co to jest wykonalność?
Każde prawomocne orzeczenie sądu zaopatrzone w tytuł egzekucyjny, żeby mogło zostać skierowane do egzekwowania przez komornika, powinno mieć nadaną tzw. klauzulę wykonalności. Nadaje ją sąd postanowieniem, w którym nakazuje komornikom oraz innym organom egzekucyjnym wykonanie tytułu egzekucyjnego. Samo orzeczenie określa istnienie i wysokość należności, a klauzula potwierdza, że tytuł egzekucyjny należy wykonać.
Istnienie prawomocnego orzeczenia wraz z klauzulą, umożliwia wierzycielowi wszczęcie postępowania egzekucyjnego z udziałem komornika. Dlatego – jeśli dłużnik po wydaniu prawomocnego orzeczenia zapłaci należność bezpośrednio wierzycielowi, to dla ochrony własnych interesów powinien domagać się zwrotu oryginału tytułu wykonawczego, albo przynajmniej odnotowania na nim wpłaty. Jeśli tego nie zrobi (a wierzyciel okaże się nieuczciwy), możliwe jest, że mimo spłaty zadłużenia rozpocznie postępowanie egzekucyjne. W takim właśnie przypadku wnosi się o powództwo o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności. Powództwo takie nazywane jest powództwem przeciwegzekucyjnym (opozycyjnym).
Warunki wniesienia pozwu o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności
Podstawowym warunkiem dla wszczęcia powództwa jest możliwość egzekwowania wyroku tj. skierowania sprawy do komornika. Dlaczego? Bo właśnie takiej sytuacji to powództwo ma zapobiegać.
Nie ma zatem sensu wnoszenie pozwu, jeśli należność została wyegzekwowana w całości – w takim przypadku komornik po prostu zatrzymuje oryginał prawomocnego orzeczenia i odnotowuje na nim fakt wyegzekwowania należności. Jeśli roszczenie zostało ściągnięte w części, tytuł wykonawczy co prawda jest zwracany wierzycielowi, ale z odnotowaną częściową zapłatą, co również wpływa na ograniczenie możliwości jego egzekwowania.
Czy przedawnienie jest podstawą do złożenia pozwu o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego?
Dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części albo ograniczenia, jeżeli:
- po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane – np. dłużnik spłacił zobowiązanie, wierzyciel odroczył termin zapłaty (i ten termin jeszcze nie nastąpił), wierzyciel zwolnił dłużnika ze zobowiązania, albo przyjął inne świadczenie (np. zamiast rozliczenia gotówki zgodził się przejąć własność samochodu)
- gdy tytułem jest orzeczenie sądowe, dłużnik może powództwo oprzeć także na zdarzeniach, które nastąpiły po zamknięciu rozprawy, a także zarzucie spełnienia świadczenia, jeżeli zarzut ten nie był przedmiotem rozpoznania w sprawie
Jeśli tytuł egzekucyjny nie jest prawomocnym orzeczeniem sądu (dotyczy to np. bankowych tytułów egzekucyjnych albo notarialnych oświadczeń o poddaniu się egzekucji) pozew może być oparty na tym, że dłużnik przeczy zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności, a w szczególności gdy kwestionuje istnienie obowiązku stwierdzonego tytułem egzekucyjnym - np. jeśli wierzyciel nieuczciwie wykorzysta notarialne oświadczenie o poddaniu się egzekucji i złoży wniosek o nadanie mu wykonalności mimo tego, że wierzytelność (dług) faktycznie nie powstanie.
Jeżeli podstawą egzekucji jest tytuł pochodzący od organu administracyjnego, do stwierdzenia, że zobowiązanie wygasło lub nie może być egzekwowane, powołany jest organ, od którego tytuł pochodzi.
Skutek wydania wyroku w sprawie pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego
W przypadku uwzględnienia powództwa o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności, wierzyciel zostaje pozbawiony możliwości egzekwowania roszczenia w zakresie oznaczonym przez sąd. W przypadku wcześniejszego ściągnięcia roszczenia na podstawie zakwestionowanego tytułu – wierzyciel musi zwrócić pieniądze.
